Ηταν από τις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις του πρόσφατου 9ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών· το πώς η διατροφή μας επηρεάζει και ταυτόχρονα επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή. Η παγκόσμια βιομηχανία παραγωγής τροφίμων και το κλίμα, άλλωστε, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Ηταν και από τις πιο χρήσιμες, γιατί δεν ακούστηκαν μόνο ζοφερές διαπιστώσεις, αλλά και λύσεις αναγκαίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Στον αντίκτυπο της υπερβολικής κατανάλωσης κρέατος εστίασε ο Γουόλτερ Γουίλετ, καθηγητής Επιδημιολογίας και Διατροφής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Πρωταθλητές στην κρεοφαγία είναι οι Αμερικανοί, αλλά και η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα με κατά κεφαλήν κατανάλωση 77 κιλά ετησίως. «Είμαστε σε ένα δρόμο που οδηγεί στην καταστροφή», τόνισε ο κ. Γουίλετ.
«Η εντατική κτηνοτροφία ευθύνεται για το 15% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αν η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων περιοριζόταν σε μία μερίδα την ημέρα και κρέατος σε μία μερίδα την εβδομάδα, αν κάναμε δηλαδή αυτό που έκαναν οι άνθρωποι στην Κρήτη τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, οι εκπομπές θα μειώνονταν κατά το ήμισυ. Ταυτόχρονα θα υπήρχαν και άλλα οφέλη: θα αποφεύγονταν κατά περίπου 25% οι πρόωροι θάνατοι και το κόστος των συστημάτων υγείας διεθνώς θα έπεφτε κατά 5 τρισ. ευρώ ετησίως. Είναι μια win win κατάσταση δηλαδή για τον πλανήτη, για την υγεία μας, για την οικονομία. Επομένως ξέρουμε προς τα πού πρέπει να πάμε και γιατί».
«Από το 1960 μέχρι σήμερα η κατανάλωση κρέατος έχει διπλασιαστεί», συμφώνησε ο Πέτρος Κουτράκης, καθηγητής Περιβαλλοντικών Επιστημών του Χάρβαρντ και διευθυντής επί είκοσι και πλέον χρόνια (μέχρι πρότινος) του Κέντρου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης, Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας του αμερικανικού πανεπιστημίου. «Στο πιάτο μας φτάνουν κάθε χρόνο 72 δισ. κοτόπουλα, 1,3 δισ. γουρούνια, 320 εκατ. βοοειδή, 630 εκατ. κουνέλια, 600 εκατ. γαλοπούλες, 500 εκατ. κατσίκες. Το 38% της παγκόσμιας καλλιεργήσιμης γης χρησιμοποιείται για την παραγωγή τροφής γι’ αυτά τα ζώα. Πόσο μπορεί να συνεχιστεί αυτό, με δεδομένο ότι η ερημοποίηση μεγάλων εκτάσεων σε όλο τον πλανήτη εξαπλώνεται με ραγδαίο ρυθμό;». Ο κ. Κουτράκης παρουσίασε την πρακτική των κάθετων καλλιεργειών (κυρίως λαχανικών) σε εσωτερικούς χώρους, με τεχνητό φωτισμό και σταθερή θερμοκρασία. Τα πλεονεκτήματα είναι πολλά: εξοικονόμηση κατά 95% νερού, μείωση κατά 90% των λιπασμάτων, αποφυγή χρήσης φυτοφαρμάκων ή ζιζανιοκτόνων, επιτάχυνση της φωτοσύνθεσης, μεταξύ άλλων».
«Σε δέκα χρόνια η Κρήτη θα θυμίζει Μέση Ανατολή. Τι θα σημαίνει αυτό για την παραγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, με τα οποία σήμερα τροφοδοτείται μεγάλο μέρος της χώρας;», αναρωτήθηκε η ομότιμη καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και ακαδημαϊκός Αντωνία Τριχοπούλου. «Οι διατροφικές επιλογές μας είναι κατά 70% υπεύθυνες για την κλιματική αλλαγή. Η μεσογειακή διατροφή αποτελεί μέρος της λύσης. Η υιοθέτησή της δεν είναι μόνο ένας κατάλογος τροφίμων, είναι και τρόπος ζωής. Δεν σημαίνει μόνο τρώω αλλά και παράγω, καθώς και καταναλώνω».
Μέχρι το 2050 ο πληθυσμός της Γης ενδέχεται να έχει φτάσει τα 10 δισ., σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ. «Πώς θα καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε υγιεινή τροφή και καθαρό νερό για τόσους ανθρώπους; Αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του καιρού μας και υπάρχουν τρία “κλειδιά”: η άμεση στροφή προς μια βιώσιμη παραγωγή, μαζί με τη μείωση της κατανάλωσης και της σπατάλης των τροφίμων», επισήμανε η Κάρι Νάντο, καθηγήτρια Κλιματικών και Πληθυσμιακών Σπουδών στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ.
Υπάρχει όμως και μια άλλη τεράστια πρόκληση: πώς οι χώρες θα προφυλάξουν αποτελεσματικά τους πολίτες τους από τις καταστροφές που θα προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.