Tην είσοδο μεγάλου στρατηγικού επενδυτή στα ΕΛΠΕ μέσω της ταυτόχρονης πώλησης μεριδίων από το Δημόσιο και τον όμιλο Λάτση, φωτογραφίζει η συμφωνία με τους πιστωτές για το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης. Σε αυτήν αναφέρεται ότι το Δημόσιο μπορεί να διαθέσει και μικρότερο ποσοστό από το προβλεπόμενο 35% υπό την προϋπόθεση ότι θα φέρει ισοδύναμο αποτέλεσμα.
Η πρόβλεψη έχει προφανώς αξιολογήσει τη δυσκολία προσέλκυσης επενδυτή για την εξαγορά του 35%, δεδομένου ότι ο όμιλος Λάτση ελέγχει μέσω της Paneuropean ποσοστό 45,47% αλλά και προτιμησιακό δικαίωμα εξαγοράς του ποσοστού του Δημοσίου σε περίπτωση πώλησης. Η συμμετοχή της Paneuropean στα ΕΛΠΕ καθιστά την αξιοποίηση της συμμετοχής του Δημοσίου στα ΕΛΠΕ πραγματικό «γρίφο» για το ΤΑΙΠΕΔ και την κυβέρνηση. Ελέγχει ποσοστό που δεν αφήνει κίνητρο σε στρατηγικό επενδυτή για την εξαγορά του ποσοστού του Δημοσίου, αφού –παρουσία ισχυρότερου μετόχου– δεν θα ελέγχει το μάνατζμεντ της εταιρείας. Επιπλέον, το ΤΑΙΠΕΔ είναι υποχρεωμένο, εφόσον καταλήξει στην πώληση του ποσοστού, να απευθυνθεί πρώτα στον όμιλο Λάτση, ο οποίος μέσω της συμφωνίας του 2003 διαθέτει δικαίωμα πρώτης προτίμησης.
Με αυτά τα δεδομένα, η ταυτόχρονη πώληση ποσοστών από το Δημόσιο και την Paneuropean –κατά τα πρότυπα του διαγωνισμού ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ– είναι ένα πιθανό σενάριο και έτσι φαίνεται ότι αξιολογήθηκε από τους πιστωτές και την κυβέρνηση. Η υλοποίησή του προφανώς προϋποθέτει συμφωνία με τον όμιλο Λάτση. Αρα η διερεύνηση των δυνατοτήτων να υλοποιηθεί το σενάριο αυτό, θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα προκειμένου να επιτευχθεί το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα έναρξης της διαγωνιστικής διαδικασίας μέχρι τον Μάρτιο του 2018.
Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί ο όμιλος Λάτση να θέλει να μειώσει το ποσοστό του στα ΕΛΠΕ και μάλιστα σήμερα που διάγουν μία από τις καλύτερες περιόδους της ιστορίας τους. Από το 2016 καταρρίπτουν συνεχώς ιστορικά ρεκόρ κερδοφορίας, παραγωγής και κερδών, οι ταμειακές ροές είναι ενισχυμένες, τα χρηματοοικονομικά έξοδα μειωμένα και η χρηματιστηριακή αξία ανέρχεται στα 2,17 δισ. ευρώ. Βεβαίως όλοι αυτοί οι παράγοντες αποτελούν και ευκαιρία για σημαντικές υπεραξίες από την πώληση μεριδίου, κάτι που θα εκτιμηθεί από τον όμιλο Λάτση σε συνδυασμό με τις ευρύτερες εξελίξεις στην εγχώρια ενεργειακή αγορά. Το άνοιγμα της αγοράς υδρογονανθράκων, η υλοποίηση γεωστρατηγικής σημασίας έργων, όπως οι αγωγοί φυσικού αερίου που διέρχονται από τη χώρα, και οι σχεδιαζόμενες ηλεκτρικές διασυνδέσεις αλλάζουν και τα χαρακτηριστικά της εγχώριας ενεργειακής αγοράς. Η μέχρι σήμερα μικρή και απομονωμένη ελληνική αγορά ενέργειας που άφηνε αδιάφορους τους μεγάλους διεθνείς παίκτες, μετατρέπεται σε μια διεθνοποιημένη και γεωστρατηγικής σημασίας αγορά λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας. Η είσοδος των πολυεθνικών Total, Εxxon Mobil και Repsol στους ελληνικούς υδρογονάνθρακες, το ενδιαφέρον των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών εταιρειών δικτύου για τον ΔΕΣΦΑ, το αμερικανικό ενδιαφέρον για έξοδο του LNG προς τα Βαλκάνια μέσω της Ρεβυθούσας και του υπό σχεδιασμό τερματικού σταθμού της Αλεξανδρούπολης, η είσοδος της κινεζικής State Grid στον ΑΔΜΗΕ, αντανακλούν το νέο διεθνοποιημένο τοπίο της αγοράς ενέργειας της Ελλάδας. Αρχισε ήδη να γίνεται αγορά για μεγάλους παίκτες, αφού οι επενδύσεις σε δίκτυα, έρευνες υδρογονανθράκων και ενεργειακών υποδομών διεθνούς εμβέλειας απαιτούν υψηλά κεφάλαια. Σε μια τέτοια αγορά, τα ΕΛΠΕ ακόμη και με την παρουσία στη μετοχική τους σύνθεση ενός ισχυρού μετόχου όπως ο όμιλος Λάτση δεν είναι βέβαιο ότι μπορούν να σταθούν.
Αν ωστόσο η Paneuropean αποφασίσει να μην πουλήσει ποσοστό και παράλληλα δεν ενδιαφερθεί για το 35% του Δημοσίου (δεν έχει λόγο άλλωστε), τότε η μόνη ρεαλιστική εναλλακτική που έχει το ΤΑΙΠΕΔ είναι η διάθεση είτε σε επενδυτικά funds είτε στο ευρύ επενδυτικό κοινό μέσω Χρηματιστηρίου.