Στο Στρασβούργο έβρεχε καταρρακτωδώς εκείνο το πρωί και είχαμε αργήσει. Η ομιλία του Λίο Βαράντκαρ θα άρχιζε στις 10.30. Μαζί με έναν συνάδελφο αποφασίσαμε, λοιπόν, για να φτάσουμε εγκαίρως στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, να πάρουμε ταξί και όχι το navette, δηλαδή το ειδικό λεωφορείο που μεταφέρει εργαζομένους, ευρωβουλευτές και όσους επισκέπτες διαθέτουν το απαραίτητο πάσο.
Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας μόλις είχε αρχίσει να μιλάει όταν καθίσαμε στα ορεινά, στα θεωρεία των δημοσιογράφων. Γιος Ιρλανδής νοσοκόμας και Ινδού γιατρού, 39 ετών, ανοιχτά ομοφυλόφιλος, o Βαράντκαρ έκανε ποδαρικό στην Ολομέλεια, με την πρώτη από μία σειρά συζητήσεων μεταξύ των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των ευρωβουλευτών για το μέλλον της Ευρώπης. Περιμέναμε να επιβεβαιώσει τη φήμη του ως μοντέρνου και διαφορετικού. Μάλλον απογοητευθήκαμε.
Επί μισή ώρα ακούγαμε τη γνώριμη ξύλινη γλώσσα για «το ευρωπαϊκό ιδεώδες που διαπνεόταν πάντα από ένα πνεύμα αισιοδοξίας και πίστης για ένα καλύτερο μέλλον», για την ανάγκη να υπάρξει «μια πιο δημοκρατική Ενωση, η οποία θα λαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία του τρόπου ζωής, της ασφάλειας και των αξιών των πολιτών της και θα εξασφαλίζει από κοινού την κοινωνική ευημερία σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον», για το όραμά του «οι άνθρωποι στις παμπ της Ιρλανδίας και στα καφενεία της Νάπολης να μοιράζονται τους ίδιους προβληματισμούς και τα ίδια όνειρα». Αλλά επί της ουσίας, για το πώς δηλαδή αυτό το ευχολόγιο θα γίνει πράξη, τίποτα.
«Μα, καλά, τι περιμένατε; Πολύ… ρομαντικοί είστε!», μας ψιθύρισε ένας Γερμανός συνάδελφος. Ετσι κι εμείς αποφασίσαμε να αφήσουμε τον Λίο Βαράντκαρ, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τους υπόλοιπους Ευρωπαίους ταγούς να συζητούν για το μέλλον της Ευρώπης –φευ, μπροστά σε άδεια έδρανα, αφού οι ευρωβουλευτές, στη συντριπτική πλειονότητά τους απουσίαζαν– και επιστρέψαμε στο κέντρο της πόλης.
MAMCS, όπως τέχνη
Το παρελθόν, και δη το παρελθόν της τέχνης, μου φάνηκε απείρως πιο ενδιαφέρον. Ξεκίνησα, λοιπόν, για το Μουσείο Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης. Δεν διαψεύστηκα. Το MAMCS, που εγκαινιάστηκε το 1998, είναι ένα υπέροχο κτίριο-κόσμημα για την πόλη του Στρασβούργου. Συνολικού εμβαδού 13.000 τ.μ., φιλοξενεί περισσότερα από 20.000 έργα τέχνης –από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις μέρες μας κι από Μονέ, Γκογκέν και Καντίνσκι μέχρι Πικάσο, Μαγκρίτ και Ντορέ– στις 5.000 τ.μ. των αιθουσών του. Ειδικά αυτή την περίοδο, στην περιοδική έκθεση «Στρασβούργο, το εργαστήριο της Ευρώπης», ο επισκέπτης θα δει την εξέλιξη της ευρωπαϊκής τέχνης από το 1880 μέχρι το 1930.
Αν σας φέρει στο MAMCS ο δρόμος σας, θα θαυμάσετε, μεταξύ άλλων, το υπέροχο πορτρέτο της «Συζύγου του καρδιολόγου», του Εντουάρ Βιγιάρ (δανεισμένο από το παρισινό Musee d’ Orsay), μια Νεκρή Φύση του Χουάν Γκρις, μια προσωπογραφία του Ρέμπραντ, ένα συγκλονιστικό βιτρό του 1900 με θέμα την άνοιξη – η ομορφιά του θα σας φέρει δάκρυα στα μάτια. Το όνομα του καλλιτέχνη δυστυχώς χάθηκε μέσα στο ποτάμι του χρόνου…
Μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, τα χρώματα του λουλουδιασμένου βιτρό που καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο στο MAMCS είναι μία από τις πιο έντονες αναμνήσεις μου από το Στρασβούργο. Μαζί με τη Notre Dame, τον ύψους 142 μέτρων γοτθικό καθεδρικό ναό, που μέχρι το 1874 ήταν το ψηλότερο κτίριο του πλανήτη· την Orangerie, δηλαδή το πάρκο με τους πορτοκαλεώνες που δημιουργήθηκε για να εντυπωσιαστεί η σύζυγος του Ναπολέοντα, Ζοζεφίνα, στην οποία είναι αφιερωμένο· την κεντρική πλατεία (Place Kleber) με την ανοιχτωσιά της· τα μαγαζάκια της Παλιάς Πόλης (εργαστήρια καπέλων, φούρνοι, παντοπωλεία)· τα «φυλακισμένα» γλυπτά του Φράγματος Vauban. Και στα αυτιά μου έχω ακόμα τον ήχο του νερού που κυλάει στα κανάλια του ποταμού Ιλ, παραποτάμου του Ρήνου. Δεν είναι τυχαίο ότι το Στρασβούργο αποκαλείται «Βενετία του Βορρά».
Για να είμαι ειλικρινής, όμως, ακόμα πιο έντονες είναι οι γευστικές αναμνήσεις μου από την αλσατική κουζίνα. Ιδιαίτερη μνεία αξίζουν ο κύριος Ζοζέφ και η σύζυγός του, Ζιζέλ. Το εστιατόριό τους, «L’ Ancienne Chapelle», με πέντε-έξι τραπέζια όλα κι όλα, είναι ένα «μυστικό» του Στρασβούργου και τυχεροί όσοι το ανακαλύπτουν. Στο ισόγειο του σπιτιού τους (περί αυτού πρόκειται), όπου εκείνος μαγειρεύει και εκείνη σερβίρει, έφαγα συγκλονιστική φραγκόκοτα με μανιτάρια και δαμάσκηνα και τις πιο νόστιμες τηγανητές πατάτες (à la sarladaise) που έχω δοκιμάσει. Εξοχο κόκορα κρασάτο, και μάλιστα με Riesling, μία από τις πιο προικισμένες ποικιλίες του αμπελώνα της Αλσατίας, δοκίμασα στο «Maison Kammerzell», το εστιατόριο του ομώνυμου ξενοδοχείου, απέναντι από τον καθεδρικό ναό. Εκεί σερβίρεται ακόμα και το εμβληματικό πιάτο που δημιούργησε το 1970 ο σεφ Γκι Πιερ Μπομόν: Choucroute aux trois poissons – ξινολάχανο με φιλέτα τριών ψαριών (σολομό, μπακαλιάρο και ιππόγλωσσο, το γνωστό halibut).
Τα κλασικά εδέσματα
Γενικά, στα τραπέζια του Στρασβούργου, η Γαλλία συναντά τη Γερμανία και η παράδοση την υψηλή γαστρονομία. Δεν υπάρχει εστιατόριο και καφέ που να μη σερβίρει tarte flambée, το πάλαι ποτέ καθημερινό έδεσμα των αγροτικών οικογενειών. Πρόκειται για ένα είδος πίτσας με πολύ λεπτή και τραγανή ζύμη, ψημένης σε ξυλόφουρνο.
Η κλασική συνταγή τη θέλει φτιαγμένη με κρέμα γάλακτος, κρεμμύδια και ψιλοκομμένο καπνιστό χοιρινό. Πανταχού παρόν είναι και το choucroute (το γνωστό γερμανικό Sauerkraut): άσπρο λάχανο, μαριναρισμένο, το οποίο συνήθως σερβίρεται με καπνιστό χοιρινό ή σολομό. Και, φυσικά, μπόλικο φουαγκρά θα απολαύσουν όσοι δεν γνωρίζουν πώς βασανίζονται πάπιες και χήνες για την παραγωγή του. Ή όσοι δεν ενδιαφέρονται…
Οσο για τα αλσατικά κρασιά; Διαθέτουν ένα ασυναγώνιστο ατού: συνδυάζουν την αρωματική ένταση με την εντυπωσιακή φινέτσα. Δοκιμάστε τις ποικιλίες Riesling, Gewurztraminer, Pinot Gris, Muscat, Pinot Blanc, Sylvaner και Pinot Noir, μόνες ή σε χαρμάνι, και δεν θα το μετανιώσετε. Και κλείστε το δείπνο σας με κάποιο από τα αποστάγματα φρούτων για τα οποία φημίζεται η περιοχή: από αχλάδια, δαμάσκηνα, ακόμα και φραμπουάζ.
Οποιος αναζητεί την έντονη νυχτερινή ζωή στα ταξίδια του, μάλλον θα απογοητευθεί εδώ. Η πόλη είναι ήσυχη. Με το που πέφτει ο ήλιος ελάχιστοι κυκλοφορούν στους δρόμους. Υπάρχουν, φυσικά, αρκετά μπαρ, στα οποία συχνάζουν κυρίως οι φοιτητές (φοιτητούπολη, γαρ, το Στρασβούργο) και ευρωβουλευτές. Οι τελευταίοι, μάλιστα, έχουν τα δικά τους στέκια, με βάση την πολιτική τους ομάδα. Δεξιοί και Χριστιανοδημοκράτες έμαθα ότι επιλέγουν συνήθως το «Les Aviateurs», ενώ Σοσιαλιστές και Σοσιαλδημοκράτες προτιμούν το «Perestroika». Αυτή την εβδομάδα, που θα πραγματοποιηθεί η δεύτερη σύνοδος της Ολομέλειας του 2018, θα είναι και τα δύο ασφυκτικά γεμάτα…