Μπορεί το 2016 να σηματοδοτεί την επιστροφή των τραπεζών σε κέρδη μετά 6 χρήσεις ιστορικά υψηλών ζημιών, ωστόσο, οι καθυστερήσεις στην αξιολόγηση και η αβεβαιότητα για την πορεία της οικονομίας ανακόπτουν τη δυναμική για ένα πραγματικά ισχυρό 2017 για τον κλάδο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το πρώτο εξάμηνο οι εγχώριες τράπεζες εμφάνισαν κέρδη 91 εκατ. ευρώ ενώ στο εννεάμηνο τα καθαρά κέρδη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών –Εθνική, Alpha, Πειραιώς και Eurobank– ανήλθαν στα 250 εκατ. ευρώ. Για το σύνολο του 2016, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, τα καθαρά κέρδη –από συνεχιζόμενες δραστηριότητες– θα ανέλθουν στα 300 με 400 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2017 τα κέρδη μπορούν να διπλασιαστούν ή και να αναρριχηθούν ακόμα υψηλότερα εάν η οικονομία επιτύχει ρυθμό ανάπτυξης άνω του 2% όπως προβλέπεται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Euroxx, το 2016 τα κέρδη των τραπεζών θα διαμορφωθούν στα 400 εκατ. ευρώ, την εφετινή χρονιά στα 900 εκατ. ευρώ, ενώ το 2018 προβλέπει να ανέλθουν σε 1,5 δισ. ευρώ.
Ωστόσο οι εκτιμήσεις τόσο για τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας όσο και την κερδοφορία των τραπεζών βασίζονται στην παραδοχή ότι η αξιολόγηση πρέπει να «κλείσει» άμεσα, απομακρύνοντας την αβεβαιότητα και επαναφέροντας την οικονομία σε θετική πορεία. Μόνο έτσι οι τράπεζες θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το μεγάλο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μειώνοντας τις προβλέψεις, και παράλληλα θα πετύχουν τη σταδιακή επιστροφή καταθέσεων που με τη σειρά της θα οδηγήσει σε πιστωτική επέκταση, φέρνοντας νέα έσοδα στο τραπεζικό σύστημα.
Βέβαια, το ξεκίνημα του 2017 στο μέτωπο των «κόκκινων» δανείων δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό, δημιουργώντας ερωτήματα για το κατά πόσον είναι εφικτό η εφετινή χρονιά να αποτελέσει έτος ισχυρής κερδοφορίας. Η αβεβαιότητα για την αξιολόγηση, η αναβίωση της συζήτησης περί Grexit και νομίσματος και η ανησυχία για ένα νέο θρίλερ στο μοτίβο του 2015 οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 1,5 δισ. ευρώ (ανατρέποντας τη θετική εικόνα του δ΄ τριμήνου του 2016) αλλά και σε εκροές καταθέσεων. Μάλιστα, η αύξηση των επισφαλειών τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο δημιουργεί ανησυχία στις διοικήσεις των τραπεζών για το αν θα κατορθώσουν να επιτύχουν τους στόχους μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν συμφωνήσει με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ.
Σημειώνεται ότι η κερδοφορία των τραπεζών περνάει μέσα από τη μείωση των «κόκκινων» δανείων καθώς μόνον έτσι θα μπορέσουν να περιορίσουν τις προβλέψεις, οι οποίες τα τελευταία χρόνια απορροφούν και το τελευταίο ευρώ των εσόδων. Η επιστροφή στην κερδοφορία το 2016 έγινε δυνατή καθώς σημειώθηκε σταθεροποίηση στο μέτωπο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που επέτρεψε στις τράπεζες να μειώσουν τις προβλέψεις: το πρώτο εξάμηνο του 2016 οι τράπεζες διενήργησαν προβλέψεις ύψους 2 δισ. ευρώ ενώ έναντι 9,3 δισ. ευρώ που είχαν πραγματοποιήσει το πρώτο εξάμηνο του 2015. Το σύνολο των καθαρών λειτουργικών κερδών το α΄ εξάμηνο ανήλθε στα 2,2 δισ. ευρώ και οι προβλέψεις για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων στα 2,1 δισ. ευρώ με τελικό αποτέλεσμα, κέρδος, περίπου 100 εκατ. ευρώ. Οσο περισσότερο βελτιώνεται η κατάσταση στα «κόκκινα» δάνεια, τόσο περισσότερο οι τράπεζες θα περιορίζουν τις προβλέψεις αυξάνοντας ανάλογα την κερδοφορία τους.