Πριν από τέσσερα χρόνια δημοσιεύθηκε ένα άρθρο για το «Πολυτεχνείο» που συζητήθηκε και απασχόλησε με τον συνήθη τρόπο τη μικρή μας κοινωνία: ποιος μιλάει, γιατί μιλάει, τι συμφέρον έχει να λέει αυτά που λέει, κ.ο.κ. Το κείμενο ήταν του Χρύσανθου Λαζαρίδη (ήταν βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ και στενός συνεργάτης του Αντώνη Σαμαρά). Κατά την εξέγερση του Νοεμβρίου του 1973, ο κ. Λαζαρίδης, που σπούδαζε τότε Οικονομικά και ανήκε στην οργάνωση νεολαίας του ΚΚΕ Εσωτερικού, ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος, ήταν μέλος της επιτροπής κατάληψης του ΕΜΠ. Μεταφέρουμε ένα μικρό απόσπασμα του εκτενούς κειμένου: «Η Γιορτή του Πολυτεχνείου –και όλη η μυθολογία που πλάστηκε σχετικά– υπήρξε ένας καθεστωτικός μύθος. Ηταν η τελετουργία που νομιμοποιούσε την εγκαθίδρυση της Κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αναδείκνυε “σύμβολα” και “ήρωες” – θεμέλια απαραίτητα για κάθε καθεστώς που διψά για νομιμοποίηση. (…) Αλλα καθεστώτα θεμελιώθηκαν σε αληθινά μεγάλα γεγονότα. Εδώ βολεύτηκαν με ένα “συμβάν”! Το οποίο είχε και μία ακόμα λυτρωτική λειτουργία. Ξέπλυνε τις τύψεις ενός λαού, που δίψαγε για αντιστασιακούς μύθους στη διάρκεια μιας περιόδου που ελάχιστοι έκαναν πραγματική αντίσταση. (…) Το Πολυτεχνείο δεν συγκρίνεται –ούτε θα μπορούσε, άλλωστε– με κανένα από τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν τη νεοΕλληνική Ιστορία. Η 25η Μαρτίου και η 28η Οκτωβρίου δεν μπορούν να έχουν την παραμικρή σύγκριση με την 17η Νοεμβρίου. Είναι γελοίο και να το λέμε… (…) Η “γενιά του Πολυτεχνείου”, δηλαδή οι άνθρωποι που πρωταγωνίστησαν, δεν είναι αυτές οι καρικατούρες που εμφανίζονται σήμερα, που άρχισε η αποδόμηση του μύθου. Ηταν παιδιά ανάμεσα στα 19 και τα 25 χρόνια τους τότε, που διψούσαν για Ελευθερία, οργανώθηκαν χωρίς βοήθεια, εξεγέρθηκαν και ρίσκαραν, όταν κάθε συμβατική λογική γύρω τους –αριστερή και δεξιά– τους έλεγε “να κάτσουν στα αυγά τους”!».
Η χθεσινή συζήτηση στη Βουλή, στην ειδική συνεδρίαση για την επέτειο του Πολυτεχνείου, μόνο για «αναστοχασμό» (δεν μέτρησα πόσες φορές ακούστηκε) δεν προσφερόταν. Εμοιαζε με υποχρεωτικό τελετουργικό, όπου άλλοτε το θυμικό άλλοτε η πολιτική αντιπαράθεση προσπαθούσαν να συντηρήσουν στην επικαιρότητα ένα ξεθυμασμένο μύθο. Εναν μύθο που δεν επικαιροποιείται, δεν εμπνέει, δεν μπορεί να μετεξελιχθεί μέσα από συσχετισμούς. Οχι ότι δεν ακούστηκαν και, επιγραμματικά, ενδιαφέρουσες σκέψεις – διαπιστώσεις για τη «δημοκρατία που γερνάει», τους «νέους που γυρνούν την πλάτη τους στην πολιτική», για τη «Δημοκρατία στην Ευρώπη, που δοκιμάζεται», για τους 430.000 επιστήμονες που έφυγαν την τελευταία 8ετία από τη χώρα, επικαλούμενοι (το 40%) «ως κύριο λόγο που τους ώθησε στην έξοδο από την Ελλάδα την αναξιοκρατία και τη διαφθορά». Οχι, βέβαια, ότι δεν ακούστηκαν και θλιβερές κορώνες περί του «σάπιου κατεστημένου» ή κοινοτοπίες αναγκαίες σε εκθέσεις εισαγωγικών όπως: «το μήνυμα του Πολυτεχνείου ως μήνυμα διαρκούς αγώνα για την υπεράσπιση της δημοκρατίας παραμένει τραγικά επίκαιρο».
Τι αυξήθηκε –και φέτος– ανυπερθέτως; Η κόπωση. Τι αποδυναμώθηκε; Το νόημα. Ποια είναι η επίγευση; Αδυνατούμε να συνδεθούμε με την πραγματικότητα του κόσμου που μας περιβάλλει. Ή πρόκειται για μια συρραφή δεινών και κινδύνων ή για πράξεις ή παραλείψεις που συνέβησαν στο παρελθόν και ζούμε υπό τη σκιά τους.
Χρειάστηκε να έρθει ο Αμερικανός πρόεδρος για να ακούσουμε κάποιον να λέει ότι αν θα έπρεπε να επιλέξει μια στιγμή στην Ιστορία για να γεννηθεί, «αυτή θα ήταν τώρα, διότι ο κόσμος συνολικά δεν ήταν ποτέ πιο εύρωστος, καλύτερα εκπαιδευμένος και πιο υγιής». Το σήμερα ταυτίστηκε τόσο με την κρίση ώστε η μη αναφορά σε αυτήν να θεωρείται πράξη εξαιρετικά ύποπτη και εχθρική.