Η «ανάσταση» του Πανάγιου Τάφου

Η «ανάσταση» του Πανάγιου Τάφου

4' 26" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μεγάλη Εβδομάδα 2016: Η Τώνια Μοροπούλου, καθηγήτρια στη Σχολή Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ ως επικεφαλής της διεπιστημονικής ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου που έχει μόλις αναλάβει το έργο αναστήλωσης, αποκατάστασης και συντήρησης του Ιερού Κουβουκλίου του Πανάγιου Τάφου. Η αγωνία της είναι μεγάλη. Eχει μεν ολοκληρώσει τη μελέτη και την έχει παρουσιάσει στους εκπροσώπους των τριών κοινοτήτων –τον Ελληνορθόδοξο Πατριάρχη Ιεροσολύμων, τον Κουστωδό του Τάγματος των Φραγκισκανών και τον Πατριάρχη των Αρμενίων–, η κοινή συμφωνία τους έχει υπογραφεί, αλλά πέραν τούτων ουδέν. Χρήματα δεν υπάρχουν και από τα πρακτικά θέματα, τα οποία είναι πάρα πολλά (όπως το να περάσουν από το τελωνείο τα εργαλεία για το εργοτάξιο και τα όργανα για τις μετρήσεις), κανένα δεν έχει διευθετηθεί. Μπροστά στο μνημείο, κορυφαίο σύμβολο της χριστιανικής πίστης, ψιθυρίζει μια προσευχή: «Θεέ μου, αξίωσέ με να δω το Αγιο Φως να βγαίνει του χρόνου από το αποκατεστημένο Ιερό Κουβούκλιο και όλα να έχουν πάει καλά»…

Mεγάλη Εβδομάδα 2017: Η κυρία Μοροπούλου βρίσκεται στο γραφείο της, στην Αθήνα, ετοιμάζεται για τις ολιγοήμερες πασχαλινές διακοπές της και δεν κρύβει τη χαρά της. Εύλογη, αφού όλα πήγαν κατά το προσδοκώμενο. Το δύσκολο, πολύπλοκο και ιστορικής σημασίας έργο ολοκληρώθηκε και το Ιερό Κουβούκλιο, στα τέλη Μαρτίου, παραδόθηκε στους προκαθημένους των τριών χριστιανικών κοινοτήτων – και στα εκατομμύρια των πιστών που έρχονται από όλο τον κόσμο για να προσκυνήσουν. Η διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ, δηλαδή πενήντα και πλέον επιστήμονες από πέντε σχολές και επτά εργαστήρια, καθώς και συντηρητές, αναστηλωτές και τεχνίτες άλλων ειδικοτήτων πέτυχαν έναν άθλο. Γιατί παράλληλα με την πορεία των εργασιών, που κάθε άλλο παρά απλή υπόθεση ήταν να οργανωθούν, έπρεπε να υπάρχει και η διαρκής επιστημονική παρακολούθηση των ευρημάτων – κι όλα αυτά σε ένα μνημείο ανοιχτό, το οποίο επισκέπτονταν καθημερινά χιλιάδες άνθρωποι. Εργάζονταν, λοιπόν, ακόμα και τη νύχτα ώστε να μη σταματήσει ούτε λεπτό η ροή των προσκυνητών την ημέρα. «Και τώρα που το Ιερό Κουβούκλιο λάμπει, είναι στέρεο, ασφαλές και ελεύθερο από τον σιδηρούν κλωβό των Αγγλων (σ.σ. αυτή ήταν η λύση που είχε δοθεί το 1947 από την αγγλική αρμοστεία για να αντιμετωπιστούν οι παραμορφώσεις του μνημείου), είναι σαν ένα καράβι που μόλις έπεσε στο πέλαγος και άρχισε το ταξίδι του – στο χρόνο, στο φως»… 

Το έργο: Το 2015, όταν οι τρεις χριστιανικές κοινότητες αποφάσισαν από κοινού να ξεκινήσει το έργο αποκατάστασης, το μνημείο ήταν σε κακή κατάσταση. Υπήρχαν μεγάλες παραμορφώσεις και οι ισραηλινές αρχές το είχαν κρίνει επικίνδυνο. Με όλες τις επεμβάσεις που αποφάσισε η διεπιστημονική ομάδα, η δομική ακεραιότητα και η καθετότητά του αποκαταστάθηκαν και οι παραμορφώσεις άρθηκαν. Αλλά, παράλληλα, αναδείχθηκαν και οι αξίες του. Μεταξύ άλλων, ενοποιήθηκε η τοιχοποιία με τον Ιερό Βράχο και ανοίχτηκε ένα παράθυρο ώστε να είναι πάντα ορατός στον επισκέπτη. Καθαρίστηκαν και συντηρήθηκαν οι νωπογραφίες και οι θόλοι του Πανάγιου Τάφου. Το ίδιο έγινε με τους θόλους και τον γλυπτό διάκοσμο στο παρεκκλήσι των Αγγέλων. Συντηρήθηκε και επιζωγραφίστηκε ο τρούλος του Ιερού Κουβουκλίου. Και το έργο ολοκληρώθηκε με τον ασημένιο σταυρό του κάλφα Τζελέπη Κομνηνού (φημισμένου αρχιτέκτονα του 19ου αιώνα), που βρέθηκε στη νοτιοανατολική πλευρά, πάνω στον ακρογωνιαίο λίθο. Φέρει το όνομά του και την ημερομηνία 15 Οκτωβρίου 1809 – τότε ξεκινούσε τη δική του αναστήλωση. 

Το κόστος: Αγγιξε τα 3,4 εκατ. ευρώ και έγινε εφικτό λόγω των δωρεών. Πρώτη στον κατάλογο των μεγάλων ευεργετών είναι η Μίκα Ερτεγκούν, χήρα του συνιδρυτή της Atlantic Records, Αχμέτ Ερτεγκούν, που δώρισε 1,153 εκατ. ευρώ. (Η ίδια το 2012 είχε δωρίσει 31 εκατ. ευρώ στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης!) Συνεισέφεραν επίσης ο βασιλιάς της Ιορδανίας, η παλαιστινιακή αρχή και πολλές ελληνικές εταιρείες –ανάμεσά τους η Aegean Airlines, η Eurobank Ergasias και η Attica Bank– καθώς και ιδιώτες.

Το μέλλον του Ιερού Κουβουκλίου: Η διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ έχει προτείνει επεμβάσεις και στον υπόγειο χώρο (θα «αγγίζουν» όλο τον Ναό της Αναστάσεως), για να στηριχτούν αποτελεσματικά τα θεμέλια του μνημείου και να διασφαλιστεί η αειφορία της αποκατάστασής του. Οι συζητήσεις με τους εκπροσώπους των τριών κοινοτήτων θα αρχίσουν στα τέλη Μαΐου. 

Η διεθνής «πορεία» της αποκατάστασης: Το έργο συζητείται ήδη διεθνώς, τόσο για τη μεθοδολογία και τις προηγμένες τεχνικές που έχει εφαρμόσει όσο και για τα δεδομένα του, τα οποία έχουν καταγραφεί και σύντομα θα είναι στη διάθεση του παγκόσμιου κοινού μέσω μιας ανοιχτής πλατφόρμας. Στις 25 Νοεμβρίου θα εγκαινιαστεί στην Ουάσιγκτον, με διοργανωτή το National Geographic, η πρώτη virtual έκθεση με θέμα την αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου, με βάση τα μοντέλα και τα δεδομένα του ΕΜΠ. Μια έκθεση που θα κάνει στη συνέχεια τον γύρο του κόσμου: από το Μουσείο του Βατικανού και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο μέχρι το Λούβρο, το Βρετανικό Μουσείο και την Αρμενία!

Αντί υστερόγραφου

Η Τώνια Μοροπούλου θυμάται πολλά από αυτή την όμορφη «περιπέτεια». Μία στιγμή όμως θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη της: όταν ανοίχτηκε το Ιερό Κουβούκλιο και κάτω από τη λευκή επιτύμβια μαρμάρινη πλάκα αποκαλύφθηκε η κλίνη του βράχου όπου εναποτέθηκε το σώμα του Χριστού μετά την αποκαθήλωση. Η ίδια και οι προκαθήμενοι των τριών δογμάτων ήταν οι πρώτοι που μπήκαν. Και, τότε, τα λάπτοπ που είχαν μαζί τους έσβησαν! «Ηταν κάτι συγκλονιστικό, για όλους μας. Προσλαμβάναμε απίστευτη ενέργεια. Επειτα από επτά αιώνες (όπως έδειξε η χρονολόγηση των κονιαμάτων) ο τάφος άνοιγε ξανά – και είναι ο αυθεντικός τάφος τον οποίο ενέκλεισαν ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη. Κάποια πράγματα δεν ερμηνεύονται. Μόνο βιώνονται. Και καταγράφονται…»              ■

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή