Σε εποχές κατάρρευσης της οικοδομικής δραστηριότητας, η κυρίαρχη εντύπωση είναι ότι ο κατασκευαστικός τομέας έχει παραλύσει. Οπως θα δείτε στις σελίδες που ακολουθούν, αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος και αφορά σε μεγάλο βαθμό την ιδιωτική παραγωγή. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η συνολική πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας (αριθμός αδειών) στο σύνολο της χώρας υποχώρησε κατά 63,47% από το 2011 έως το 2014. Η κρίση χτύπησε με μεγαλύτερη σφοδρότητα την Αττική (-73,10%), ενώ τις μεγαλύτερες απώλειες εμφανίζει η αγορά κατοικίας. Μέχρι και την αρχή της κρίσης, οι επενδύσεις σε κατοικίες αποτελούσαν το 75% των συνολικών επενδύσεων σε κατασκευές. Ενδεικτικά, το αντίστοιχο μέγεθος κατά το τρίτο τρίμηνο του 2014 είχε περιοριστεί στο 31%, καθώς μειώθηκε κατά 23,29 δισ. ευρώ.
Αυτή είναι η «μεγάλη εικόνα» και μια βόλτα στις γειτονιές και τις συνοικίες το αποδεικνύει. Εμείς, σήμερα, εστιάζουμε στις ηχηρές εξαιρέσεις, σε έργα που είτε δρομολογήθηκαν πριν από την κρίση (Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή) είτε αψήφησαν τη δυσοίωνη συγκυρία και προχώρησαν «μέσα στην καταιγίδα». Το σημαντικό είναι ότι όλα βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο κατασκευής, δεν κινδυνεύουν από την «κατάρα» της μακέτας. ∆εν είναι όλα συγκρίσιμα, αλλά φέρουν ένα ειδικό, συμβολικό βάρος. Πώς να βάλεις δίπλα-δίπλα το νέο πολιτιστικό πάρκο στον παλιό Ιππόδρομο, έργο με προϋπολογισμό 566 εκατομμύρια ευρώ, με την ανακαίνιση του «Zonar’s», που θα διαρκέσει λίγες εβδομάδες; Ομως, εδώ, δεν μας ενδιαφέρει η κλίμακα ή το μέγεθος. Επιμένουμε να βλέπουμε τον κοινό παρονομαστή, που δεν είναι άλλος από την αίσθηση δημιουργίας και ανάτασης που φέρνουν οι αναζωογονητικές εικόνες από τα παλλόμενα εργοτάξια.
ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Ι∆ΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ
Αντίστροφη μέτρηση για το μεγάλο έργο
Hολοκλήρωση του στεγάστρου, αυτής της λεπτεπίλεπτης επίστεψης των νέων κτιριακών εγκαταστάσεων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, δίνει το σήμα για την αντίστροφη μέτρηση που θα μας «φτάσει» στο πρώτο εξάμηνο του 2016, όταν ένα από τα μεγαλύτερα έργα αστικής ανάπλασης στην ιστορία της σύγχρονης Αθήνας θα έχει ολοκληρωθεί. Για τον αρχιτέκτονα Ρέντσο Πιάνο, που υπογράφει το πρώτο του αθηναϊκό πρότζεκτ, η συμβολική και τεχνική σημασία του στεγάστρου ήταν κεφαλαιώδης. Η πρωτοποριακή εφαρμογή ενός σπάνιου υλικού όπως είναι το ferro cement (ισχυρή τσιμεντοκονία σε πολλαπλά, επάλληλα πλέγματα) ως φέρον στοιχείο της κατασκευής καθιστά την ολοκλήρωση του στεγάστρου τεχνικό επίτευγμα σε διεθνές επίπεδο. Εδράζεται σε 30 κολόνες, είναι ήδη στατικά ελεύθερο, ενώ απομένει η τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών στοιχείων. Ως προς το υπόλοιπο κατασκευαστικό έργο, το συγκρότημα της νέας Βιβλιοθήκης και της νέας Οπερας έχει ολοκληρωθεί κατά 75%. Μεγάλο μέρος του νέου πάρκου είναι επίσης έτοιμο, ενώ το βάρος από δω και πέρα πέφτει στο ανατολικό τμήμα της έκτασης, εκεί όπου κατασκευάζεται το κανάλι και διευθετούνται τα δίκτυα κοινής ωφέλειας. Το Κέντρο Πολιτισμού θα τεθεί σε λειτουργία στις αρχές του 2017.
GREEN PLAZA
Πράσινη «επανάσταση» στη λεωφόρο Κηφισίας
Οι περισσότεροι τα γνωρίζαμε ως τα «κτίρια της Interamerican στην Κηφισίας», στο ύψος του Αμαρουσίου, λίγο πιο πάνω από το «δαχτυλίδι». Τους τελευταίους μήνες, το συγκρότημα (πρώην Kifisias Plaza) έχει καλυφθεί με πετάσματα, καθώς οι εντατικές εργασίες, που θα βρίσκονται σε εξέλιξη μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2016, το μετατρέπουν σε πρότυπο «πράσινο» κτίριο της πρωτεύουσας. Πρόκειται για μια στρατηγικού χαρακτήρα επένδυση της GRIVALIA Properties (ιδιοκτήτριας του κτιρίου – από τις κορυφαίες εταιρείες επενδύσεων στην ακίνητη περιουσία) και είναι το πρώτο από τα 86 ακίνητα που επιλέχθηκε για αναβάθμιση και πιστοποίηση κατά LEED, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, της μεγάλης προβολής του και της άριστης προσβασιμότητάς του. Οι εργασίες στο νέο κτίριο περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, δημιουργία εξωτερικής σκίασης, επανασχεδιασμό του περιβάλλοντα χώρου, κατασκευή «πράσινων» δωματίων, θερμομόνωση των κτιρίων, αντικατάσταση κουφωμάτων,
ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΑΓΓΕΜΑΡ Α.Ε.
Ενα «καράβι» στην Καλλιθέα
Προκαλεί αίσθηση με το μέγεθός του το εργοτάξιο στην οδό ∆οϊράνης, πολύ κοντά στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Πόσω μάλλον αυτή την εποχή, που η οικοδομική δραστηριότητα έχει συρρικνωθεί απελπιστικά. Και μόνο από αυτή την άποψη, η θεαματική οικοδομή στις παρυφές της Καλλιθέας κινεί αμέσως το ενδιαφέρον. Πρώτο βραβείο σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό του 2012 (με πρόσκληση), το σύνθετο αυτό κτίριο έχει τη σημαντική υπογραφή της Ρένας Σακελλαρίδου από το γραφείο sparch.gr. «Στο συγκεκριμένο κτίριο», θυμάται, «ξεκίνησε με μια ιδέα που σταδιακά μετασχηματίστηκε σε αρχιτεκτονική σύνθεση και αφορούσε ένα θαλάσσιο ταξίδι. Ενα θαλάσσιο ταξίδι είναι ένας προορισμός, ένας ορίζοντας, δηλαδή, και μια κατεύθυνση. Το concept, επομένως, γεννήθηκε αρχικά από δύο βασικές χειρονομίες, χωρίς πρόθεση για οποιαδήποτε εικονική αναφορά. ∆ουλεύοντας όμως με μια ευέλικτη non finite φόρμα, το κτίριο, παρά το μέγεθός του, φαίνεται σαν να αιωρείται. ∆ίνει την εντύπωση ότι κινείται μέσα σε ρευστό, στον αέρα ή στη θάλασσα. Το αν τελικά φέρνει στον νου κάτι από καράβι, σίγουρα δεν ήταν συνειδητό την ώρα του σχεδιασμού. Συνειδητή ήταν μόνο η ανάγκη και η βαθιά επιθυμία για αρχιτεκτονική, για χώρο, υλικότητα και μορφή».
ΜΟΥΣΕΙΟ Ι∆ΡΥΜΑΤΟΣ
ΒΑΣΙΛΗ ΚΑΙ ΕΛΙΖΑΣ ΓΟΥΛΑΝ∆ΡΗ
Αριστουργήματα στην οδό Ερατοσθένους
Ελάχιστοι από τους χιλιάδες Αθηναίους που ανεβοκατεβαίνουν την πολύβουη οδό Ερατοσθένους, δύο λεπτά με τα πόδια από το Παναθηναϊκό Στάδιο, αναγνωρίζουν στο εργοτάξιο που χάσκει πίσω από τη χαμηλόφωνη, διατηρητέα πρόσοψη της δεκαετίας του ’20 ένα από τα πιο υποσχόμενα νέα μουσεία της Αθήνας και της χώρας. Σε αυτό το μάλλον περιορισμένο οικόπεδο, ακριβώς δίπλα από το ναό του Αγίου Σπυρίδωνα στο Παγκράτι, τελειώνει αισίως μια μεγάλη περιπέτεια: της ανέγερσης του χώρου που θα φιλοξενήσει αριστουργήματα από την περίφημη συλλογή του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή με έργα Πικάσο, Τζακομέτι, Μιρό, Μονέ, Πόλοκ κ.ά. Το νέο συγκρότημα (μελέτη γραφείου Βικέλα) αξιοποιεί την ήπια, κλασικότροπη όψη του παλιού κτιρίου, για να υποδεχθεί ακριβώς από πίσω μια εντελώς νέα οικοδομή δέκα, συνολικά, ορόφων (οι πέντε θα είναι κάτω από το έδαφος). Η «καρδιά» του νέου μουσείου, που αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2017, θα χτυπάει στον πρώτο και τον δεύτερο όροφο, όπου και θα φιλοξενηθούν όλα τα μεγάλα ονόματα της συλλογής, από τους ιμπρεσιονιστές μέχρι και τους μοντέρνους ξένους καλλιτέχνες, μαζί με τον Ελ Γκρέκο.
ZONAR’S
Το Σύνταγμα είναι το «νέο» Κολωνάκι
Ηαντίστροφη μέτρηση για την επιστροφή του ανακαινισμένου Zonar’s στη ζωή της πόλης έχει αρχίσει. Ο Χρύσανθος και ο Σπύρος Πανάς, τα δύο αδέλφια που βρίσκονται πίσω από την ιστορία επιτυχίας της αθηναϊκής λέσχης Salon de Bricolage και έβαλαν πρόσφατα την υπογραφή τους στην επιχείρηση αναζωογόνησης της Στοάς Σπυρομήλιου, έχουν βάλει μπροστά το επόμενο επιχειρηματικό τους στοίχημα: να χαρίσουν ξανά στο ιστορικό ζαχαροπλαστείο της Αθήνας την παλιά του αίγλη. Τα συνεργεία δουλεύουν πυρετωδώς προκειμένου οι νέοι οικοδεσπότες του Zonar’s να υποδεχθούν τους πρώτους ανυπόμονους πελάτες το δεύτερο δεκαήμερο του ∆εκεμβρίου. Μικρές, αστικές τελετουργίες που συνδέονται με την «ψυχή» του καταστήματος (όπως ο βρετανικός «θεσμός» του afternoon tea) θα αναβιώσουν, ενώ το πνεύμα της διακριτικής, κεντροευρωπαϊκής πολυτέλειας υπηρετούν οι αρχιτέκτονες ∆ημήτρης και Κωνσταντίνος Καραμπατάκης του Κ-Studio, ο διακεκριμένος σκηνογράφος ∆ιονύσης Φωτόπουλος αλλά και το μεγάλο, διεθνώς, όνομα στο φωτισμό, ο διάσημος Ελληνοκύπριος σχεδιαστής Μιχάλης Αναστασιάδης.