Η επικράτηση της επιλογής εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προκαλέσει σοβαρή ανησυχία στις Βρυξέλλες, όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου, αλλά και οικονομική αναταραχή.
Οι πραγματικές οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις του “Brexit” θα γίνουν αισθητές σε βάθος χρόνου, ωστόσο η αμηχανία με την οποία ξύπνησαν σήμερα το πρωί οι Βρυξέλλες είναι μάλλον ένδειξη εφησυχασμού. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν στην “Κ” ότι σήμερα το πρωί στην πρωτεύουσα της Ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας επικρατούσε το απόλυτο μούδιασμα. Οι Βρυξέλλες δεν είχαν καν προετοιμαστεί για “Brexit”. Κάτι που εξηγεί σε σημαντικό βαθμό τις μάλλον ασαφείς πρώτες αντιδράσεις από την πλευρά των ευρωπαίων αξιωματούχων. Είναι όμως αιτιολογημένη αυτή η ευρωπαϊκή αβελτηρία; Μάλλον όχι.
Εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια μια σειρά από δημοψηφίσματα σε χώρες που βρίσκονται τόσο στην περιφέρεια όσο και στον πυρήνα της Ευρώπης, υπάρχει μια τάση «αντιευρωπαϊκής» ψήφου. Το 2000 στη Δανία, το 2001 στην Ιρλανδία, το 2003 στη Σουηδία, το 2005 στη Γαλλία και την Ολλανδία, το 2008 στην Ιρλανδία, και το 2015 στην Ελλάδα, επικράτησαν ψήφοι αρνητικές έναντι της Ευρωζώνης, του Ευρωσυντάγματος και των Συνθηκών της ΕΕ. Εν ολίγοις απορρίφθηκαν πολιτικές αναπόσπαστα συνδεδεμένες με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, άσχετα από το αν στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις η αρνητική ψήφος αγνοήθηκε (π..χ. Γαλλία, Ολλανδία και Ελλάδα), ή απλώς η διαδικασία αναβλήθηκε σε “εύθετο” χρόνο (π.χ. Ιρλανδία). Η διαφορά του Βρετανικού δημοψηφίσματος είναι ότι, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, στο Λονδίνο υπάρχουν σοβαρά «θεσμικά αντίβαρα» που – όπως εκτιμάται από όλους τους σοβαρούς αναλυτές – θα αντιταχθούν σε πιθανή προσπάθεια πολιτικής ερμηνείας ή ανατροπής του “Leave”. Πρόκειται, βεβαίως, για τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β’.
Τα δημοψήφισματα στην ΕΕ 2000-2016
2000, Δανία. Επικρατεί το “όχι” στο ευρώ με ποσοστό 53,2% (έγινε δεκτό)
2001, Ιρλανδία, Επικρατεί το “όχι” στη Συνθήκη της Νίκαιας με 53,9% (παραπέμφθηκε σε νέα ψηφοφορία)
2003, Σουηδία, Επικρατεί το “όχι” στο ευρώ με 56,1% (έγινε δεκτό)
2005, Γαλλία, Επικρατεί το “όχι” στο Ευρωσύνταγμα με 54,9% (αγνοήθηκε)
2005, Ολλανδία, Επικρατεί το “όχι” στο Ευρωσύνταγμα με 61,5% (αγνοήθηκε)
2008, Ιρλανδία, Επικρατεί το “όχι” στη Συνθήκη της Λισσαβόνας με 53,2% (παραπέμφθηκε σε νέα ψηφοφορία)
2015, Ελλάδα, Επικρατεί το “όχι” στο πακέτο διάσωσης της ΕΕ με 61,3% (αγνοήθηκε)