ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ενα νέο πρόγραμμα, μία νέα επικεφαλής της αποστολής του, ακόμη και το ενδεχόμενο περαιτέρω χρηματοδότησης… Στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), οι αποφάσεις των τελευταίων ημερών δείχνουν την επιθυμία του για μία νέα αρχή με την Ελλάδα, αλλά και την προσπάθεια να αποτραπούν τα λάθη του παρελθόντος. Ετσι, το Ταμείο επιμένει στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, αλλά και στην αποτελεσματική συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, τις οποίες καλεί να κάνουν κτήμα τους το νέο πρόγραμμα.
Σε μία πρώτη αλλαγή στάσης, η νέα επικεφαλής της αποστολής του στην Ελλάδα, Ντέλια Βελκουλέσκου, δεν ξεκίνησε το ταξίδι της στη χώρα προτού ξεκαθαρίσει με ποιους θα συναντάται, και πού. Το θέμα δεν ήταν μόνο συμβολικό, αλλά και ουσιαστικό: η διευθύντρια του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ ζήτησε την έγκριση των μελών του, ώστε να δώσει τη δικαιοδοσία στο προσωπικό να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για ένα νέο πρόγραμμα. Μόνο αφού την έλαβε, έφυγε για την Αθήνα η κ. Βελκουλέσκου, η οποία είχε την Παρασκευή την πρώτη της συνάντηση με τους υπουργούς Οικονομίας και Οικονομικών.
Σε μία μακρά συνεδρίαση του εκτελεστικού συμβουλίου την Τετάρτη, όπου τον λόγο έλαβαν και οι 24 εκτελεστικοί διευθυντές, όλοι εξέφρασαν τη βούληση να βοηθήσουν την Ελλάδα, αλλά την ίδια στιγμή ζήτησαν την προστασία της φήμης του Ταμείου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η κ. Λαγκάρντ δήλωσε ότι το ΔΝΤ δεν προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με αρνητική προδιάθεση. Και αυτό, παρά τη διαπίστωση ότι το δεύτερο πρόγραμμα βγήκε εκτός στόχων, παρά την καθυστέρηση στην πληρωμή των δόσεων και παρά την έκθεση του Ευρωπαϊκού Τμήματος, η οποία σύμφωνα με τους Financial Times τόνιζε ότι η Ελλάδα δεν πληροί δύο από τους όρους χρηματοδότησης: τη βιωσιμότητα του χρέους και τη διοικητική και πολιτική ικανότητα να εφαρμόσει ένα νέο πρόγραμμα.
Σχολιάζοντας το δημοσίευμα, το οποίο υποστήριζε ότι η καθυστέρηση στη συμμετοχή του ΔΝΤ δυσχεραίνει την εφαρμογή της συμφωνίας, πηγή του Ταμείου εκτιμά ότι η έμφαση του ρεπορτάζ διαστρέβλωσε το κλίμα και τη στάση του συμβουλίου. Οπως προσθέτει, η έκθεση του προσωπικού του Ταμείου, στην οποία βασίστηκε, δεν καθορίζει τις αποφάσεις του οργανισμού, τα μέλη του οποίου αποφάσισαν ομοφώνως να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις για ένα νέο πρόγραμμα με την Ελλάδα.
Καθώς μάλιστα η διαρροή αποδίδεται στην «ατζέντα» κάποιων χωρών, προκαλεί ρωγμές στο φαινομενικά ενιαίο, το τελευταίο διάστημα, μπλοκ των εκπροσώπων της Ευρωζώνης. Διευκρινίζοντας τη θέση του Ταμείου, αξιωματούχος του τόνισε ότι η θέση του οργανισμού δεν έχει αλλάξει. Οπως δήλωσε μετά το δημοσίευμα, «όσοι μας παρακολουθούν γνωρίζουν ότι δεν λέω κάτι νέο… αλλά ας το επαναλάβω: το ΔΝΤ μπορεί να υποστηρίξει μόνο ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα, που να διασφαλίζει δηλαδή τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα». Τα τέσσερα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται είναι: βιώσιμο χρέος και ισοζύγιο πληρωμών, προοπτική επιστροφής στην ανάπτυξη και εξόδου στις αγορές. Μία μόλις ημέρα πριν, η κ. Λαγκάρντ είχε δηλώσει ξεκάθαρα ότι θα επιμείνει στο ζήτημα της αναδιάρθρωσης του χρέους, το οποίο θεωρεί «αναπόφευκτο» αλλά και προϋπόθεση για ένα νέο πρόγραμμα.
Το κρίσιμο τρίωρο
Η επιμονή των πιστωτών να γίνει το πρόγραμμα «κτήμα» των ελληνικών αρχών δίνει στην κυβέρνηση την ευκαιρία να συνδιαμορφώσει τα μέτρα με βάση τις προτεραιότητές της, αλλά και να καταθέσει τις προτάσεις της για το πώς θέλει να γίνει η αναδιάρθρωση του χρέους. Δημοσίως, η κ. Λαγκάρντ απέρριψε ως «πολιτικό θόρυβο» τις δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων που απέρριπταν τη συμμετοχή του ΔΝΤ, και τόνισε ότι «αυτό που είναι κρίσιμο είναι τι είναι διατεθειμένες να κάνουν οι ελληνικές αρχές… αν θα επιδείξουν ιδιοκτησία και αποφασιστικότητα», τονίζοντας την ανάγκη να εφαρμόσουν τις αποφάσεις που θα λάβουν.
Ωστόσο, στο συμβούλιο η κ. Λαγκάρντ εξέφρασε το παράπονο ότι χρειάσθηκε τρεις ώρες για να πείσει τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στις 12 Ιουλίου να δεχθεί τη συμμετοχή του Ταμείου στο νέο πρόγραμμα.
Διαφορετικές πηγές τονίζουν ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για την Ελλάδα να αναλάβει την ιδιοκτησία του νέου προγράμματος. Μόνο έτσι, εκτιμούν, θα έχει το νέο πρόγραμμα μία ευκαιρία να επιτύχει, και καλούν όλους τους εμπλεκόμενους «να σκεφτούν δημιουργικά». Χαρακτηριστική ήταν μάλιστα η παρέμβαση του Ρώσου αντιπροσώπου στο συμβούλιο, ο οποίος είπε ότι όπως ο καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ έκανε μεταρρυθμίσεις στη Γερμανία, έτσι θα μπορούσε να κάνει και η αριστερή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Ελλάδα.
Σε διαφορετική περίπτωση, σημειώνουν οικονομολόγοι του οργανισμού, η χώρα θα πρέπει σύντομα να ετοιμάσει τις προτάσεις της για το σχέδιο Β΄: ποια θα είναι η νέα, ακόμη χαμηλότερη, ισορροπία για το ΑΕΠ και ποιο το παραγωγικό μοντέλο σε περίπτωση που η χώρα βγει από το ευρώ. Αν και το ΔΝΤ επιμένει ότι η έξοδος από την Ευρωζώνη δεν είναι η βασική του υπόθεση και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος Πόουλ Τόμσεν αρνείται να το συζητήσει, αρκετοί οικονομολόγοι στο Ταμείο έχουν αρχίσει να το εξετάζουν ως επιλογή, με το επιχείρημα ότι είναι πολύ δύσκολο πολιτικά για την Ελλάδα να εφαρμόσει τη συμφωνία, αλλά και για τους Ευρωπαίους πιστωτές της να ελαφρύνουν το χρέος της. Οπως σημείωνε χαρακτηριστικά πηγή της «Κ», «οι Γερμανοί σκέπτονται ότι βγάζει νόημα να περιορίσουν τις απώλειές τους τώρα, προτού ρίξουν άλλα 85 δισ. ευρώ στην Ελλάδα».