Κανονικά θα έπρεπε να φύγω ενθουσιασμένος. Κι ένα κομμάτι του εαυτού μου ήταν πραγματικά ενθουσιασμένο (και συγκινημένο, θα πρόσθετα) αφήνοντας πίσω έναν δημόσιο χώρο που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε μόνο στο εξωτερικό. Ηταν η παρθενική μου βόλτα στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος το απόγευμα του Σαββάτου και αυτό που άκουγες φευγαλέα από τον κόσμο ήταν πόσο δεν τους θύμιζε «όλο αυτό» Ελλάδα.
Αποτελεί συλλογική ήττα αυτή η διαπίστωση που λέγεται ελαφρά τη καρδία. Υστερα από 35 χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αμέτρητα χρηματοδοτικά προγράμματα και μία Ολυμπιάδα, έπρεπε να περιμένουμε ένα ιδιωτικό, κοινωφελές Ιδρυμα για να δημιουργήσει από το μηδέν έναν νέο προορισμό στην Αθήνα και μάλιστα με τις συγκεκριμένες προδιαγραφές. «Μα δεν υπάρχουν άλλοι δημόσιοι χώροι υψηλής αρχιτεκτονικής και αισθητικής ποιότητας που να τους πλήρωσε το κράτος;», μπορεί να ρωτήσει ένας περισσότερο καλοπροαίρετος συνομιλητής. Αν μιλάμε για χώρους πρασίνου ή σύγχρονο πολιτισμό, δεν νομίζω. Ο πεζόδρομος της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου υπήρξε ένα επίτευγμα αν αναλογιστεί κανείς το παρελθόν, ενώ και η Νέα Παραλία της Θεσσαλονίκης διεκδικεί τον τίτλο της πιο εντυπωσιακής αστικής ανάπλασης στο πρόσφατο παρελθόν. Αλλά η σύγκριση ακόμα και με λιγότερο ευημερούσες χώρες της Ευρώπης είναι συντριπτική. Και όχι υπέρ μας.
Η σκέψη μου προκαλεί μελαγχολία αλλά και οργή. Περπατώντας στο πάρκο ή δίπλα στο κανάλι, δεν απέφυγα να θυμηθώ τις χαμένες ευκαιρίες για άλλα αμέτρητα σχέδια μικρότερης ή ακόμα και μεγαλύτερης κλίμακας στην Αθήνα ή και αλλού γιατί τα σταμάτησαν οι ιδεοληψίες της Μεταπολίτευσης και το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το μυαλό μου πηγαίνει στο Ελληνικό (που αν τελικά προχωρήσει θα προχωρήσει με το μαχαίρι στον λαιμό και μόνο ως μνημονιακή υποχρέωση), πηγαίνει στο γήπεδο του Παναθηναϊκού στον Ελαιώνα (θυμάστε την ιστορία με τους κορμοράνους;), πηγαίνει σε νεοκλασικά ερείπια στο κέντρο της Αθήνας που ενώ υπήρχαν επενδυτές δεν αποκαταστάθηκαν ποτέ γιατί κάποιος σύλλογος κατοίκων ή μια ομάδα αρχιτεκτόνων προσέβαλε τα σχέδια στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο. Και τα σχέδια έμειναν σχέδια, ο επενδυτής αποχώρησε απηυδισμένος και μετά ήρθε η κρίση. Και τώρα χτυπάμε το κεφάλι μας στον τοίχο. Θυμάμαι, ακόμα, τη φασαρία για το νέο, υπερσύγχρονο στάδιο του Πανιωνίου που θα χτιζόταν στη θέση του παλαιολιθικού γηπέδου γιατί, όπως υποστήριζαν οι επικριτές του, θα επηρεαζόταν αρνητικά η εμπορική κίνηση της τοπικής αγοράς εξαιτίας της ύπαρξης καταστημάτων στη νέα κατασκευή.
Εφυγα, λοιπόν, από το Κέντρο Πολιτισμού όχι τόσο ξένοιαστος όσο θα περίμενα. Η ελπίδα είναι ότι οι επισκέπτες του νέου πάρκου θα εξοικειωθούν με μια πολύ διαφορετική ποιότητα δημοσίου χώρου, που θα την απαιτούν όλο και περισσότερο στην καθημερινότητά τους. Είναι ο μόνος τρόπος για να απομονωθούν οριστικά οι περιθωριακές φωνές που μισούν την πρόοδο και την ευημερία.