«Κανείς στην Ελλάδα δεν αποφυλακίζεται πλέον έχοντας εκτίσει πλήρως την ποινή του». Η παραπάνω φράση ανήκει σε κυβερνητικό αξιωματούχο και αντικατοπτρίζει επακριβώς την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα του 2015, όπου συγκεκριμένες ομάδες κρατουμένων (ανάπηροι, ανήλικοι, καταδικασθέντες σε μικρές ποινές και για «απλά» εγκλήματα εξαιτίας «συμπλέγματος» νόμων) αποφυλακίζονται νωρίτερα. Απώτερος στόχος των διατάξεων βεβαίως υπήρξε, σε όλες τις περιπτώσεις των νομοθετημάτων από το 2012 μέχρι σήμερα, η αποσυμφόρηση των φυλακών, όπου η κατάσταση ήταν –και εν πολλοίς παραμένει– ασφυκτική.
Οι νόμοι βάσει των οποίων επιτυγχάνεται η εσπευσμένη αποφυλάκιση των επίμαχων καταδικασθέντων ψηφίστηκαν το 2012 και το 2014. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τους νόμους 4043/2012 και 4274/2014. Σε αυτούς προστέθηκε ο λεγόμενος νόμος Παρασκευόπουλου (4322/2015), ο οποίος ενίσχυσε περαιτέρω το υφιστάμενο πλαίσιο, προβλέποντας συμπληρωματικές ευνοϊκές ρυθμίσεις για αναπήρους, ανηλίκους και φιλοξενούμενους αλλοδαπούς.
Από τον περασμένο Απρίλιο (ο νόμος Παρασκευόπουλου δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 27 Απριλίου) μέχρι τις 14 Δεκεμβρίου 2015 είχαν αποφυλακιστεί, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περίπου 1.800 άτομα. Ειδικότερα, ο αριθμός των κρατουμένων στις φυλακές τον περασμένο Απρίλιο ανερχόταν σε 11.569 άτομα και στις 14.12.2015 ήταν 9.700.
Ολες οι αποφυλακίσεις βασίστηκαν σε έναν από τους τρεις νόμους, οι οποίοι λειτουργούν συνδυαστικά και αφορούν άτομα που έχουν είτε χαμηλές ποινές, τρία έως πέντε έτη, είτε υποφέρουν από σημαντικό ποσοστό αναπηρίας, είτε εξέτισαν τα 3/5 της ποινής τους, είτε είναι ανήλικοι, είτε είναι φιλοξενούμενοι αλλοδαποί.
Από τους 1.800, οι περισσότεροι, περίπου 1.300, αποφυλακίστηκαν γιατί τους είχαν επιβληθεί ποινές φυλάκισης μέχρι τρία έτη, και συνεπώς μπορούσαν να αποφυλακισθούν έχοντας εκτίσει το 1/10 της ποινής τους. Αντίστοιχα, όσοι εξέτιαν ποινές από τρία έως πέντε χρόνια αποφυλακίστηκαν έχοντας εκτίσει το 1/5 της ποινής τους.
Από τους 1.300 αποφυλακισθέντες είναι δύσκολο να διευκρινιστεί πόσοι βγήκαν και με ποιον από τους τρεις νόμους, καθώς οι αιτήσεις αποφυλάκισης απευθύνονταν άλλες σε ανακριτή, άλλες σε εισαγγελέα και άλλες σε δικαστικό συμβούλιο, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να υπάρξουν επιμέρους στοιχεία.
Οι υπόλοιποι, ωστόσο, έχουν αποφυλακιστεί κάνοντας χρήση του νόμου Παρασκευόπουλου. Συγκεκριμένα, πρόκειται για περίπου 500 άτομα, εκ των οποίων 50 υπέφεραν από αυξημένο ποσοστό αναπηρίας, 67% ή 80%, 30 με 40 ήταν ανήλικοι, ενώ περίπου 400 ήταν κρατούμενοι αλλοδαποί που ανέμεναν την απέλασή τους.
