Πάνω από 2,5 εκατομμύρια περιμένουν να περάσουν στην Ευρώπη. Σε ποιους από αυτούς πρέπει να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας και σε ποιους όχι», αναρωτήθηκε ο δήμαρχος Χίου Μανώλης Βουρνούς, μιλώντας στη συνέλευση της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος. Δεν πρόκειται για ξενοφοβικό ξέσπασμα. Μια τέτοια κριτική είναι απλουστευτική αντιμετώπιση ενός περίπλοκου προβλήματος. Είναι η λογική απορία ανθρώπου που ζει από κοντά ό,τι συμβαίνει και που εκ των συνθηκών και εκ της θέσης του είναι υποχρεωμένος να μεταφράσει τα αισθήματα αλληλεγγύης σε μέτρα και λύσεις. Για εκείνους που φτάνουν εξουθενωμένοι στα παράλια του νησιού αλλά και για τους μόνιμους κατοίκους του στους οποίους πρέπει να απολογηθεί για τις αποφάσεις του.
Από τις αρχές του 2015 έως σήμερα στα ελληνικά νησιά έφθασαν 202.000 μετανάστες (στοιχεία από την Αστυνομία και το Λιμενικό), διακινδυνεύοντας σοβαρά τη ζωή τους. Τους 60.000 από αυτούς, μάλιστα, τους περισυνέλεξε το Λιμενικό. Υπολογίζοντας 500 ευρώ το άτομο (μετριοπαθής υπολογισμός), μιλάμε για 100 εκατομμύρια ευρώ «τζίρο» σε λίγους μήνες για εκείνους που αναλαμβάνουν να οργανώσουν το ταξίδι των απελπισμένων. Χρήματα που συντηρούν ένα μεγάλο δίκτυo μαύρης αγοράς, που βέβαια δεν έχει καμία σχέση με αισθήματα αλληλεγγύης και ανθρωπιστικά ιδεώδη. Το πόσο εξαπλωμένο είναι αυτό το δίκτυο φαίνεται από τη δυσκολία να βρεθούν διερμηνείς από τις αρμόδιες υπηρεσίες, για τους οποίους να μην υπάρχει υπόνοια ότι μπορεί να έχουν σχέση με κυκλώματα διακινητών.
Βέβαια, κανένας άνθρωπος που κινδυνεύει η ζωή του δεν περιμένει να αποφασίσει κάποιος, κάπου, για τον τρόπο διάσωσής του. Η απόφαση της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη μεταναστευτική πολιτική είναι καθοριστική για το μέλλον των μεταναστών που έρχονται στην Ευρώπη, ελάχιστα όμως επηρεάζει το σχέδιο απόδρασής τους από την κόλαση του πολέμου. Μέχρι οι ιδεολογίες να βρουν τον δρόμο προς την πραγματική ζωή και η μηχανή της γραφειοκρατίας να καταφέρει να κινηθεί, η ανάγκη επιβίωσης έχει ανοίξει –όχι χωρίς απώλειες– νέους δρόμους. Ποιοι θα τους διαβούν δεν μπορούμε να γνωρίζουμε.
Με τον τρόπο που οι πρόσφυγες φτάνουν στα παράλια των ελληνικών νησιών και τις συνθήκες με τις οποίες οργανώνουν και συνεχίζουν το ταξίδι τους προς την Ευρώπη δεν υπάρχει κανένας έλεγχος για το ποιοι είναι, ποιες είναι οι ανάγκες τους και, βέβαια, πού θα καταλήξουν. «Απλώς εξαφανίζονται», όπως είπε με αφοπλιστική ειλικρίνεια και η πρώην υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασία Χριστοδουλοπούλου. Η αβεβαιότητα δίνει τροφή στον φόβο που με τη σειρά του προκαλεί ακραίες αντιδράσεις. Η μόνη λύση για την Ευρώπη είναι να χαράξει η ίδια ασφαλείς, νόμιμους δρόμους για την είσοδο των προσφύγων στα εδάφη της.