Για να ανακάμψει η ελληνική οικονομία και να εισέλθει σε τροχιά ανάπτυξης η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων μετά απο αυτές που υλοποιεί στις εργασιακές σχέσεις και τις συντάξεις, τονίζει σε συνέντευξή του στην "Κ" ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, Χοσέ Άνχελ Γκουρία, ο οποίος υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης του υγιούς ανταγωνισμού μέσα από τον περιορισμό των μονοπωλίων και των ολιγοπωλίων και τη διασφάλιση ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος ίσων ευκαιριών και λιγότερης γραφειοκρατίας. Χαρακτηρίζει επιτακτική ανάγκη την ελάφρυνση του χρέους καθώς θα συμβάλλει στην σταθεροποίηση της οικονομίας και την προσέλκυση επενδύσεων, και σημείωνει ότι τα κόκκινα δάνεια εμποδίζουν την παροχή πιστώσεων στην αγορά, γι αυτό πρέπει να βελτιωθεί η νομοθεσία περί πτωχεύσεων και να εισαχθούν αποτελεσματικά κίνητρα και στόχοι.
Ο κ. Γκουρία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Τον περασμένο Μάρτιο ήταν στην Αθήνα για να παρουσιάσει την διετή Οικονομική Μελέτη του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα, ενώ πριν μερικές εβδομάδες συναντήθηκε στην έδρα του Οργανισμού, στο Παρίσι, με τον πρόεδρο της ΝΔ, Κυριάκο Μητσοτάκη.
-Ποιές είναι οι κύριες αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας;
-Η ελληνική οικονομία σταδιακά ανακάμπτει, αλλά ενέχει ακόμα μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας. Χωρίς αμφιβολία, η παρατεταμένη κρίση είχε πρωτοφανές κοινωνικό κόστος: Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 26% μεταξύ 2007 και 2015, η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή στο 25%, με την ανεργία των νέων στο 50%, και η φτώχεια (σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα εισοδήματος) έχει σχεδόν τριπλασιαστεί.
Η Ελλάδα πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές της στην προώθηση της ισότιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Η κυβέρνησή της έχει εφαρμόσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και τις συντάξεις και τώρα είναι καιρός να γίνει πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων. Προκειμένου να προωθήσει αυτήν τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, η Ελλάδα οφείλει να εξασφαλίσει ίσες ευκαιρίες, να ενισχύσει τον ανταγωνισμό και ενισχύσει την επιχειρηματικότητα. Για να το πετύχει αυτό είναι απαραίτητο να μειώσει την ισχύ των μονοπωλίων ή των ολιγοπωλίων, τον όγκο των ρυθμίσεων, καθώς και τις αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης.
Η προώθηση ισχυρότερου ανταγωνισμού σε κομβικούς τομείς, όπως η ενέργεια και οι μεταφορές, μπορεί βραχυπρόθεσμα να έχει θετικά αποτελέσματα, καθώς θα κάνει την Ελλάδα πιο ελκυστική σε άμεσες ξένες επενδύσεις και θα εκτινάξει τις εξαγωγές, με αποτέλεσμα τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την άνοδο του εισοδήματος των νοικοκυριών. Έτσι, θα δώσει στην κυβέρνηση την ευχέρεια να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης. Η εφαρμογή των σημαντικότερων μεταρρυθμίσεων στην αγορά προϊόντων θα μπορούσε να προσθέσει ακόμα 4,4% στο πραγματικό ΑΕΠ μέσα στην επόμενη δεκαετία.
-Στα δημοσιονομικά;
-Σχετικά με την δημοσιονομική πολιτική, συστήνουμε την διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την ενίσχυση του φορολογικού μηχανισμού. Αυτό θα μπορούσε να δώσει σημαντική ώθηση στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής και να ενισχύσει τα έσοδα ώστε να χρηματοδοτηθούν κοινωνικές πολιτικές και να αποδοθεί μεγαλύτερη δικαιοσύνη. Ακόμα, τα κόκκινα δάνεια εμποδίζουν την παροχή πιστώσεων στην αγορά. Η μελέτη μας δείχνει ότι πρέπει να βελτιωθεί η νομοθεσία περί πτωχεύσεων ώστε να επιταχυνθεί η επίλυση των κόκκινων δανείων και να εισαχθούν αποτελεσματικά κίνητρα και στόχοι, ώστε οι τράπεζες να ελέγχουν την πρόοδο που κάνουν στην μείωση των δανείων αυτών.
-Πώς εξηγείτε το αξιοπερίεργο οι τιμές των αγαθών να παραμένουν υψηλές παρά τη δραστική μείωση μισθών και συντάξεων;
-Ένας από τους λόγους θα μπορούσε να είναι μια σειρά από διαρθρωτικά εμπόδια και ο υπερβολικός διοικητικός φόρτος, που έχουν οδηγήσει σε μείωση του ανταγωνισμού εντός της ελληνικής αγοράς. Αυτές οι στρεβλώσεις είναι εις βάρος των καταναλωτών, οι οποίοι μόνον να κερδίσουν έχουν από τον ισχυρότερο και υγιέστερο ανταγωνισμό. Ακριβώς αυτός είναι άλλωστε ο σκοπός του Έργου Αξιολόγησης Συνθηκών Ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά που ξεκίνησε πρόσφατα, κατόπιν αιτήματος της Ελληνικής κυβέρνησης και σε στενή συνεργασία μαζί της, ώστε να εντοπιστούν οι στρεβλώσεις σε επιλεγμένους τομείς και να βοηθήσουμε την κυβέρνηση να τις αντιμετωπίσει. Η άρση των ρυθμιστικών εμποδίων στον ανταγωνισμό σε κομβικούς τομείς μπορεί να φέρει απτά οφέλη στους καταναλωτές και υψηλότερο τζίρο 5 δις. ευρώ ετησίως.
-Πως αποτιμάτε τις επιδόσεις της ελληνικής κυβέρνησης;
-Πιστεύουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση κάνει μια σοβαρή προσπάθεια να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που παρουσιάζει μία επίμονη κρίση, που έχει υψηλό κοινωνικό κόστος. Φυσικά, όλες οι Ελληνικές κυβερνήσεις που έχουν αντιμετωπίσει αυτό το πρωτοφανές και βαθύ φαινόμενο προσπάθησαν ειλικρινά και με αφοσίωση να επιτύχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, δεδομένων των αντίξοων συνθηκών. Δεν πέτυχαν όλες.
Ο ΟΟΣΑ είναι σύμμαχος της χώρας σας σε αυτήν την προσπάθεια και ολόκληρη η τεχνογνωσία μας έχει τεθεί στην διάθεση της Ελληνικής κυβέρνησης. Μάλιστα, αυτή τη στιγμή η συνεργασία μας με την Ελλάδα είναι στο απόγειό της. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2015 και τους πρώτους μήνες του 2016 έχουμε εγκαινιάσει μια Στρατηγική Συνεργασία με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα σε ένα εύρος σημαντικών θεμάτων, από την βελτίωση της δημόσιας διοίκησης και του φοροσυλλεκτικού μηχανισμού, στην ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας του συνταξιοδοτικού συστήματος, την μείωση του διοικητικού φόρτου και την προώθηση του ανταγωνισμού. Εργαζόμαστε μαζί με την ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να αντιμετωπίσουμε τρεις μείζονες διαρθρωτικές προκλήσεις: την ενίσχυση του ανταγωνισμού σε πέντε κομβικούς τομείς, την αναθεώρηση και αναβάθμιση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και την ενίσχυση και εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Κατά της Διαφθοράς. Η δέσμευση και η συνεργασία της Ελληνικής κυβέρνησης και στα τρία αυτά έργα είναι, μέχρι στιγμής, αξιοσημείωτη.
-Πόσο σημαντική είναι η πρόσφατη ολοκλήρωση της αξιολόγησης από τους θεσμούς;
-Η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης κατά το τελευταίο Eurogroup αναμφίβολα σημαίνει ότι ξεπεράστηκε ένα σημαντικό εμπόδιο. Επίσης αναγνωρίζει τη σημασία και το εύρος των μεταρρυθμίσεων που πέρασαν από το Κοινοβούλιο. Ελπίζουμε ότι το αποτέλεσμα αυτό σύντομα θα οδηγήσει σε μία ώθηση της εμπιστοσύνης, των επενδύσεων και της κατανάλωσης που είναι τόσο απαραίτητα, και ότι η οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει. Είναι τώρα επιτακτικό να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις για το χρέος ώστε να ελαφρυνθεί η επιβάρυνση της Ελλάδας.
-Πως μπορεί η Ελλάδα να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της με σκληρό νόμισμα;
-Η πραγματική πρόκληση για την Ελλάδα είναι να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της, τελεία και παύλα ! Όλες μας οι προσπάθειες αποσκοπούν ακριβώς εκεί. Οι ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών πραγματοποίησαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις και η πρόσφατα δημοσιευμένη Οικονομική Μελέτη δείχνει πού πιστεύουμε ότι πρέπει να κατευθύνουμε τις προσπάθειές μας. Η υιοθέτηση αυτών των πολιτικών θα αποτελέσει επιτυχία του ελληνικού λαού, διότι θα σημαίνει ότι ο σημαντικότερος στόχος, η χωρίς αποκλεισμούς βιώσιμη ανάπτυξη τής οικονομίας τής χώρας, θα έχει επιτευχθεί –με ή χωρίς σκληρό νόμισμα.
-Πως είναι η κατασταση σε τομείς όπως η παιδεία και η δικαιοσύνη;
-Συνεργαζόμαστε στενά με το υπουργείο Παιδείας στο έργο «υποστήριξη της Εκπαιδευτικής Πολιτικής και Ανάπτυξης στην Ελλάδα». Το έργο αυτό αποτελεί συνέχεια της εργασίας που έγινε από τον ΟΟΣΑ το 2012 με το έργο «Συμβουλές Εκπαιδευτικής Πολιτικής για την Ελλάδα» και είναι πιο στοχευμένο, καθώς παρέχει τεχνογνωσία στους τομείς εκείνους που οι ειδικοί της Ελληνικής κυβέρνησης και του ΟΟΣΑ αναγνωρίζουν ως σημαντικότερους και περιλαμβάνουν, ανάμεσα σε άλλους, την αυτονομία των σχολείων, πανεπιστημίων και άλλων τριτοβάθμιων θεσμών, την ανάπτυξη των ολοήμερων σχολείων και την εκπαίδευση και ανάπτυξη αποτελεσματικής σχολικής ηγεσίας.
Επίσης, συνεργαζόμαστε ενεργά με το υπουργείο Δικαιοσύνης και ειδικότερα την Γενική Γραμματεία για την καταπολέμηση της Διαφθοράς για την εκκίνηση ενός έργου που θα στηρίξει την Ελλάδα στην εφαρμογή του στρατηγικού της σχεδίου στον τομέα αυτόν, κάτι που έχει τεράστια σημασία για την επανάκτηση της εμπιστοσύνης του κοινού στην κυβέρνηση και τους θεσμούς και στη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος. Το έργο θα εστιάσει στην ενίσχυση της επιβολής της νομιμότητας, της ακεραιότητας του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, την ενίσχυση της αδιάφθορης κουλτούρας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, καθώς και την προώθηση των συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
-Η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται ψηλά στην διεθνή ατζέντα;
-Ασφαλώς η Ελλάδα αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τη διεθνή κοινότητα και την Ευρ. Ένωση ειδικότερα, για πολλούς λόγους. Πρώτα απ’ όλα, λόγω της ιστορικής κοινωνικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα. Δεν υπάρχει καταγεγραμμένο προηγούμενο χώρας του ΟΟΣΑ που να είχε την εμπειρία ενός παρόμοιου κατακλυσμού. Είναι στη διεθνή ατζέντα και επειδή το χρέος της δεν είναι βιώσιμο. Είναι επιτακτική ανάγκη να ελαφρυνθεί ώστε να σταθεροποιηθεί η χώρα και να επιστρέψει στον δρόμο της ανάπτυξης. Επίσης, λόγω της διάστασης της προσφυγικής κρίσης, της στρατηγικής της γεωπολιτικής θέσης, αλλά και της δυνατότητάς της να ανακάμψει. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, αλλά διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό από τα πιο σκληρά εργαζόμενα ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ, με μορφωτικό επίπεδο πάνω από τον μέσο όρο του δείκτη PISA του ΟΟΣΑ.
-Τι προσδοκάτε από τις δράσεις του ΟΟΣΑ στην Ελλάδα;
-Τον Μάρτιο του 2015 ο ΟΟΣΑ και η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησαν να συνεργαστούν στενά σε τομείς που είναι σημαντικοί για να αντιμετωπισθούν τόσο η οικονομική όσο και η ανθρωπιστική κρίση. Επιπλέον, μετά την υπογραφή του Μνημονίου, τον Αύγουστο του 2015, ο ΟΟΣΑ ανέλαβε το έργο να υποστηρίζει την ελληνική κυβέρνηση για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε αρκετούς τομείς. Τον Ιανουάριο εγκαινιάσαμε με το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού το Έργο «Εντοπισμός και Άρση Κανονιστικών Εμποδίων στον Ανταγωνισμό στην Ελληνική Οικονομία».
Ο κύριος σκοπός του έργου είναι να αξιολογήσει το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο και να εντοπίσει όλα τα δυνητικά εμπόδια στην λειτουργία της αγοράς στις κατασκευές, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το χονδρεμπόριο, το ηλεκτρονικό εμπόριο (ένας τομέας σχετικά νέος) και κάποιους τομείς της μεταποίησης (π.χ. χημικά, ελαστικά, ηλεκτρολογικός εξοπλισμός). Η ομάδα των ειδικών του ΟΟΣΑ ήδη εργάζεται σκληρά για να κάνει συγκεκριμένες συστάσεις.
Ξεκινήσαμε με την χαρτογράφηση όλης της σχετικής νομοθεσίας του κάθε τομέα. Τώρα βρισκόμαστε στην δεύτερη φάση, κατά την οποία «χτενίζουμε» τη νομοθεσία για να εντοπίσουμε δυνητικά εμπόδια στον ανταγωνισμό. Κατόπιν γίνεται η ανάλυση των ευρημάτων μας ώστε να εκτιμήσουμε τις επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και να κάνουμε συστάσεις για τον επανασχεδιασμό ή την αφαίρεση όλων των επιβλαβών κανονισμών. Συνεργαστήκαμε στενά με την δημόσια διοίκηση και τους ενδιαφερόμενους φορείς του ιδιωτικού τομέα.