Από τη Δευτέρα 20 Ιουλίου τίθενται σε ισχύ οι νέοι συντελεστές ΦΠΑ, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο Οικονομικών. Παρά το γεγονός ότι ο νόμος ορίζει πως οι νέοι συντελεστές θα πρέπει να εφαρμοσθούν με την ψήφιση του νόμου, ωστόσο το υπουργείο Οικονομικών διευκρινίζει ότι θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να εφαρμοσθούν από τη Δευτέρα προκειμένου να προλάβουν οι επιχειρήσεις να προσαρμοστούν. Κατά τα άλλα, από την ερχόμενη εβδομάδα το απλό σπαγκέτι θα επιβαρύνεται με ΦΠΑ 13%, τα τορτελίνια, όμως, που έχουν γέμιση τυρί, θα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 23%.
Τα δημητριακά θα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 13%, όμως τα κορν-φλέικς, ο τρόπος δηλαδή βάσει του οποίου κυρίως καταναλώνουμε τα δημητριακά, θα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 23%. Ο σολομός θα έχει ΦΠΑ 13%, όχι όμως και το μοσχαρίσιο κρέας, ακόμη και αν πρόκειται για κιμάς, καθώς, τελευταία στιγμή, λίγο πριν ψηφιστεί το νομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα, το βασικό αυτό είδος διατροφής πέρασε στη ζώνη του 23%. Αυτές και άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις περιμένουν τους καταναλωτές τις επόμενες ημέρες, όταν περάσουν στις λιανικές τιμές οι αυξήσεις του ΦΠΑ.
Οι εκπρόσωποι των αλυσίδων σούπερ μάρκετ εκτιμούν ότι θα χρειαστούν έως και πέντε ημέρες για να περάσουν στο σύστημα τιμολόγησης όλες οι αλλαγές. Η δυσκολία εν προκειμένω δεν έγκειται μόνο στον όγκο των αλλαγών (σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπει να αλλάξουν οι τιμές σε 20.000-30.000 κωδικούς, αναλόγως της επιχείρησης και του καταστήματος) αλλά και στην ιδιαιτερότητα που παρουσιάζει η συγκεκριμένη αλλαγή στη φορολογία. Ολες οι προηγούμενες αυξήσεις εφαρμόζονταν ενιαία, υπό την έννοια ότι εδώ και πολλά χρόνια -με εξαίρεση όσα έγιναν το 2013 στα αναψυκτικά- δεν είχε αλλάξει η σύνθεση των δύο βασικών κατηγοριών προϊόντων, αυτών δηλαδή που υπάγονταν στον κανονικό συντελεστή και αυτών που υπάγονταν στον μειωμένο. Για πρώτη φορά υπάρχουν τόσες πολλές αλλαγές στη σύνθεση των κατηγοριών αυτών και μάλιστα καταναλωτές και επιχειρήσεις βρίσκονται μπροστά στο φαινόμενο να επιβαρύνονται με διαφορετικό συντελεστή ΦΠΑ προϊόντα που έχουν πολύ μικρές διαφορές μεταξύ τους.
Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ και συνολικά τα καταστήματα τροφίμων αναμένουν την έκδοση διευκρινιστικών εγκυκλίων από το υπουργείο Οικονομικών, καθώς θεωρούν ότι το κείμενο του νόμου από μόνο του αφήνει ανοιχτά αρκετά ζητήματα. Μέχρι χθες το απόγευμα είχε εκδοθεί μόνο μία εγκύκλιος από το υπουργείο Οικονομικών για την εφαρμογή των νέων συντελεστών ΦΠΑ, η οποία απευθυνόταν στα τελωνεία.
Από όσα, πάντως, περιλαμβάνονται στον νόμο και με βάση τις δασμολογικές κλάσεις, μπορεί να διαπιστώσει κάποιος ουκ ολίγα παραδείγματα που στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν περίεργα. Ηδη προαναφέρθηκε το μοσχαρίσιο κρέας, το μόνο είδος κρέατος που θα επιβαρύνεται με συντελεστή 23%, παρά το γεγονός ότι αποτελεί βασικό είδος διατροφής. Το γάλα επιβαρύνεται με 13%, όχι όμως εάν πρόκειται για γάλα εβαπορέ ή για ζαχαρούχο. Οι νομοτεχνικές βελτιώσεις που έγιναν στο παρά πέντε της ψήφισης του νομοσχεδίου απέτρεψαν, καθώς φαίνεται, τον παραλογισμό της επιβάρυνσης ενός κομματιού γραβιέρας με 13% και της επιβάρυνσής της με 23% εάν αυτή πωλείται τριμμένη. Σύμφωνα με τον νόμο, στον συντελεστή 13% υπάγονται συνολικά τα προϊόντα της δασμολογικής κλάσης 0406 (τυριά), σε αντίθεση με το αρχικό νομοσχέδιο που εξαιρούσε τα τριμμένα τυριά. Μένει, βεβαίως, να δούμε τις οριστικές οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών.
Επιπλέον, τα φθηνότερα -σε σχέση με το ελαιόλαδο- σπορέλαια θα υπάγονται πλέον στον συντελεστή ΦΠΑ 23%, όπως επίσης και οι φρυγανιές και τα παξιμάδια, που συνήθως προτιμούν οι ηλικιωμένοι οι οποίοι και επιβαρύνονται. Αγνωστο, πάντως, παραμένει σε ποιο συντελεστή θα υπάγονται άλλα είδη ψωμιού, όπως το πολύσπορο ή το ελιόψωμο, καθώς στον νόμο αναφέρεται ότι στον μειωμένο συντελεστή 13% θα υπάγεται μόνο το ψωμί χωρίς προσθήκη άλλων ουσιών.
Τέλος το ειδικό καθεστώς στα νησιά
Υστερα από ισχυρές πιέσεις της τρόικας, η κυβέρνηση αναγκάσθηκε να καταργήσει πλήρως το ειδικό καθεστώς στα νησιά, ακόμα και στα απομακρυσμένα. Με τα νέα δεδομένα, από την 1η Οκτωβρίου 2015 το ειδικό καθεστώς καταργείται για τα πιο πλούσια νησιά (η αρχή με Μύκονο και Σαντορίνη κ.ά.), ακολουθούν τα λιγότερο πλούσια την 1η Ιουλίου του 2016, ενώ από 1/1/2017 το ειδικό καθεστώς καταργείται για όλα τα νησιά, ακόμα και για τα απομακρυσμένα, που αρχικώς είχαν εξαιρεθεί. Ο ειδικός κατάλογος των νησιών και το χρονοδιάγραμμα θα οριστούν με κοινή υπουργική απόφαση, και απομένει να διαπιστωθεί εάν θα τηρηθεί η δέσμευση της κυβέρνησης για ειδική επιδότηση στους μόνιμους κατοίκους νησιών με πολύ χαμηλό εισόδημα. Σημειώνεται ότι το όφελος της κυβέρνησης θα ανέλθει στα 350 εκατ. ευρώ όταν το μέτρο τεθεί σε πλήρη εφαρμογή, δηλαδή από το 2017 και μετά. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα οι συντελεστές που ισχύουν στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου ανέρχονται σε 5%, 9% και 16% (μειωμένοι κατά 30%). Με τη σταδιακή εφαρμογή της νέας διάταξης, οι συντελεστές εναρμονίζονται με αυτούς που ισχύουν στην υπόλοιπη χώρα, δηλαδή 6%,13% και 23%.