«Είμαστε ομάδα από το 2008 και παίζαμε, ώς τώρα, σε καταλήψεις αντιεξουσιαστών και σε φεστιβάλ αλληλέγγυας οικονομίας», δήλωσε η θεατρική ομάδα «Αδέσποτες σκύλες», μετά το τέλος του –πέμπτου– μεταμεσονύχτιου «Βαλς των βρώμικων δρόμων», που για πρώτη φορά ανεβαίνει σε κεντρική σκηνή, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Το «Βαλς» τους είναι ένα αριστοφανικό –και, γιατί όχι, κραουνακικό– στον πυρήνα του σχόλιο για την εποχή του ύστερου καπιταλισμού. Εκτός από τις αναφορές στις κοινωνικές σχέσεις και τη σιωπή (η πρώτη ατάκα είναι «τι σπάει τη σιωπή, πώς να βρεις την αρχή;» ή, λίγο αργότερα, «στεκόμαστε στο πλευρό των ανθρώπων που σιωπούν») ή τη σύγχρονη αστική μοναξιά (η σκηνή με τον καιρό που μουδιάζει είναι εκπληκτική), οι ατάκες του «Βαλς των βρώμικων δρόμων», που συνδυάζει πρόζα και τραγούδι με τριμελή μπάντα επί σκηνής –που θα τη θέλαμε σε λιγότερα ντεσιμπέλ–, διαπερνούν όλες τις στερεοτυπικές αναφορές του σημερινού «αντισυστημισμού» περί αδηφάγου εξουσίας και σάπιου συστήματος. (Ερωτηματική παρένθεση: αυτό το χρονίζον σάπιο σύστημα για πόσο αντέχει να στέκει αγέρωχο και σαπισμένο;)
Ηταν, ωστόσο, οι κινήσεις των ηθοποιών και οι ατάκες τους –δανεισμένες, όπως, ας πούμε, από τον κ. Κόινερ του Μπρεχτ, ή πρωτότυπες– που δημιουργούσαν μιαν υποφώσκουσα συγκίνηση για την επιμονή των καλλιτεχνών να παρεμβαίνουν, ακόμη και με μελό φράσεις όπως «στο “σ’ αγαπώ” ταιριάζει το γάβγισμα» ή «ο έρωτας κάνει τον εαυτό του».
Στο τέλος της παράστασης, βγήκε ο γνώριμος «δίσκος για ό,τι προαιρείσθε», αλλά σε μορφή γόβας! Δώσαμε ό,τι προαιρούμασταν, που δεν έκανε τον ήχο των κερμάτων, όπως εξάλλου μας είχαν προτρέψει οι «Αδέσποτες σκύλες».
Παρ’ όλα αυτά, εμφανίζεται ένα αναπόφευκτο δίλημμα: ήταν μια παράσταση-παρέμβαση στην πόλη ή ήταν μία ακόμη παράσταση; Θυμήθηκα, όμως, ότι παίζεται σ’ ένα «συστημικό» θέατρο, σε μια χαρακτηριστική σκηνή της Αθήνας – εκεί μου γεννήθηκαν άλλες ιδέες. Μιλώντας με ανθρώπους του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, επιβεβαιώθηκε μια αδρή υποψία: οι «Αδέσποτες σκύλες» και το Θέατρο έκαναν αμοιβαίες υποχωρήσεις, εννοώντας, απ’ ό,τι φαίνεται, ότι οι «αντισυστημικές» ηθοποιοί δέχθηκαν, ίσως εξ ανάγκης, να ενταχθούν στο «σύστημα», ενώ το Θέατρο, κατά τα φαινόμενα, παραχώρησε μια σκηνή του, ίσως όχι τυχαία την κεντρική.
Είναι ένα ωραίο παράδειγμα συνάντησης «κάπου στη μέση». Είναι η ανάγκη της επιβίωσης, από την πλευρά της ομάδας, αλλά και του ανοίγματος σε πειραματικές ή άλλες παραστάσεις ενός θεάτρου με σαφές καλλιτεχνικό στίγμα. Η τέχνη των «Αδέσποτων σκύλων», που παρουσιάζεται εν πολλοίς ως «αντισυστημική», περισσότερο θέλει να περιγράψει παρά να δείξει με σηκωμένο δάχτυλο. Είναι ένα ακόμη παράδειγμα μετατόπισης – θετικό, κατά τη γνώμη μου, διότι είναι επιτακτική η συνάντηση με την πραγματικότητα. Είμαστε όλοι τμήματα του ενός και αυτού συστήματος. Η συστημικότητα και η αντισυστημικότητα –με ή χωρίς εισαγωγικά– οφείλουν να το λάβουν υπ’ όψιν τους – και να πράξουν αναλόγως, η πρώτη για να δει τη διαφορετικότητα και η δεύτερη για να συναντηθεί με την πραγματικότητα.
Αντισθένους 7 και Θαρύπου. Παρασκευή – Σάββατο στις 00.00. Είσοδος με προαιρετική συνεισφορά. Εως 4/1/2017.