Η εστίαση στο πρόσωπο, τον χαρακτήρα, την καριέρα, την οικογένεια, ακόμη και την υγεία του εκάστοτε προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ανηλεής. Το ίδιο, βέβαια, ισχύει και για τους υποψήφιους προέδρους. Ο προσωποκεντρικός χαρακτήρας της αμερικανικής πολιτικής σκηνής και το υψηλό προφίλ της θέσης εξηγούν ίσως αυτή την έμφαση. Βοηθά επίσης ένα ισχυρό και πολυφωνικό μιντιακό τοπίο που περιλαμβάνει από τα μεγάλα καλωδιακά δίκτυα και τις ιστορικές εφημερίδες μέχρι καινοτόμα πρότζεκτ ερευνητικής δημοσιογραφίας και ανεξάρτητες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες.
Ηταν αναμενόμενο, λοιπόν, η αποκάλυψη της πνευμονίας της Χίλαρι Κλίντον να προκαλέσει αίσθηση. Πιστεύοντας ίσως ότι θα θεωρηθεί ένδειξη αδυναμίας ή απλώς επειδή δεν ήθελε να μείνει εκτός μάχης, η υποψήφια των Δημοκρατικών δεν το ανακοίνωσε όταν το έμαθε, την περασμένη Παρασκευή, και συνέχισε κανονικά το πρόγραμμα της ημέρας της, που μεταξύ άλλων περιελάμβανε δύο fund-raisers. Πώς θα φαινόταν στους παρευρισκόμενους, αλήθεια, οι οποίοι πληρώνουν χιλιάδες δολάρια για να τη δουν από κοντά, μία ακύρωση της παρουσίας της για λόγους υγείας;
Ετσι, το αμερικανικό κοινό έμαθε τα νέα μόνον αφού την είδε πρώτα να καταρρέει στην εκδήλωση μνήμης για τα θύματα της 11ης Σεπτεμβρίου την Κυριακή. Η καθυστέρηση ενίσχυσε τις επιφυλάξεις όσων αμφιβάλλουν για τη διαφάνεια της εκστρατείας της. Το ζήτημα της υγείας τόσο της ίδιας όσο και του αντιπάλου της Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί εύλογο πεδίο δημοσιογραφικής έρευνας και κάλυψης, όπως το έθεσε ο αρχισυντάκτης του ιστότοπου Vox Εζρα Κλάιν. Εχουν περάσει προ πολλού οι εποχές που οι δημοσιογράφοι απέκρυπταν τα προβλήματα υγείας ενός προέδρου, όπως έκαναν στην περίπτωση του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, τον οποίο μια κρίση πολιομυελίτιδας είχε αφήσει ημιπαράλυτο. Με την «προτροπή», είναι αλήθεια, και των φρουρών των μυστικών υπηρεσιών, οι οποίοι εμπόδιζαν ή κατέστρεφαν φωτογραφίες που τον έδειχναν υποβασταζόμενο ή σε αναπηρικό καροτσάκι…
Στην περίπτωση του Τραμπ, η έμφαση δεν βρίσκεται τόσο στην υγεία του όσο στις φορολογικές του δηλώσεις. Καθώς επιμένει να μην τις δίνει στη δημοσιότητα, ο μόνος τρόπος να δημοσιευθούν είναι να αποσπασθούν μέσω υποκλοπής. Η δημιουργός του ντοκιμαντέρ για τον Σνόουντεν Λόρα Πόιτρας εκτίμησε ότι δεν υπάρχει δημοσιογράφος στον κόσμο που να μην τις θέλει. Οπως το έθεσε ένας αρχισυντάκτης των New York Times, θα ρίσκαρε ακόμη και φυλάκιση προκειμένου να τις δημοσιεύσει.
Σε μία απόφαση που δείχνει έλλειψη σεβασμού στην ελευθεροτυπία, εξάλλου, ο κ. Τραμπ απέκλεισε νωρίς από τις προεκλογικές του συγκεντρώσεις τα μέσα εκείνα που θεωρούσε ότι είναι εχθρικά απέναντί του: μεταξύ τους περιλαμβάνονται η Washington Post, η Huffington Post και το Politico, που αναγκάζονταν να παρευρίσκονται στις εκδηλώσεις ως κοινό, χωρίς καμία διευκόλυνση στην πρόσβαση στους χώρους – πόσο μάλλον στους συνεργάτες του και τον ίδιο.
Ο κ. Τραμπ άλλαξε στάση χθες, λιγότερο από δύο μήνες πριν από τις εκλογές, και συμφώνησε να τους επιτρέψει την πρόσβαση. Οπως δικαιολόγησε ο ίδιος την απόφασή του, «δεν γίνεται να με μεταχειρισθούν χειρότερα από ό,τι ήδη κάνουν». Εκτός όμως από τη «μεγαλοθυμία» που θέλει να δείξει, πίσω από την απόφασή του βρίσκονται άλλοι υπολογισμοί. Ο Τραμπ έχει καλό «σερί» τις τελευταίες ημέρες και θέλει την ευρύτερη δυνατή κάλυψη. Η δήλωση της Κλίντον ότι οι μισοί του ψηφοφόροι είναι απαράδεκτοι διότι είναι ρατσιστές τού έδωσε την ευκαιρία να την κατηγορήσει ότι «δεν σέβεται τους υπέροχους, φανταστικούς» Αμερικανούς ψηφοφόρους (το οποίο μπορεί να είναι και το μεγαλύτερο αμάρτημα που μπορεί να διαπράξει πολιτικός στις Ηνωμένες Πολιτείες). Για την περιπέτεια της υγείας της δεν έχει μιλήσει – αφήνει τα γεγονότα να το κάνουν, άλλωστε ο ίδιος έχει σιγοντάρει στο παρελθόν τις εικασίες περί προβλημάτων υγείας της Κλίντον, την ώρα βέβαια που εκείνος ισχυρίζεται ότι είναι «εξαιρετικά υγιής».
Για τα αμερικανικά δεδομένα, αυτές οι εκλογές είναι ιδιαίτερες όχι μόνο λόγω του φαινομένου Τραμπ, αλλά και λόγω της αδιαφανούς εικόνας και των δύο υποψηφίων.