Στην Ε.Ε. οι απειλές διαρκούν λίγο

Στην Ε.Ε. οι απειλές διαρκούν λίγο

9' 2" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στο κλασικό στέκι διπλωματών, το ιταλικό εστιατόριο Barbanera, δόθηκε το ραντεβού που είχαμε πριν από λίγο καιρό με τον Κύπριο πρέσβη Κορνήλιο Κορνηλίου. Οταν έφτασε, εγώ είχα ήδη καθίσει και, ενώ το τραπέζι μας απείχε περίπου 10 μέτρα από την πόρτα, πρέπει να του πήρε περίπου πέντε λεπτά για να το φτάσει. Παρέες από δύο τραπέζια είχαν σηκωθεί να τον χαιρετήσουν, από τον νέο πρέσβη της Ισπανίας στην Ε.Ε. έως ανώτερους αξιωματούχους της Επιτροπής. Αυτό συνέβαινε επειδή ο κ. Κορνηλίου ήταν από τους πιο «δημοφιλείς» πρέσβεις στις Βρυξέλλες. 

Παρόλο που εκπροσωπούσε μία από τις μικρότερες χώρες της Ε.Ε., κατάφερε στα πέντε χρόνια που έμεινε στη βελγική πρωτεύουσα να βάλει την Κύπρο πάλι στον διπλωματικό χάρτη. Χωρίς βέτο και απειλές, γιατί αυτά «έχουν μικρή διάρκεια», όπως μου λέει χαρακτηριστικά από την αρχή της συζήτησης, αλλά με υποχωρήσεις μερικές φορές δύσκολες, βάζοντας το ευρωπαϊκό συμφέρον ακόμη και πάνω από το κυπριακό. 

Ο κ. Κορνηλίου έφθασε στις Βρυξέλλες λίγους μήνες πριν από την υπογραφή του μνημονίου της Κύπρου, όταν η αξιοπιστία της χώρας βρισκόταν στο ναδίρ. «Αισθανθήκαμε πολύ μικροί και έγινε στόχος ζωής να αποδείξουμε ότι είμαστε ένα αξιόπιστο κράτος-μέλος που δεν είχε να ζηλέψει από τα άλλα», λέει αλλά παραδέχεται ότι αυτό ήταν πάρα πολύ δύσκολο μετά το Eurogroup του Μαρτίου 2013, όπου δεν είχε γίνει μόνο οικονομική αλλά και πολιτική ζημιά στη χώρα. «Θυμάμαι την επόμενη μέρα μετά το “κούρεμα” των καταθέσεων ένιωθα αόρατος στην Επιτροπή. Θεωρούσαν ότι δεν είχαμε ίχνος αξιοπιστίας, ότι τους κοροϊδεύαμε».

Μακροπρόθεσμο όφελος

Εκτός από την οικονομική κατάρρευση του 2013, έζησε τις αφόρητες πιέσεις που δέχθηκε η Κύπρος κατά τη μεταναστευτική κρίση, καθώς η συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία μπορούσε να αποβεί μοιραία για το Κυπριακό, αλλά και τη δύσκολη θέση που βρέθηκε η Κύπρος με την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.

Η Κύπρος είχε τις πιο στενές σχέσεις από τους τότε «28» της Ευρώπης και οι κυρώσεις είχαν αρνητικές οικονομικές συνέπειες στη χώρα, που μόλις έκανε τα πρώτα της βήματα για να ορθοποδήσει. Ο ίδιος διηγείται πως μετά πάρα πολλές συζητήσεις στη Λευκωσία και στις Βρυξέλλες κατέληξαν ότι πιο σημαντικό ήταν να βλάψουν βραχυπρόθεσμα τα κυπριακά οικονομικά συμφέροντα και να υποστηρίξουν τη θέση της Ε.Ε. για επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, καθώς έτσι «επενδύαμε στην εικόνα ενός κράτους-μέλους με αξιοπιστία και θέσεις αρχών».

«Είδαμε το μακροπρόθεσμο όφελος», λέει, τονίζοντας πως, εκτός από τη δική του εισήγηση, η τελική απόφαση ήταν του υπουργού Εξωτερικών Ι. Κασουλίδη και του προέδρου Αναστασιάδη. Παρά τις εσωτερικές κυρίως πιέσεις, καθώς οι οικονομικές συναλλαγές μεταξύ της Κύπρου και της Ρωσίας είναι τεράστιες, «η απόφαση αυτή μας έδωσε φωνή, καθώς εκεί που οι εταίροι ήθελαν τη στήριξή μας ήμασταν αρωγοί».

Το μακροπρόθεσμο όφελος από τη θέση που κράτησε τότε η Κύπρος, αποδεικνύοντας ότι η Ε.Ε. είναι οικογένεια και ότι στα θέματα αρχών δεν κάνει εκπτώσεις παρά το οποιοδήποτε κόστος, δεν αργεί να έρθει. Στο τέλος του 2015, όταν η Ε.Ε. αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη μεταναστευτική κρίση στην ιστορία της, η Κύπρος βρίσκεται πάλι στο προσκήνιο αντιμετωπίζοντας «φοβερές πιέσεις», όπως τις περιγράφει ο Κύπριος διπλωμάτης. 

«Αισθανθήκαμε ότι έπρεπε η Κύπρος να δεχθεί εκπτώσεις σε ορισμένα ζητήματα για να μπορέσει να κλείσει η συμφωνία με Τουρκία», καθώς ο Ερντογάν είχε ξεκαθαρίσει στους Ευρωπαίους ηγέτες ότι για να κρατήσει τους μετανάστες στις τουρκικές ακτές, εκτός από την απελευθέρωση της βίζας για Τούρκους πολίτες και την οικονομική ενίσχυση, ήθελε την επίσπευση των ενταξιακών διαδικασιών με το άνοιγμα κεφαλαίων που είχε παγώσει η Κύπρος. 

«Δύο ώρες πριν ξεκινήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε μία έκτακτη συνάντηση, οι συνεργάτες του Γιούνκερ μας ενημέρωσαν ότι ο Ερντογάν θέλει άνοιγμα το κεφαλαίων», λέει ο κ. Κορνηλίου, που έζησε αυτές τις ώρες πολύ έντονα. «Εκείνη τη στιγμή ένιωσα ότι η ίδια η Ε.Ε. τραβά το χαλί κάτω από τα πόδια της Κύπρου, περίμενα ότι η Ε.Ε. θα στήριζε την Κύπρο και θα έβαζε όρια από μόνη της στον Ερντογάν και όχι αντίθετα, δηλαδή οι πιέσεις να ασκηθούν πάνω μας». Ο ίδιος αντιδρά έντονα και έτσι, παρόλο που στη συμφωνία αναφέρεται το άνοιγμα των κεφαλαίων, υπάρχει η υπενθύμιση ότι η ενταξιακή διαδικασία έχει τους δικούς της κανόνες. «Δεν μπορείς λόγω του μεταναστευτικού να ξεχάσεις τον τρόπο λειτουργίας της Ε.Ε.», τονίζει. 

Στο μεταναστευτικό η Κομισιόν έκανε πολλούς λάθος χειρισμούς

Τελικά, το παιχνίδι πώς παίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι η Ε.Ε. δημοκρατική ή μία ομάδα παίρνει τις αποφάσεις; «Πολλές φορές κατηγορούν την Ε.Ε. και όχι άδικα ότι πολλοί είναι πιο ισχυροί από τους άλλους», λέει ο κ. Κορνηλίου. «Δεν μπορείς να αγνοήσεις ότι η Γερμανία των 80 εκατ. είναι πολύ πιο ισχυρή από την Κύπρο των 500.000».  Αλλά για τον Κύπριο διπλωμάτη τελικά ανεξαρτήτως του μεγέθους χρειάζονται κάποιες συγκεκριμένες τακτικές για να σε δουν ως σοβαρό συνομιλητή στο τραπέζι των «27». «Για να μπορέσεις να πετύχεις τους στόχους σου πρέπει να πείσεις τους συνομιλητές για την ορθότητά τους, ενώ χρειάζεται  μία προσέγγιση εποικοδομητική όχι υποχωρητική. Πρέπει να είσαι σοβαρός, να επιλέγεις τις μάχες σου, να είσαι συνεπής στις  θέσεις σου ώστε να είσαι αξιόπιστος συνομιλητής και να μην προκαλείς εκπλήξεις στους εταίρους σου». Εκείνη τη στιγμή δεν μπορώ παρά να σκεφτώ πόσες φορές τα τελευταία δύο χρόνια η Ελλάδα έχει αιφνιδιάσει τους συνομιλητές της απειλώντας με βέτο για μία σειρά από αποφάσεις με σκοπό να πάρει ανταλλάγματα στη διαπραγμάτευση του προγράμματος, που συνήθως έπεφταν στο κενό.

Παρόλο που ξέρω ότι μπορεί να τον φέρω σε δύσκολη θέση, τον ρωτάω πώς βλέπουν την Ελλάδα στο διπλωματικό τραπέζι, που όλο τους εκπλήσσει τελευταία. «Η έκπληξη δεν βοηθά, δεν βοηθά. Δεν ξέρουν πού στέκεσαι και αν αυτή είναι η πραγματική σου θέση ή αύριο θα έρθεις με άλλη θέση», λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει πως «για να μπορέσεις να πετύχεις στην Ε.Ε. πρέπει να είσαι συνεπής με τις θέσεις σου για να ξέρουν και οι ίδιοι πού στέκονται μαζί σου». Καταλαβαίνουμε και οι δύο τι εννοούσε, παρά τη διπλωματικά ευγενική του απάντηση. Συγχρόνως προσθέτει πως πολύ σημαντικό ρόλο στη διπλωματική θέση της χώρας του παίζει το γεγονός ότι «η Κύπρος πλέον στέκεται οικονομικά στα πόδια της. Και αν είσαι σωστά προετοιμασμένος, μπορείς να αντιμετωπίσεις κάποιες πιέσεις, αλλά αν τους έχεις ανάγκη στο οικονομικό… τότε οι πιθανότητες να πετύχεις το εγχείρημά σου είναι μηδαμινές».

Λάθος χειρισμοί

Ο ίδιος έχοντας ζήσει τον τρόπο λειτουργίας της Ε.Ε,. πιστεύει ακόμα σε αυτήν, όμως η Επιτροπή πολλές φορές κάνει λάθος χειρισμούς. Η Επιτροπή πρέπει να δείξει περισσότερη ευαισθησία σε θέματα που είναι ζωτικής σημασίας για κράτη-μέλη, λέει, και φέρνει παράδειγμα τον τρόπο που αντιμετώπισε τη μεταναστευτική κρίση «προχωρώντας άτσαλα με την επιβολή της επανεγκατάστασης χωρίς να διαβουλευτεί με τα κράτη-μέλη για τον αριθμό μεταναστών που θα δεχόταν κάθε χώρα». Για τον κ. Κορνηλίου, ανεξαρτήτως αν είχε δίκιο, στην περίπτωση αυτή ο τρόπος που επιβλήθηκε η απόφαση δεν ήταν ο σωστός, καθώς «τέτοιες αποφάσεις μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε πτώση κυβερνήσεων· για μερικά κράτη-μέλη ήταν θέμα ζωής και θανάτου».

Αλλά και από την πλευρά τους τα κράτη-μέλη πρέπει να αναδεικνύουν τα θετικά της Ε.Ε και να μην παραπονιούνται συνεχώς για τις αποφάσεις που λαμβάνονται  σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς έτσι αυξάνεται ο ευρωσκεπτικισμός. Οπως λέει, οι ηγέτες των κρατών-μελών είναι αυτοί που καλούνται να πάρουν τις αποφάσεις και κανένας άλλος. Αλλωστε, μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας οι αρχηγοί δεν συνοδεύονται από κανέναν στη σύνοδο κορυφής. Οι διπλωματικοί σύμβουλοι και οι μόνιμοι αντιπρόσωποι στις κρίσιμες συνόδους κορυφής βρίσκονται σε διπλανή αίθουσα, αναμένοντας τον πρωθυπουργό της χώρας τους σε περίπτωση που χρειάζεται κάποια τεχνική βοήθεια. «Ο ηγέτης που κάνει τις πιο συχνές εμφανίσεις δεν είναι άλλος από την καγκελάριο της Γερμανίας Μέρκελ, η οποία εμφανίζεται κρατώντας διάφορα χαρτιά, διάφορα στοιχεία, έχοντας απορίες και τη βλέπουμε να συζητάει με τον διπλωματικό της σύμβουλο». Οι σύνοδοι κορυφής έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο ώστε να λαμβάνονται πολλές αποφάσεις τεχνικής φύσεως, που ένας ηγέτης να μην τις γνωρίζει και έτσι πολλές αποφάσεις να μην εφαρμόζονται. 

Το πιο βασικό είναι να καταφέρεις να δημιουργήσεις την εικόνα αξιόπιστου συνομιλητή, «τότε μόνο  κερδίζεις και την προσοχή των συνομιλητών σου. Αν κάθε φορά που αναφερόταν η Τουρκία πεταγόμασταν λέγοντας το δικό μας ξεχνώντας ότι η Ε.Ε αυτή τη στιγμή έχει μία μεταναστευτική κρίση να αντιμετωπίσει, και αντί να βοηθήσουμε να ληφθούν συλλογικά αποφάσεις δημιουργούσαμε εμπόδια, τότε θα είχαμε χάσει το παιχνίδι», λέει. Στις Βρυξέλλες, αναφερόμενοι στον Κορνήλιο Κορνηλίου μετά την αποχώρησή του, μιλάνε για έναν «πραγματικό διπλωμάτη». 

Το δραματικό γεύμα με το διευθυντήριο

Ο κ. Κορνηλίου λίγους μήνες αφού έφθασε στις Βρυξέλλες μπαίνει σε βαθιά νερά. Είναι 18/03/2013 και βρίσκεται με τους πρωταγωνιστές του κυπριακού οικονομικού δράματος στα γραφεία της μόνιμης αντιπροσωπείας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Στο έκτακτο Eurogroup και από τις επαφές που είχε κάνει ο μόλις εκλεγμένος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης με τον τότε επικεφαλής του Συμβουλίου Βαν Ρομπέι, την Αγκελα Μέρκελ και τον τότε επικεφαλής της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο είναι ξεκάθαρο ότι η απόφαση που δρομολογείται για την Κύπρο θα είναι «κούρεμα» καταθέσεων. «Ο Αναστασιάδης αντέδρασε πάρα πολύ έντονα», λέει ο κ. Κορνηλίου, που θυμάται τον Κύπριο πρόεδρο να κατεβαίνει ο ίδιος στον όροφο που εξελισσόταν το Eurogroup και να κάνει επαφές στο περιθώριο. Η απόρριψη των προτάσεων του Eurogroup από την κυπριακή Βουλή οδηγεί σε άλλο Eurogroup. «Ημασταν σε συνεχή επαφή με τους εδώ αξιωματούχους για εξελίξεις στην Κύπρο αλλά και για να οργανώσουμε δεύτερη συνάντηση ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα».

Για τον κ. Κορνηλίου στην Ε.Ε. υπάρχουν όρια στους ελιγμούς που μπορείς να κάνεις, για αυτό και στην κυπριακή κρίση «ήταν αφελές να σκεφτόμαστε ότι θα βρεθούν ξαφνικά μαγικές λύσεις που δεν είχαν βρεθεί προηγουμένως». Ο Κύπριος πρέσβης δεν θα ξεχάσει ποτέ το «δραματικό γεύμα με όλο το διευθυντήριο της Ε.Ε.», όπου καταλήγουν σε ένα κείμενο που ήταν η βάση για τη νέα απόφαση. «Η πίεση ήταν τεράστια, καθώς στην οικονομία δεν υπήρχε ρευστότητα» και τα περιθώρια κίνησης ήταν ελάχιστα, λέει ο Κορνηλίου, που θυμάται πως σε εκείνη τη συνάντηση οι συμμετέχοντες στο δείπνο επέμεναν ότι έπρεπε να κλείσουν και οι δύο τράπεζες της Κύπρου, καθώς η οικονομική τους κατάσταση ήταν τέτοια που δεν επέτρεπε την ομαλή λειτουργία τους.

Η συνάντηση

Συναντηθήκαμε σε ένα από τα κλασικά εστιατόρια διπλωματών, στο ιταλικό εστιατόριο Barbanera, λίγα μέτρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μοιραστήκαμε μία σαλάτα με ντοματίνια και μοτσαρέλα και στη συνέχεια ο καθένας πήρε ένα καλαμάρι ψητό και ένα ποτήρι κρασί. Ο κ. Κορνηλίου είχε μία σειρά από αποχαιρετιστήρια γεύματα εκείνη την εβδομάδα και προσπάθησε να φάει ελαφριά. Το γλυκό το παραλείψαμε και ήπιαμε δύο εσπρέσο. Πληρώσαμε 75 ευρώ.

Oι σταθμοί του

1963

Γεννιέται στη Λευκωσία, σε μια οικογένεια με τέσσερα παιδιά.

1974

Λόγω της τουρκικής εισβολής, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του, που βρίσκεται πλέον στα Κατεχόμενα.

1983-1988

Σπουδάζει Πολιτικές Επιστήμες και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.

1989

Προσλαμβάνεται στη Διπλωματική Υπηρεσία.

1990

Παντρεύεται με την Ξένια Νικολαΐδου και την ίδια χρονιά μετατίθεται στη Βόννη, όπου είχε την τύχη να ζήσει την επανένωση της Γερμανίας.

2000

Μετατίθεται στην αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες με ευθύνη τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Κύπρου με την Ε.Ε.

2012

Μόνιμος αντιπρόσωπος της Κύπρου στην Ε.Ε. μέχρι φέτος. 

2017

Αναλαμβάνει μόνιμος αντιπρόσωπος της Κύπρου στα Ηνωμένα Εθνη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή