Το «κλειδί» για πιο βιώσιμη διατροφή είναι η μείωση της κατανάλωσης κρέατος, καθώς όχι μόνο θα συρρικνώσει το τεράστιο κόστος της υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Εξάλλου, η κατανάλωση κρέατος διεθνώς εκτινάχθηκε κατά 500% μεταξύ 1992 και 2016 και η κτηνοτροφία επιβαρύνει το κλίμα περισσότερο από κάθε άλλη δραστηριότητα του κλάδου της παραγωγής τροφίμων.
Ζημίες 15 τρισ. δολ.
Αυτό διαπιστώνει εκτενής έρευνα της Επιτροπής Οικονομικών Συστημάτων Τροφίμων (FSEC), η οποία υπολογίζει ότι οι συνολικές ζημίες από την παγκόσμια αλυσίδα παραγωγής φαγητού (παραγωγή, προώθηση και κατανάλωση) ανέρχονται στο δυσθεώρητο ποσό των 15 τρισ. δολαρίων κάθε χρόνο. Αντιθέτως, καταλήγει, εάν το σύστημα αλλάξει ριζικά και μαζί η διατροφή μας, τα οφέλη για την υγεία και την οικονομία αποτιμώνται στα 10 τρισ. δολάρια. «Εν ολίγοις, τα συστήματα διατροφής καταστρέφουν περισσότερη αξία απ’ όση δημιουργούν», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Για να αλλάξει η διάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας απαιτείται φορολόγηση των ρύπων από τον κλάδο της γεωργίας και αναδρομολόγηση των επιδοτήσεων προς υγιεινά τρόφιμα, τα οποία καλλιεργούνται με περιβαλλοντικά φιλικούς τρόπους. Επίσης, χρήσιμη για τη μείωση των ρύπων θα ήταν η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, ενώ σύμφωνα πάντοτε με την FSEC, είναι απαραίτητη η οικονομική στήριξη των μικρών καλλιεργητών.
Το κόστος αυτών των αλλαγών ανέρχεται στα 200 έως 500 δισ. τον χρόνο, ιδίως λόγω της ανόδου στις τιμές τροφίμων, την οποία θα κληθούν να απορροφήσουν οι κυβερνήσεις. Σύμφωνα με την έκθεση, όμως, πρόκειται για ένα ελάχιστο ποσό έναντι των εκτιμήσεων για οφέλη 10 τρισ. δολαρίων.
Επίσης, μέχρι το 2050 θα μπορούσε να εξαλειφθεί ο υποσιτισμός και να αποφευχθούν 174 εκατ. πρώιμοι θάνατοι, οι οποίοι συνδέονται με χρόνιες ασθένειες σχετικές με τη διατροφή. Ισως μάλιστα και να βοηθούσε στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας των Παρισίων, η οποία αναμένεται να προκαλέσει τα δικά της θετικά αποτελέσματα.
Αυτό ήταν το πρώτο πιθανό αποτέλεσμα βάσει των σεναρίων που εξετάζει η FSEC. Το δεύτερο, που μελετάει την πορεία του πλανήτη βάσει των υφισταμένων τάσεων, είναι πολύ πιο δυσοίωνο.
Μόνο τα τρέχοντα υγειονομικά κόστη που σχετίζονται με τα λάθη του συστήματος τροφίμων υπολογίζονται σε 11 τρισ. δολάρια τον χρόνο. Προκύπτουν ιδίως από μη μεταδοτικές ασθένειες, όπως διαβήτης, υπέρταση και καρκίνοι, ενώ τα περισσότερα προβλήματα επιβαρύνουν τους παχύσαρκους.
Η αυξανόμενη εξάρτηση από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και φαγητό με υψηλή ποσότητα ζάχαρης, αλατιού και λιπαρών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της παχυσαρκίας κατά 70% μέχρι το 2050, σύμφωνα με την έρευνα, επηρεάζοντας 1,5 δισ. άτομα ή 15% του πληθυσμού. Σε άλλες περιοχές του κόσμου αναμένεται να αυξηθεί ο υποσιτισμός, με αποτέλεσμα να υπάρχουν 640 εκατ. λιποβαρείς.
Σήμερα ο κλάδος των τροφίμων υπολογίζεται ότι ευθύνεται για την αποψίλωση 60 εκατ. στρεμμάτων κάθε χρόνο και για το ένα τρίτο των ρύπων, που προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, όσο ο πλανήτης απομακρύνεται από τους στόχους της Συμφωνίας των Παρισίων, τόσο τα τρόφιμα εκτίθενται σε ακραία καιρικά φαινόμενα.