Η γνωριμία μας ξεκίνησε με μία διάγνωση. Το χέρι μου ήταν πολύ κρύο στη χειραψία και το απέδωσε στα τριχοειδή αγγεία μου – αν θυμάμαι καλά. Μπασκετμπολίστας και χειρουργός ορθοπεδικός είναι οι δύο ιδιότητες που προηγήθηκαν του βουλευτή, πρώην υπουργού Δημόσιας Τάξης και από τον Νοέμβριο εκπροσώπου Τύπου της Νέας Δημοκρατίας. Ο Βασίλης Κικίλιας αναφέρεται συχνά, στη διάρκεια της συζήτησης, στην επαγγελματική του ταυτότητα, «γιατί το να είναι κανείς άεργος ή να μην έχει κολλήσει ένσημα στην εργασία, ενδεχομένως να είναι πρόβλημα. Κι εγώ είχα δύο καριέρες, του επαγγελματικού αθλητισμού και της επιστήμης μου και καθορίστηκα μέσα από αυτές».
Η μέρα είναι φωτεινή, η ατμόσφαιρα στο εστιατόριο του «Διόνυσου» εορταστική, η θέα προς την Ακρόπολη μοναδική. Μπορείς σχεδόν να ξεγελαστείς ότι η κρίση έχει παρέλθει και μια φιλόξενη κανονικότητα έχει πάρει τη θέση της: «Ζω σε μια αγαπημένη, μεσοαστική, φυσιολογική, ελληνική οικογένεια», λέει ο κ. Κικίλιας ως εισαγωγή στο θέμα της κρίσης και του τρόπου που ο ίδιος τη βιώνει. «Με μπαμπά, μαμά, συνταξιούχους πλέον, αδελφή, μικρότερη από εμένα… Κουβεντιάζουμε τα προβλήματα που κουβεντιάζει και ο μέσος Ελληνας. Η μητέρα ήταν καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο, δίδασκε Λατινικά, ο πατέρας μου είχε στην αρχή δικά του φροντιστήρια θετικών επιστημών, είναι γεωμέτρης και ήταν καθηγητής στα ΤΕΙ. Στην πολιτική είναι πολύ εύκολο να “ιδρυματοποιηθεί” κάποιος και να χάσει την επαφή με την πραγματικότητα και τον κόσμο. Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, αξιών, θεσμών αλλά και, συνολικά, ένα σοκ για την ελληνική κοινωνία. Το κομβικό σημείο, το οποίο είναι τα παιδιά να μπορούν να ζήσουν καλύτερα από τους γονείς, έχει ανατραπεί πλήρως. Κι αυτό πρέπει να αποκατασταθεί, είναι το μεγάλο ζητούμενο. Παιδιά με χαμένο τον προσανατολισμό τους, που δεν ελπίζουν…».
– Ας υποθέσουμε ότι είστε 25 χρόνων και έχετε ολοκληρώσει τις σπουδές σας: μένετε ή φεύγετε από την Ελλάδα;
– Στα 24 έπαιζα μπάσκετ στον Πανιώνιο, στην ΑΕΚ, στην Εθνική, παράλληλα σπούδαζα στην Ιατρική Αθηνών, έκανα το μεταπτυχιακό και στη συνέχεια το διδακτορικό μου, έχοντας πολλά ταξίδια για αγώνες… Ηταν μια τελείως διαφορετική εποχή… Είμαι μαχητής της ζωής, αγαπάω πολύ αυτή τη χώρα, και, όχι, δεν θα έφευγα. Θα έμενα για να παλέψω. Δεν κατηγορώ κανένα από τα παιδιά που φεύγουν. Είναι δική μας υποχρέωση, εξάλλου, να δημιουργήσουμε ελπίδα και μέλλον.
– Θα μένατε λοιπόν… Σας προσλαμβάνουν και έχετε μισθό 350 ευρώ. Ζείτε με τα χρήματα αυτά;
– Οχι, δεν ζεις. Και υπάρχουν ολόκληρες οικογένειες που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με 350 ευρώ. Που είναι μακροχρόνια άνεργοι, οι γονείς, τα παιδιά, όλοι… Θα επανέλθω σ’ αυτό που είπα πριν: τη ζωή την πιάνεις από τα κέρατα με τις δυσκολίες της. Δεν είναι εύκολο να το λες έξω από τον χορό. Επειδή είμαι όμως ένας πολιτικός που βίωσε την κρίση, σκεφθείτε ότι εκλέχθηκα το 2012, θα πάλευα όσο μπορούσα…
– Μιλήσατε για «ιδρυματοποίηση», για πολιτικούς που μπαίνουν σε γυάλα. Αλλάζει αυτό σιγά σιγά;
– Είναι πολύ εύκολο να συμβεί. Περιβάλλεσαι από συγκεκριμένους ανθρώπους, ενός κόμματος, του Μαξίμου… αυτό δημιουργεί σιγά σιγά ψευδή εντύπωση της πραγματικότητας και επειδή ο άνθρωπος αρέσκεται να ακούει τα καλά λόγια, απωθεί ό,τι δεν του χαϊδεύει τα αυτιά. Από την ανάγκη αλλάζουν όλοι. Στην Ελλάδα της κρίσης είναι αλλιώς τα πράγματα. Αν δεν αλλάξεις, χάνεσαι.
– Η Ν.Δ. άλλαξε, αλλάζει;
– Η Ν.Δ είναι σαφώς σε διαδικασία αλλαγών. Υπάρχει αυτογνωσία ότι κάναμε λάθη. Δεν μπορείς να διορθώσεις κάτι αν δεν το αναγνωρίσεις. Νομίζω και βλέπω, από τον αρχηγό μέχρι τον τελευταίο, ότι υπάρχει η επίγνωση πως κάτι κι εμείς δεν κάναμε καλά, συμβάλαμε στο πρόβλημα. Ενας ζωντανός οργανισμός, όπως είναι ένα κόμμα, αλλάζει, αλλάζοντας φιλοσοφία μερικές φορές, χωρίς να απεμπολήσει όμως αξίες και αρχές.
– Μπορείτε να αλλάξετε; Γίνεται μεγάλη κουβέντα για τα «βαρίδια» της Ν.Δ.
– Πιστεύω στο ομαδικό παιχνίδι. Θα ήταν unfair για ανθρώπους που υπηρέτησαν την παράταξη να μιλήσω έτσι και δεν θα το κάνω. Θα πω, όμως, από την άλλη ότι η ανάγκη αλλαγών είναι επιτακτική. Οχι επειδή το λέω εγώ, αλλά επειδή το ζητεί η κοινωνία.
– Αυτή είναι η πρόσοψη. Δεν υπάρχει και «κουζίνα» στην πολιτική;
– Οταν μπει κανείς στις τέσσερις γραμμές ενός γηπέδου δεν μπορεί να κρυφτεί. Ξεγυμνώνεται. Αν είναι πραγματικά καλός, τον αποθεώνει ο κόσμος και τον αφήνει μέσα ο προπονητής του. Αν δεν είναι καλός, δεν μπορεί να κρυφτεί όσο κι αν θέλει ο κόσμος να τον αβαντάρει ή να τον βοηθήσει. Θα κάτσει στον πάγκο.
Τα τρία προσόντα που πρέπει να έχει ένας καλός ηγέτης
– Είστε ένας νέος πολιτικός. Τι νέο θα θέλατε να φέρετε στην πολιτική της επικοινωνίας και στην επικοινωνία της πολιτικής;
– Ο λόγος για τον οποίο είμαι εκπρόσωπος της Ν.Δ. είναι να στρέψω την επικοινωνία προς την κοινωνία και τον κόσμο. Δεν είναι εύκολο, αλλά αυτά που αξίζουν στη ζωή προϋποθέτουν κόπο και μόχθο κι εγώ έτσι έχω μάθει στη ζωή μου. Πρέπει να μεταδώσουμε το μήνυμά μας σε όσους μας ψηφίζουν αλλά και σε όσους δεν μας ψηφίζουν, σε όσους στέκονται κριτικά απέναντί μας, σε αυτούς που αδιαφορούν πλήρως, σε αυτούς που είναι απολιτίκ, σε μια νέα γενιά που είναι στα κάγκελα, δικαιολογημένα ή και αδικαιολόγητα και δεν είναι συμβατή με τον πολιτικό λόγο μας. Πρέπει να βρούμε τους τρόπους να επικοινωνήσουμε με όλο αυτό το μωσαϊκό της ελληνικής κοινωνίας. Αυτή είναι η δουλειά μου.
– Σχεδόν ανέφικτη…
– Δεν θα το έλεγα! Στους νέους ανθρώπους, για παράδειγμα, που δεν ξέρουν τι είναι το έντυπο, πρέπει να μιλήσεις στη γλώσσα τους στα «social media». Μπορώ πιο εύκολα να επικοινωνήσω με τους νέους. Παραδοσιακά πάλι μας ψηφίζουν και μεγάλης ηλικίας άνθρωποι. Κι εκεί χρειάζεται μια άλλη γλώσσα επικοινωνίας. Το τρίτο κομμάτι είναι ένας άλλος κόσμος, μετριοπαθής, που δεν έχει αποφασίσει, δεν του αρέσει ο ακραίος πολιτικός λόγος.
– Για να κερδίσετε τους μετριοπαθείς, δεν χρειάζεστε χρόνο; Γιατί βιάζεστε τόσο για εκλογές;
– Πράγματι ο χρόνος βοηθάει. Από τη μια επουλώνει πληγές από την άλλη ανοίγει καινούργιες. Βλέπετε, όμως, ότι στην κρίση ο χρόνος είναι πολύ πυκνός κι εδώ κινδυνεύουμε να συμβεί το εξής: κάθε μέρα που περνάει το κόστος αυτής της διακυβέρνησης είναι δυσβάσταχτο για τη χώρα κι αυτό είναι μετρήσιμο σε αριθμούς.
– Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα προσόντα ενός καλού ηγέτη;
– Πρέπει να ακούει όσο το δυνατόν περισσότερες γνώμες και απόψεις και να μπορεί να επιλέξει από αυτά που ακούει τι είναι καλύτερο για το δημόσιο συμφέρον και την πολιτική του στόχευση. Το δεύτερο, να βλέπει τη μεγάλη εικόνα και όχι μόνο το δέντρο, υπηρετώντας και πολιτικές όχι ενδεχομένως δημοφιλείς. Τέλος, πρέπει να έχει λελογισμένη, αλλά σαφή και μετρήσιμη τόλμη.
– Τι από όλα αυτά θα αναγνωρίζατε στον Αλέξη Τσίπρα; Δεν σας ρωτάω για τον Κυριάκο Μητσοτάκη…
– Πώς να φανώ γενναιόδωρος… Να θέλει ένας άνθρωπος να αγιάσει… Θα σας πω… Να δεχθώ ότι μίλησε για πολιτική παραπλάνηση. Για αυταπάτες, τις οποίες ομολόγησε.
– Είστε συνομήλικοι με τον κ. Τσίπρα.
– Σε προσωπικό επίπεδο δεν έχω να καταμαρτυρήσω κάτι. Είναι χαμογελαστός και ευγενικός, πρόσχαρος. Δεν μπορώ να σχολιάσω το πολιτικό. Θα μείνω στο προσωπικό.
Πρέπει να πορευθείς με τις ρήξεις, αλλά και με τις αξίες του παρελθόντος
– Η Χρυσή Αυγή εμφανίζεται διαρκώς ως τρίτο κόμμα στις δημοσκοπήσεις. Σας απασχολεί;
– Είναι πολύ στενόχωρο. Η Χ.Α. είναι εντός του ελληνικού κοινοβουλίου, αν και υπάρχει μια δίκη που τρέχει για ποινικές ευθύνες που απορρέουν από τη δράση της. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον κόσμο όλο, οι μεγάλες κρίσεις γεννούν αντιδραστική ψήφο των άκρων. Δεν είναι η ψήφος αυτή επιδοκιμαστική της πολιτικής τους, είναι αποδοκιμασίας του κεντρικού πυρήνα του πολιτικού συστήματος. Με στεναχωρεί όμως και με προβληματίζει. Είναι ο λόγος για τον οποίο μιλάει συνεχώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης για την παιδεία στη χώρα.
– Ο δημόσιος λόγος δεν είναι μέρος της παιδείας; Αναφέρομαι στον πρόσφατο άγριο καβγά Αδωνι Γεωργιάδη – Παύλου Πολλάκη.
– Θα ήμουν κατηγορηματικός αν δεν υπήρχε ένας αστερίσκος στο θέμα. Από μόνη της η συμπεριφορά του Αδωνι Γεωργιάδη μπορεί να μην είναι αποδεκτή. Οταν μιλάμε όμως για λάσπη στον ανεμιστήρα που έχει να κάνει με την οικογένειά σου, το παιδί σου ή τη γυναίκα σου, όταν τα χτυπήματα είναι κάτω από τη μέση, δικαιολογείται μια παρόμοια συμπεριφορά. Για τον Ελληνα η οικογένεια είναι κάτι ιερό.
– Αν δεν αλλάξει η πολιτική ρητορική, από πού θα δοθεί το σήμα ότι αλλάζει η χώρα;
– Βάζετε στο τραπέζι ένα βασικό επιχείρημα. Ποιοι είναι οι ηγέτες της χώρας; Δεν οφείλει αυτός ο οποίος ηγείται να δίνει με την προσωπική του στάση το παράδειγμα; Ποιοι είναι λοιπόν; Είναι η πνευματική ελίτ και πού ήταν στην κρίση, στους «αγανακτισμένους», όταν καιγόταν η Αθήνα το 2008; Η καλλιτεχνική ελίτ; Επίσης, πού ήταν; Η πολιτική ελίτ; Επίσης, πού ήταν… Αρα τίθεται ένα ζήτημα τι θεωρεί κανείς ως πεφωτισμένους, ως ηγέτες και πώς αντιδρούν αυτοί στις κρίσιμες στιγμές προς όφελος των Ελλήνων. Για να μην είμαι μηδενιστής, υπήρχαν και στις τρεις κατηγορίες άνθρωποι που όρθωσαν το ανάστημά τους και είπαν την άποψή τους ακόμη κι αν η άποψη αυτή δεν ήταν δημοφιλής. Θα αναζητούσε όμως κανείς κάτι αριθμητικά πιο ισχυρό. Δεν συνέβη.
– Η Ν.Δ είναι η νέα ελίτ;
– Σε καμία περίπτωση. Η Ν.Δ είχε και έχει μια πλατιά λαϊκή βάση. Η λέξη ελίτ βέβαια είναι παρεξηγημένη στη χώρα μας. Αν μιλάμε για νεοπλουτίστικη αντίληψη ιδεών και συμπεριφορών, είναι μακριά από τα πιστεύω μας και την αισθητική μας. Εάν μιλάμε για αξιακούς κώδικες και ανθρώπους που μπορούν να ηγηθούν και να παρακινήσουν και άλλους πολλούς προς την κατεύθυνση αυτή της εθνικής ομοψυχίας, της εμπέδωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αυτά τα χαρακτηριστικά θα μπορούσε να τα χαιρετίσει κανείς. Η Ν.Δ. όμως είναι μια πλατιά παράταξη, με ευρεία λαϊκή βάση, που τους έχει ανάγκη όλους.
– Τι εννοείτε;
– Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πάει ένα βήμα ακόμα παραπέρα, μιλάει για μια εθνική προσπάθεια στην οποία θέλουμε να συμπαρασύρουμε και άλλους, έξω από τα όρια της παράταξης, που μοιράζονται κοινές αξίες και αρχές –τις βασικές, θα τις βρούμε, να ομονοήσουμε πρώτα στα βασικά– δίνοντας τη δυνατότητα σε αρκετό κόσμο να έχει λόγους να μας υποστηρίξει. Επαναλαμβάνω, όμως, ότι η βάση μας είναι λαϊκή.
Μεταστροφή ψηφοφόρων
– Υπάρχουν υψηλά ποσοστά αναποφάσιστων και ακόμη υψηλότερα εκείνων που στο ερώτημα ποιος είναι ο καταλληλότερος για πρωθυπουργός, απαντούν «κανένας».
– Οφείλει να ομολογήσει κανείς ότι υπάρχει μεταστροφή της κοινωνίας. Πριν από ένα χρόνο ο κ. Τσίπρας ήταν ο κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού και ένα χρόνο μετά βλέπετε ότι ενώ κρατάει μια συμπαγή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, στην κοινωνία είναι διαλυμένος. Αντιθέτως, ένας πολιτικός που μόνο λαϊκιστής δεν είναι, είναι Κεντροδεξιός και μεταρρυθμιστής και έχει επενδύσει στην πολιτική της αλήθειας, που για εμάς είναι η νέα ελπίδα, χωρίς προεκλογικές υποσχέσεις, βλέπετε ότι έχει κερδίσει εκτίμηση, εμπιστοσύνη και δημοσκοπική προτίμηση τριπλάσιου αριθμού απ’ ό,τι ο πρωθυπουργός.
– Η κρίση τρώει τα παιδιά της, θα μπορούσε να αντιτείνει κάποιος.
– Η κρίση είναι ένας λόγος, το αναγνωρίζω. Στους πρωθυπουργούς συνέβαινε και χωρίς να είναι πρώτα τα κόμματά τους, οι ίδιοι να κρατούν τη θέση τους στην προτίμηση των πολιτών. Η κρίση ως επιταχυντής ξεγύμνωσε και το πολιτικό ψέμα, διαχωρίζοντάς το από την αλήθεια. Είναι πλέον σαφές ότι αν λαϊκίζεις προεκλογικά και υπόσχεσαι στους πάντες τα πάντα, θα δρέψεις λίαν συντόμως, καθώς έχει πυκνώσει ο πολιτικός χρόνος, τους καρπούς της πολιτικής συμπεριφοράς σου. Το momentum είναι σαφώς με τον Κυριάκο.
– Ποιο είναι το momentum;
– Η Ν.Δ. θέλει να βαδίσει πάνω στην αλήθεια. Η ελπίδα δεν μπορεί να είναι η παροχολογία ούτε οι μεγάλες υποσχέσεις. «Κάηκαν» οι λέξεις αυτές στα χρόνια της κρίσης. Η ελπίδα, πλέον, είναι η αλήθεια.
– Είστε έτοιμοι για ρήξεις; Για να προχωρήσει κανείς πρέπει να κάνει ρήξεις με το παρελθόν του…
– Είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη. Ομως, από την άλλη, όποιος ξεχνάει ιστορία και παρελθόν του δεν έχει μέλλον… Πρέπει να πορευθείς και με τα δύο: με τις ρήξεις αλλά και με τις αξίες που σε διαμόρφωσαν ως άνθρωπο και ως παράταξη.
Η συνάντηση
Στο εστιατόριο του «Διόνυσου» ο Βασίλης Κικίλιας νιώθει οικεία. Φαίνεται αυτό από την άνεση που έχει με το προσωπικό. Προτιμά το μέρος για επαγγελματικά γεύματα ή για καφέ. Επέλεξε σφυρίδα σχάρας που συνόδευσε με σαλάτα εποχής. Ηπιε μια coca-cola light. Προτίμησα το ριζότο μανιταριών, με τρούφα και παρμεζάνα. Νοστιμότατο. O λογαριασμός ήταν 35 ευρώ.
Oι σταθμοί του
1974
Γεννιέται στα Εξάρχεια.
1991
Υπογράφει το πρώτο του επαγγελματικό συμβόλαιο στον Πανιώνιο. Φοράει τη φανέλα της εθνικής Ελλάδας μέχρι το 2003.
1996
Εισάγεται στην Ιατρική Σχολή Αθηνών.
2002
Πρωταθλητής Ελλάδας με την ΑΕΚ.
2006
Εκλέγεται δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων. Τοποθετείται πρόεδρος του Οργανισμού Νεολαίας και Αθλησης.
2010
Υποψήφιος περιφερειάρχης Αττικής.
2011
Αναγορεύεται σε διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.
2012
Εκλέγεται βουλευτής Α΄ Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία. Επανεκλέγεται το 2015.
2014
Αναλαμβάνει το υπουργείο Δημόσιας Τάξης.
2016
Ορίζεται εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας.