Το τελευταίο βήμα που απέμενε για την ανακήρυξη του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας (ΜΓΦΙ) σε Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, έγινε! Το σχετικό άρθρο σε νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ψηφίστηκε από τη Βουλή με ευρύτατη αποδοχή και συναίνεση και αποτελεί εδώ και λίγες εβδομάδες νόμο του κράτους. Δεν είναι τυχαίο που η αναγκαία νομοθετική πρόβλεψη εντάχθηκε σε σχέδιο νόμου με τίτλο «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής».
Στην Ελλάδα, σε σχέση με την έκτασή της, συναντάμε μεγαλύτερη βιοποικιλότητα από κάθε άλλη χώρα της Ευρώπης. Συναντάμε επίσης υψηλό ποσοστό ενδημικών ειδών, φυτών και ζώων, καθώς και ορισμένα σπάνια, που απειλούνται με εξαφάνιση. Παρ’ όλα αυτά η χώρα μας είναι μία από τις τελευταίες στην Ευρώπη που αποκτούν Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Οι πολύτιμες συλλογές του ΜΓΦΙ, το πολυετές, πλούσιο και ευρέως αναγνωρισμένο ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του, οι κτιριακές υποδομές του, τα εργαστήριά του, τα παραρτήματά του [το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων στη Θεσσαλονίκη (ΕΚΒΥ) και το Παλαιοντολογικό Μουσείο Ρεθύμνου στην Κρήτη], καθώς και η εδραιωμένη διεθνής φήμη του, τεκμηριώνουν τη μετεξέλιξή του σε Εθνικό Μουσείο, όπως ήταν και το όραμα των ιδρυτών του, του Αγγελου και της Νίκης Γουλανδρή.
Κάπως έτσι ολοκληρώθηκε μια τετραετής προσπάθεια που εγκαινιάστηκε το 2021, όταν επί υπουργίας Κωστή Χατζηδάκη εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας η δημιουργία Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας. Η απόφαση, σύμφωνα με την οποία φορέας υλοποίησης της δημιουργίας Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας ορίστηκε το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας (ΜΓΦΙ), υπογράφηκε λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές της 21ης Μαΐου από τον τότε αρμόδιο υπουργό Κώστα Σκρέκα.
Η πρόεδρος του ΜΓΦΙ Φαλή Βογιατζάκη είχε περιγράψει εκτενώς στην «Κ» και στην Τασούλα Καραϊσκάκη τον νέο ρόλο του μουσείου. «Εθνικό Μουσείο σημαίνει καλύτερη διαχείριση της γνώσης για τις οικολογικές διεργασίες. Συνολικότερες δράσεις για την προστασία της ελληνικής φύσης. Εξοικονόμηση πόρων από τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Ακόμη ευκολότερη πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα της βιοποικιλότητας και τις συλλογές. Περαιτέρω ενίσχυση των υποδομών για την περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Και κάτι πολύ σπουδαίο: το Εθνικό Μουσείο θα έχει τη θεσμική δυνατότητα και υποχρέωση να αξιοποιήσει καλύτερα τη γνώση που υπάρχει διάσπαρτα σε διάφορους φορείς και πρόσωπα. Θα παρέχει εμπειρογνωμοσύνη σε σύνθετα ζητήματα, ρίχνοντας φως σε σημερινές και μελλοντικές προκλήσεις. Επίσης, θα έχει ενισχυμένη δυνατότητα να λειτουργεί συντονιστικά και υποστηρικτικά σε υπάρχοντες φορείς και προσπάθειες, ώστε να διαδοθεί ένα ισχυρό επιστημονικό μήνυμα για τη σωτηρία του πλανήτη. Και βέβαια θα προωθήσει τη σύνδεση με αντίστοιχα εθνικά μουσεία του εξωτερικού και θα εντάξει τις ελληνικές μουσειακές πρακτικές σε διεθνή δίκτυα».
Το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας ιδρύθηκε το 1964 με πρωτοβουλία του Αγγελου και της Νίκης Γουλανδρή, με σκοπό την προώθηση των φυσικών επιστημών και την ταυτόχρονη περιβαλλοντική εκπαίδευση του κοινού, προκειμένου να επαναξιολογηθεί ο ζωτικός ρόλος της φύσης. Αρχικά λειτούργησε ως Βοτανικό Μουσείο με αντικείμενο την έρευνα, μελέτη και καταγραφή της ελληνικής χλωρίδας. Το 1977 επεκτάθηκε στους τομείς ζωολογίας, παλαιοντολογίας και γεωλογίας και μετονομάστηκε σε Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.
Προσβλέποντας στις ραγδαίες εξελίξεις του 21ου αιώνα το Μουσείο προχώρησε σε νέα επέκταση των εγκαταστάσεών του με τη δημιουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ερευνας και Εκπαίδευσης – του Κέντρου ΓΑΙΑ. Ως ελάχιστη αναγνώριση της ανυπολόγιστης προσφοράς του έχει λάβει πολλές τιμητικές διακρίσεις και βραβεία, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
