Η μοναξιά του βασιλιά και ο ρόλος ελέω Θεού…

Η μοναξιά του βασιλιά και ο ρόλος ελέω Θεού…

4' 11" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οταν η σκηνοθέτις Εφη Μπίρμπα, στο διάλειμμα μιας πρόβας, είχε πει στην «Κ» ότι ο «Ριχάρδος Β΄» είναι κατασκευή και κατάσταση, ήταν δύσκολο να φανταστείς ότι αυτό ακριβώς θα υπηρετούσε η παράσταση, ολοκληρωμένη πια.

Είναι μεσάνυχτα Τρίτης και οι ηθοποιοί του Res Ratio Network (Αρης Σερβετάλης, Νίκος Καμόντος, Ερμής Μαλκότσης, Ιωάννα Τουμπακάρη, Αχιλλέας Χαρίσκος), τρεις ημέρες πριν από την πρεμιέρα, φέρουν το άγχος του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι, χτίζουν με το σώμα τους τη συνθήκη του σαιξπηρικού έργου, προσπαθούν να συντονιστούν μεταξύ τους αλλά και με τον πυρήνα του κειμένου, όπως το συνέλαβε η σκηνοθέτις. «Είναι ένα έργο δίχως λογοτεχνικά τερτίπια», αναφέρει στην «Κ» η Εφη Μπίρμπα. «Το διάλεξα διότι, στην τραγικότητα αυτού του προσώπου, νιώθω πιο κοντά. Νιώθω ότι με τον “Ριχάρδο Β΄” η διαχρονική επικαιρότητα συντονίζεται με την ατομική συνείδηση, που με τη σειρά της συντονίζεται με την παγκόσμια».

Τα σκηνικά και τα κοστούμια, διά χειρός Εφης Μπίρμπα, υποβάλλουν τον θεατή στην «κατασκευή» της εξουσίας και την απώλειάς της, όπως εκείνες συνοψίζονται στο πρόσωπο του τραγικού βασιλιά. Ο Ριχάρδος Β΄ είναι μια κατάσταση –οι συντελεστές αρνούνται να μιλήσουν για ρόλους ή χαρακτήρες, πόσο μάλλον για ήρωες–, που χτίζεται από το σώμα και τις κινήσεις του. Ο κόλακας (Νίκος Καμόντος), ο διάδοχος του Ριχάρδου, ο καιροσκόπος Μπόλινγκμπροκ (Ερμής Μαλκότσης), ο υπήκοος (Ιωάννα Τουμπακάρη) και ο τρελός-συνείδηση του βασιλιά (Αχιλλέας Χαρίσκος) πλαισιώνουν τον «γιο του Ηλιου», με το επαναλαμβανόμενο «εγώ» (Αρης Σερβετάλης), έχοντας λάβει χαρακτηριστικά στοιχεία πέρα από το συγκεκριμένο κείμενο του Σαίξπηρ, αλλά και δανεισμένα από άλλες τραγωδίες του.

Μια πήλινη σφαίρα πηγαινοέρχεται στη σκηνή και στα χέρια του Ριχάρδου, «ως αποτύπωμα του κόσμου που υπόκειται στην αλλοίωση, που πάσχει, που ποτέ δεν είναι άφθαρτο», όπως αναφέρει η Εφη Μπίρμπα. Στην τέταρτη σκηνοθετική της δουλειά, καταφέρνει, με δραματική ένταση και νοηματική φόρτιση, να μιλήσει για το σώμα ως φορέα κοινωνικής κατασκευής, ως ρόλου, έξω από το θέατρο.

«Στην παράσταση, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια συνθήκη», λέει στην «Κ» ο Αρης Σερβετάλης. «Ο Ριχάρδος, ως κατάσταση, νιώθει ότι μπαίνει στην ανυπαρξία, έχοντας πρώτα αισθανθεί πώς είναι να ζεις, από γεννήσεως, με την πλήρη καταξίωση», συμπληρώνει.

«Ολοι παίζουμε ένα ρόλο, ακόμη κι εσείς τώρα που μας ρωτάτε είστε μέσα σ’ ένα ρόλο», σημειώνει ο Αρης Σερβετάλης, για να προσθέσει: «Δεν είναι λίγο να πετάς από πάνω σου, έστω και βίαια, μια κατασκευή, στην οποία έχεις μάθει να βολεύεσαι σε όλη σου τη ζωή. Ειδικά ο Ριχάρδος, που, δίχως να έχει αποχωριστεί ποτέ το βασιλικό κολάρο, δεν μπορεί να δει κάτω από τη μύτη του». Ο Αρης Σερβετάλης μοιάζει να εσωτερικοποιεί αυτήν την, έστω δοτή, θεϊκή εξουσία. Φαίνεται ότι καταλαβαίνει, ερμηνεύοντας, αλλά και μιλώντας στην «Κ», το θείο στοιχείο, τη μοναξιά που έχει αυτό το «ελέω θεού», την ανικανότητα, τελικά, του βασιλιά να διαχειριστεί τον ρόλο του. Εξάλλου, στο τέλος ακούγεται η ατάκα: «Ο βασιλιάς δεν έχει φίλους;».

«Ο κόλακας, που με τη σιδερένια ζώνη του αγκυλώνει την εξουσία, κάθε εξουσία, δεν είναι χαρακτήρας, είναι στάση ζωής. Είναι ένας ισχυρός μηχανισμός που νοηματοδοτεί την εξουσία. Σηματοδοτεί, όπως ο πηλός, έναν ρευστό κόσμο», τονίζει ο Νίκος Καμόντος.

«Δεν ξέρω άλλο τρόπο από το σώμα και αυτή η παράσταση είναι αυτό», λέει, με τη σειρά του, ο Ερμής Μαλκότσης που ενσαρκώνει τον Ερρίκο Μπόλινγκμπροκ, τον σφετεριστή ξάδερφο του Ριχάρδου που εξορίστηκε με την κατηγορία της προδοσίας, αλλά επέστρεψε ως διάδοχος του θρόνου, για να γίνει κατόπιν ο βασιλιάς Ερρίκος Δ΄. «Είναι κλασική περίπτωση καιροσκόπου. Δουλέψαμε για πολύ καιρό μουγκοί, χωρίς να έχουμε μάθει καν το κείμενο, για να χτίσουμε την αίσθηση του έργου», συμπληρώνει.

Η Ιωάννα Τουμπακάρη, που υποδύεται τον υπήκοο, με τις κινήσεις της «προσπαθώ να ερμηνεύσω τη συνείδηση του Ριχάρδου και, στη συνέχεια, όπως είναι φυσικό, εκείνη του Ερρίκου. Ως υπήκοος, έχω πλήρη συνείδηση της θέσης μου, είναι βολικό να μην έχεις βούληση και να υπακούς στις εντολές της εξουσίας. Αυτό κάνει ο υπήκοος στην παράσταση: οπτικοποιεί την εντολή, αλλά και τη συνείδηση που χάνεται και μεταλλάσσεται», αναφέρει η ίδια στην «Κ».

Κι όπως πάντα, ένας τρελός αφηγείται, με την παρουσία του και μόνον, όσα ένας βασιλιάς δεν βλέπει, εξαιτίας της τυφλότητας που του προκαλεί η ελέω θεού εξουσία του. «Είμαι παρατηρητής, ρόλος μου είναι, εξάλλου, να περιγράψω και να ερμηνεύσω τη συνείδηση του βασιλιά Ριχάρδου. Δεν είμαι, ωστόσο, σαν τους υπηκόους που συνδέονται αμέσως με τον επόμενο εξουσιαστή. Εγώ χρειάζομαι λίγο χρόνο για να αντιληφθώ τη διάδοχη κατάσταση», τονίζει ο Αχιλλέας Χαρίσκος.

Στην παράσταση όλα σε υποβάλλουν στη μοναξιά της ανθρώπινης ύπαρξης που θέλει να ξεπεράσει τον εαυτό της και να αγγίξει τον θεό. Η μουσική του Coti K., οι φωτισμοί του Θύμιου Μπακατάκη –με τις πολλές, βαθιά σκοτεινές παύσεις– και τα special effects του Αλέξανδρου Λόγγου συμβάλλουν σ’ αυτήν τη «συνθήκη», όπου ο κόσμος στροβιλίζεται σ’ έναν κυκλώνα φτιαγμένο από παρανοήσεις για τις ανθρώπινες δυνάμεις.

Φεύγοντας, πολύ αργά το βράδυ, από την πρόβα που είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε, ο Αρης Σερβετάλης ανταποκρίνεται στο «καλή τύχη» μ’ ένα συγκινητικό «αμήν». Είναι ο βασιλιάς Ριχάρδος και ξέρει τι θα πει θεϊκή εξουσία…

​​Θέατρο Ροές, Ιάκχου 16, Γκάζι, τηλ. 210-34.74.312. Εως 29 Ιανουαρίου 2017. Τετάρτη έως Κυριακή, στις 21.00.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή