Σε πληθωρισμό, ελέω έμμεσων φόρων, επέστρεψε η ελληνική οικονομία μετά 45 μήνες αρνητικού πληθωρισμού, καθώς ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή διαμορφώθηκε τον Ιανουάριο του 2017 σε 1,2%. Υπενθυμίζεται ότι από τον Μάρτιο του 2013 ο πληθωρισμός ήταν αρνητικός, ενώ τον Δεκέμβριο του 2016 καταγράφηκε μηδενική μεταβολή του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή σε ετήσια βάση.
Εάν, υπό άλλες συνθήκες, η επιστροφή σε πληθωρισμό θα αποτελούσε ίσως μια ένδειξη ανάκαμψης της οικονομίας, έστω και μέσα από αύξηση της κατανάλωσης, τούτο στην παρούσα συγκυρία δεν ισχύει.
Η επανεμφάνιση του πληθωρισμού ήταν αναμενόμενη και απότοκος κατά κύριο λόγο της αύξησης σειράς έμμεσων φόρων, όπως ο ΦΠΑ και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης, καθώς και της επιβολής καινούργιων όπως για παράδειγμα ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στον καφέ ή το τέλος σταθερής τηλεφωνίας.
Πέρα από τους φόρους που θεσπίστηκαν μέσα στο 2016 ή αυξήθηκαν μέσα σε αυτό (ΦΠΑ από 23% σε 24%, αύξηση ΕΦΚ στην μπίρα, επιβολή ΕΦΚ στο κρασί), από την 1η Ιανουαρίου 2017 οι τιμές επιβαρύνονται περαιτέρω από τους έμμεσους φόρους. Καθοριστικό ρόλο στις ανατιμήσεις σειράς αγαθών και υπηρεσιών διαδραμάτισε επίσης η άνοδος των διεθνών τιμών των καυσίμων τους τελευταίους μήνες, που σε συνδυασμό με την αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης, δημιουργούν συνθήκες γενικευμένης ακρίβειας για τα ελληνικά νοικοκυριά.
Για να αντιληφθεί κανείς τον συσχετισμό των φόρων με τις μεταβολές των τιμών, αρκεί απλώς να δει τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Σύμφωνα λοιπόν με αυτά, η αύξηση κατά 1,2% του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή τον Ιανουάριο του 2017 σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2016 οφείλεται στις ακόλουθες μεταβολές:
• Κατά 1,1% της ομάδας «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά», λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα νωπά φρούτα (κατά 8,8%), νωπά λαχανικά (24,5%), ελαιόλαδο (1,3%), πατάτες (6,3%) και στον καφέ (5,4%). Η αύξηση της τιμής των φρούτων και λαχανικών συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την επιβάρυνση του κόστους εισροών λόγω αύξησης του ΦΠΑ και του ΕΦΚ στα καύσιμα. Οσο για τον καφέ υπενθυμίζεται ότι από 1/1/2017 έχει επιβληθεί ΕΦΚ στον εισαγόμενο και στον εγχωρίως παραγόμενο καφέ από 2 ευρώ/κιλό για τον ωμό μη καβουρδισμένο καφέ έως 4 ευρώ/κιλό για τον στιγμιαίο καφέ.
• Κατά 2,5% της ομάδας «Αλκοολούχα ποτά και καπνός». Στα μεν αλκοολούχα αυξήθηκε ο ΕΦΚ στην μπίρα από 1/6/2016, ενώ από 1/1/2017 αυξήθηκε ο πάγιος φόρος κατανάλωσης στον λεπτοκομμένο καπνό και επιβλήθηκε ΕΦΚ στα υγρά που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα.
• Κατά 3,6% της ομάδας «Στέγαση» λόγω αύξησης των τιμών στο πετρέλαιο θέρμανσης. Τον Οκτώβριο του 2016 αυξήθηκε ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, κάτι που σε συνδυασμό με την άνοδο των διεθνών τιμών είχε ως συνέπεια τον Ιανουάριο του 2017 να καταγράφει αύξηση σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2016 κατά 36,8%.
• Κατά 4,6% της ομάδας «Μεταφορές» λόγω αύξησης των τιμών στα καύσιμα αυτοκινήτου. Από την 1η Iανουαρίου 2017 αυξήθηκε ο ΕΦΚ στη βενζίνη, το πετρέλαιο κίνησης, αλλά και το υγραέριο κίνησης.
• Κατά 2,1% της ομάδας «Επικοινωνίες», λόγω αύξησης των τιμών στις τηλεφωνικές υπηρεσίες. Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Ιούνιο αυξήθηκαν οι φόροι στη συνδρομητική τηλεόραση, ενώ από 1ης Iανουαρίου 2017 επιβλήθηκε τέλος 5% επί των λογαριασμών σταθερής τηλεφωνίας.
• Κατά 1,4% της ομάδας «Ξενοδοχεία – Καφέ – Εστιατόρια». Η αύξηση των τιμών στα σερβιριζόμενα προϊόντα, τρόφιμα και ποτά, σχετίζεται με όλες τις προαναφερθείσες αυξήσεις ΦΠΑ και ΕΦΚ.
Τον Ιανουάριο παρατηρήθηκαν και μειώσεις, αλλά αυτές αφορούν είδη που δεν χαρακτηρίζονται πρώτης ανάγκης, όπως ένδυση – υπόδηση, υφαντουργικά προϊόντα, μεγάλες οικιακές συσκευές κ.ά.