Το φθινόπωρο θα βρει και τον χώρο του πολιτισμού με διάφορα θέματα ανοικτά. Και αυτό γιατί το υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε «σειρά επεμβάσεων, οι οποίες θα συμβάλουν αποφασιστικά στην εύρυθμη λειτουργία των εποπτευόμενων οργανισμών του υπουργείου».
Διαβάζω προσεκτικά την ανακοίνωση, και στην πρώτη ανάγνωση όλοι θα συμφωνήσουν ότι ναι, όλοι οι δημόσιοι φορείς χρειάζονται οργανόγραμμα· όλοι οι οργανισμοί που εποπτεύονται από το Δημόσιο πρέπει να λειτουργούν με βάση κάποιον εσωτερικό κανονισμό· όλοι οι φορείς του Δημοσίου οφείλουν να γνωρίζουν τι ξοδεύουν και για ποιον σκοπό· όλοι οι δημόσιοι φορείς χρειάζεται να καταγράψουν τα ακίνητα που εκμισθώνουν, χρειάζεται να γνωρίζει η κεντρική διοίκηση τι μισθώματα ξοδεύονται και αν είναι απαραίτητα – τέτοιους καιρούς. Νομίζω δεν θα υπάρξει από κανέναν αντίρρηση για όλα τούτα (πόσο μάλλον όταν στις επισημάνσεις του «κουαρτέτου» για το ποια είναι τα βασικά και τα χρονίζοντα προβλήματα αυτής της χώρας, πρώτος πρώτος αναφέρεται ο δημόσιος τομέας και ο τρόπος λειτουργίας του).
Ομως, στη δεύτερη ανάγνωση της ανακοίνωσης του υπουργείου, άρχισα να έχω κάποια… δαγκώματα. Μου φάνηκε, για να είμαστε ειλικρινείς (και ίσως και να φταίει και ο τρόπος διατύπωσης), ότι το νοικοκύρεμα μοιάζει να γλιστράει –ή να δίνεται η δυνατότητα να γλιστρήσει– σε «κορσέδες». Αλλά οι κορσέδες και η τέχνη δυσκολεύονται να συνυπάρξουν.
Εξηγούμαι: έχει δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα από το υπουργείο Πολιτισμού, έως τώρα, στις τοποθετήσεις νέων Δ.Σ. σχεδόν σε όλους τους εποπτευόμενους φορείς. Αφήνουμε στην άκρη ότι κάποιοι από αυτούς τους νέους διορισμούς έγιναν με κάπως άκομψο τρόπο. Πάει, έγιναν. Κι αν ο διορισμός των Δ.Σ. ήταν η πρώτη πράξη χάραξης πολιτικής από το υπουργείο Πολιτισμού, η δεύτερη πράξη είναι, αναμφίβολα, η προχθεσινή ανακοίνωση με τις διοικητικές βελτιώσεις.
Και κάτι ακόμη που δεν αναφέρεται στην ανακοίνωση, παρότι «ακούγεται» ιδιαίτερα: μόνο με αυτούς τους εποπτευόμενους οργανισμούς θέλει να ασχοληθεί το υπουργείο Πολιτισμού; Γιατί υπάρχουν και άλλοι που εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά προσπερνούνται χαρακτηριστικά, ή άλλοι που καταργήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Απλώς το σημειώνουμε…
Στις προθέσεις του υπουργείου Πολιτισμού είναι «να προχωρήσει τη νομοθετική επεξεργασία σημείων του ιδρυτικού νόμου καθώς και του οργανισμού λειτουργίας του Εθνικού Θεάτρου και του ΚΘΒΕ», σημειώνεται στην ανακοίνωση χωρίς να δίνονται περισσότερες διευκρινίσεις. Και σ’ αυτό το σημείο υποψιάστηκα τον… κορσέ. Γιατί το μόνο που δεν είδα καθόλου σ’ αυτή την ανακοίνωση του υπουργείου είναι ο τρόπος με τον οποίο θα γίνουν αυτές οι αλλαγές. Θα υπάρξει κάποιου είδους διαβούλευση; Θα συζητηθούν οι αναγκαιότητες και οι προτεραιότητες με τους ανθρώπους που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο «τρέχουν» αυτούς τους φορείς; Θα διασφαλιστεί αυτό που κάποια στιγμή ειπώθηκε από τα υπουργικά χείλη, για διεθνείς διαγωνισμούς στην τοποθέτηση των καλλιτεχνικών διευθυντών;
Οι εποπτευόμενοι φορείς από τον δημόσιο τομέα (και όχι μόνο στον χώρο του πολιτισμού) ασφαλώς και θέλουν και νοικοκύρεμα, και διαφάνεια, και περιορισμούς στα έξοδα.
Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο δεν οφείλει να λειτουργεί και η πολιτεία; Το όραμα, η διάθεση συνεργασίας και η διαφάνεια δεν θα πρέπει να αφορά πρωτίστως την πολιτεία και την πολιτική ηγεσία; Ενας λόγος παραπάνω να γίνεται φανερή αυτή η βούληση στον χώρο του πολιτισμού. Ακριβώς γιατί διαπαιδαγωγεί.
