Σαν να μην πέρασε μια μέρα νιώθει κανείς όταν διαβάζει τα πρόσφατα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ΣΔΟΕ έπειτα από τη διενέργεια ελέγχων σχεδόν σε ολόκληρη τη χώρα: Aπό την Αττική μέχρι τη Νάξο και την Ικαρία, και από την Κεφαλονιά ώς την Πάτρα και τα νησιά των Σποράδων, η φοροδιαφυγή συνεχίζεται κανονικά, θεριεύοντας μέσα στο καλοκαίρι, οι ταμειακές μηχανές «μαϊμού» δεν είναι είδος προς εξαφάνιση, λαϊκοπόπ τραγουδιστές εμφανίζονται σε πανηγύρια δήμων και δεν κόβεται ούτε μία νόμιμη απόδειξη. Ολα καλά. Σαν να μην πέρασε μια μέρα.
«Ηταν φανταστικές οι διακοπές μας. Μείναμε σε κάποια πολύ συμπαθητικά ενοικιαζόμενα δωμάτια, η ιδιοκτήτρια είχε και μια ταβέρνα, οπότε δεν μετακινηθήκαμε καθόλου. Από το δωμάτιο στην παραλία, μετά στην ταβέρνα και πάλι πίσω στο δωμάτιο. Πληρώσαμε συνολικά 700 ευρώ. Μας έκανε καλύτερη τιμή, γιατί δεν μας έκοψε απόδειξη». Ο συνομιλητής μου ήταν πολύ χαρούμενος, μόλις είχε γυρίσει από τις διακοπές του, ηλιοκαμένος και ξεκούραστος, δεν πρέπει να έδωσε καμία σημασία στην έκφραση που πήρε το πρόσωπό μου σ’ αυτό που μόλις είχα ακούσει.
Δεν σας λέω κάτι νέο. Ούτε κάτι που δεν θα ξανακούσετε. Τώρα όμως που φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο, μάλλον πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά μερικά πράγματα. Βρισκόμαστε στο 2015. Εχουμε αφήσει πίσω μας πέντε χρόνια κρίσης. Ο ορίζοντας που ανοίγεται μπροστά μας περιλαμβάνει ένα νέο, τρίτο και εξαιρετικά επώδυνο μνημόνιο, το οποίο έρχεται να εφαρμοστεί σε μια οικονομία που είναι σε μαύρα χάλια και με πολίτες –ακόμη και τους πιο συνεπείς– που έχουν εξαντλήσει, αν όχι εντελώς, στον μεγαλύτερο βαθμό, τις φοροδοτικές τους ικανότητες.
Μύθοι δεν υπάρχουν πια ούτε σωτήρες. Κάθε αυταπάτη έχει διαλυθεί. Αρκεί να ρίξετε μια ματιά γύρω σας. Τα νοσοκομεία δεν διαθέτουν βασικά υγειονομικά υλικά, οι ασθενείς παραπέμπονται στα φαρμακεία για να αγοράσουν σύριγγες ώστε να επιστρέψουν και να υποβληθούν σε θεραπεία –αν κάποιος τους ρωτούσε «προτιμάτε αυτό ή εισιτήριο πέντε ευρώ στα νοσοκομεία» ίσως και να απαντούσαν, το δεύτερο. Στο θέμα των Σύρων προσφύγων και των παράνομων μεταναστών, τα τεράστια κενά και τις αστοχίες στη διαχείριση καλύπτουν σε σημαντικό βαθμό εθελοντές και ιδιώτες με χορηγίες, παρέχοντάς τους από φαγητό μέχρι κλιματιστικά.
Στον πολιτισμό, ελλείψει χρημάτων και εξαιτίας των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, η καλοκαιρινή ανασκαφική δραστηριότητα παραμένει ζωντανή χάρις στον υπερβάλλοντα ζήλο των αρχαιολόγων, την πολύτιμη συνεισφορά των φοιτητών-εθελοντών και την αλληλεγγύη των τοπικών κοινωνιών. Αμέτρητα τα παραδείγματα παράλυσης, η πραγματική κατάσταση της χώρας είναι πιο διάφανη από ποτέ, η συναίσθηση της ατομικής ευθύνης πιο επιβεβλημένη από ποτέ. Και τι είναι ατομική ευθύνη, η ελάχιστη που μπορεί κανείς να επιδείξει; Το αυτονόητο: να ζητάει κανείς απόδειξη, να μη συμμετέχει σε καμία μικρή ή μεγάλη απάτη κατά του κράτους.
Μαζί με όλες τις πολώσεις και τα διλήμματα που καλλιεργήθηκαν τα τελευταία χρόνια, κατέρρευσε και το γνωστό σε όλους «αφού με κλέβει το κράτος θα το κλέψω κι εγώ», γιατί αυτό που διακυβεύεται πλέον δεν είναι αν θα ξεγελάσουμε το κράτος που είτε μας ξεγελάει είτε δεν μας προσφέρει τίποτα, αλλά το αν θα υπάρχει μια στοιχειώδες υποδομή κράτους.
Μέσα στα πολλά λάθη του πρόσφατου παρελθόντος ήταν και ο ιδεολογικός μανδύας προστασίας που προσέφερε άκριτα η Αριστερά στα κάθε λογής κινήματα ανυπακοής και «δεν πληρώνω». Τώρα, εδώ όπου βρισκόμαστε πρέπει όλοι να προσφέρουμε, όσο μπορεί ο καθένας. Και μία από τις πιο απλές μορφές «αγώνα» είναι να ζητάς απόδειξη.
