Ακτινογραφία της ερωτικής περιπέτειας

Ακτινογραφία της ερωτικής περιπέτειας

4' 21" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η τέχνη είναι η γλώσσα του πόνου

Τεοντορ Αντορνο

Ο Αμπδόν Ουμπίδια ζει και γράφει στον Ισημερινό. Ανήκει στις σημαντικότερες φωνές των σύγχρονων γραμμάτων του τόπου του. Εχει γράψει διηγήματα, θεατρικά έργα, μυθιστορήματα. Η «Ερωτική περιπέτεια και οι χαρακτήρες της», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ροές, θα μπορούσε να λογιστεί ως δοκίμιο. Τα δοκίμια όταν γράφονται από εραστές της λογοτεχνίας πάντα είναι πιο ρέοντα και πιο συναισθηματικά. Από τον μακρινό για μας Ισημερινό ο συγγραφέας Ουμπίδια –που επισκέφτηκε και τη χώρα μας τον Οκτώβριο– αναζητεί έναν λόγο στο γιατί τον απασχολεί το οικουμενικό και βαθύ θέμα της ερωτικής περιπέτειας.

Στον πρόλογό του, παραδέχεται ότι μάλλον μια αόριστη ανησυχία τον ώθησε να γράψει ένα βιβλίο που προσπαθεί να εξηγήσει το θολό τοπίο της σαρκικής, εγκεφαλικής, ψυχικής περιπέτειας που ενώνει δύο ανθρώπους σε ένα κοινό ζωογόνο αλλά και τραγικό ταξίδι, αυτό του έρωτα. Συνοδοιπόροι σε αυτό το ταξίδι της γραφής, στέκονται λογοτέχνες, ποιητές, δοκιμιογράφοι που έχουν στοχαστεί μέσα από τους ήρωές τους και την προσωπική τους μαρτυρία πάνω στο ζήτημα που μετατρέπει τον άνθρωπο σε πιόνι και σε παίκτη την ίδια στιγμή.

Η διαδρομή

Oπως συγκεντρώνεται το νερό στις λίμνες και στα ποτάμια και στις θάλασσες, έτσι και οι βασικές ανθρώπινες σχέσεις τείνουν να σχηματίζουν, υπό τη μορφή της εξ ορισμού εφήμερης ερωτικής περιπέτειας, οργανωμένα και πολυμελή συστήματα, στόχος των οποίων είναι να επιβεβαιωθούν και να διαρκέσουν σε ένα σκηνικό όπου πάντα υπάρχει η τάση να παρουσιάζεται το ίδιο έργο με τους ίδιους ηθοποιούς, άσχετα εάν αλλάζουν οι εκάστοτε ηθοποιοί ή απουσιάζουν.

Η ερωτική περιπέτεια είναι μια διαδρομή ανάμεσα σε δύο σημεία. Στο σημείο της εκκίνησης συναντάμε μια απλή ερωτοτροπία ή μια αιφνίδια σεξουαλική φρενίτιδα, στο τέλος όμως έχουμε δύο αντίθετες εκδοχές, από τη μια τον γάμο, θεματοφύλακα της νομιμότητας και της νόρμας και από την άλλη το πάθος, που όλα τα ανατρέπει.

Η ερωτική περιπέτεια είναι η ηρωική φάση, η πιο όμορφη, η σχεδόν ανώδυνη. Αυτή που ξεκινά με γνώμονα την επιθυμία της επιθυμίας, όπως λέει ο Φρόιντ, και που φαντάζεται ότι μπορεί να σταματήσει οποιαδήποτε στιγμή χωρίς κόστος. Oσο στερεότυπο και αν ακούγεται, δεν υπάρχει τίποτα ωραιότερο από έναν έρωτα που ξεκινά.

Αν συνεχίσουν τα υποκείμενα και δεν το λήξουν εγκαίρως, περνάμε στην υπνωτιστική φάση, τον ρομαντικό έρωτα, την αληθινή ευκαιρία να ενδυναμωθούν οι συναισθηματικοί και σεξουαλικοί δεσμοί ανάμεσα στους εραστές και να ενισχυθεί η αμοιβαία αφοσίωσή τους. Να γίνουν οι δύο ένα. Είναι ένας τρόπος συγχώνευσης της αρχής της πραγματικότητας με τη ρομαντική αρχή.

Αυτός ο δρόμος οδηγεί σε δύο διαφορετικά μονοπάτια που ποτέ δεν συναντιούνται, αλλά πάντα έχουν τη σκιά του δράματος. Από τη μία, το πάθος και από την άλλη ο γάμος. Και τα δύο συντρίβονται στον χρόνο. Η ερωτική περιπέτεια που καταλήγει σε γάμο αποδυναμώνεται από το πάθος αλλά κερδίζει σε συνέχεια, κανονικότητα και εσωτερική, ψυχική επένδυση. Το πάθος από την άλλη, δοκιμάζει τα όρια των εραστών. Συμπλέει με την υπέρβαση της κανονικότητας, δημιουργεί φαντασιώσεις, ανάγκες, ελλείψεις, ενδεχομένως παράγει τέχνη, και τελικά οδηγείται στη συντριβή του ίδιου του πάθους, του ενός ή και των δύο των εμπλεκομένων.

Ποτέ ο γάμος με το πάθος δεν συμπράττουν, γιατί απλούστατα σύμφωνα με τις νευροεπιστήμες χρησιμοποιούν άλλα μέρη του εγκεφάλου. Και τα δύο όμως ριζώνουν βαθιά στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Ο εραστής μπορεί να ξεκινά μόνος με τον εαυτό του αλλά στην πορεία θα αναζητήσει την ιδανική ερωμένη. Στην πορεία των σχέσεων οι χαρακτήρες αυτοί δεν είναι ποτέ δύο. Ο Ουμπίδια καταγράφει οκτώ πιθανούς χαρακτήρες όπως ακριβώς ο Βλάντιμιρ Προπ στα λαϊκά μαγικά παραμύθια περιγράφει εφτά στερεότυπους χαρακτήρες.

Σε μια ολοκληρωμένη ερωτική περιπέτεια, μπορεί να μη συμμετέχουν όλοι κάθε φορά αλλά τείνουν να υπάρχουν και οι οκτώ. Ο εραστής, ο ερωμένος, ο προδομένος, ο αντίζηλος, ο έμπιστος, ο προαγωγός, ο χορός του κοινωνικού περίγυρου και φυσικά ο αντικαταστάτης.

Ο Σαρτρ έλεγε ότι κάθε αληθινό πάθος έχει γεύση στάχτης: γεννιέται για να πεθάνει. Εντός γάμου ή εκτός τίποτα δεν κρατά περισσότερο από τρία χρόνια, περίοδο στην οποία η Λου Σαλομέ άλλαζε πάντα τους συντρόφους της. Αυτό όμως που τροφοδοτεί στον άνθρωπο και στον καλλιτέχνη την ανάγκη της βαθύτερης συνάντησης, της εξύψωσης της ηρωικής ψυχής αλλά και τη μάχη απέναντι στη ρουτίνα που καταπίνει τα πάντα είναι ο ρομαντισμός.

Στάση ζωής

Ο ρομαντισμός, περισσότερο απ’ ό,τι ένα κίνημα που εκδηλώθηκε στο πεδίο των τεχνών και των γραμμάτων στα τέλη του 18ου αιώνα, είναι στάση ζωής. Εξάλλου, πέρα από τη –μακρά έστω– περίοδο που επικράτησε στον κόσμο, περίοδο κατά την οποία έζησαν και δημιούργησαν ο Μπάιρον και ο Μπετόβεν, ο Γκαίτε, ο Ουγκώ αλλά και ο Ισαάκς και ο Μέρα και ο Μοντάλβο, η ρομαντική ενόρμηση εμφανίστηκε και άλλες φορές στην ανθρώπινη Ιστορία. Αρχής γενομένης από τους αρχαίους Ελληνες τραγικούς.

Προεκτείνοντας την πιο πάνω ιδέα, ο Αμπδόν Ουμπίδια πιστεύει ότι ο ρομαντισμός είναι μια επιλογή, ή μια αναπόφευκτη στιγμή, μια φάση που κατά κανόνα εμφανίζεται σε κάθε ανθρώπινη ζωή. Σε τούτο το σχιζοειδές παρόν, όπου επικρατούν η ακαθοριστία και η αταξία, η αρχή της πραγματικότητας και η ρομαντική αρχή τείνουν να συγχωνεύονται αδιάκοπα. Από τη μια οι υποχρεώσεις και η προγραμματισμένη ζωή που μετατρέπουν τα υποκείμενα σε ρομπότ, από την άλλη οι κάθε είδους διαφυγές, μεταξύ των οποίων και οι ερωτικές περιπέτειες, που επιτρέπουν στο υποκείμενο να νιώθει ότι ζει, ότι δεν επιβιώνει μόνο. Αλλωστε, η περιπέτεια ανέκαθεν αποτελούσε απάντηση στα ζέοντα ερωτήματα της ζωής.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή