Δύσκολη είναι η εντός των συμφωνημένων με τους δανειστές προθεσμιών ολοκλήρωση όλων των προαπαιτουμένων για την ιδιωτικοποίηση του Ελληνικού, παρά την έγκριση από το Συμβούλιο της Επικρατείας του προεδρικού διατάγματος για το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης, η οποία δόθηκε την Πέμπτη. Εκκρεμούν τουλάχιστον έξι επιπλέον σημαντικές δράσεις και ενέργειες, οι οποίες, ακόμη και με τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις, θα χρειαστούν μήνες για να υλοποιηθούν.
Οπως επισημαίνουν κύκλοι που εμπλέκονται στο έργο ανάπτυξης του Ελληνικού, «μπουλντόζες δύσκολα θα δούμε το 2018, εκτός κι αν το ελληνικό Δημόσιο τρέξει με ταχύτατους ρυθμούς». Από την πλευρά του επενδυτή εκφράζεται αισιοδοξία για το γεγονός ότι οι διαδικασίες δείχνουν να επιταχύνονται, πλην όμως είναι εύκολα διακριτή μια επιφυλακτικότητα μετά τις πολλές ανατροπές που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι από τον Νοέμβριο ο βηματισμός του Δημοσίου για την ολοκλήρωση της αξιοποίησης του Ελληνικού έχει επιταχυνθεί. Μένει να φανεί κατά πόσον θα γίνουν όλα στην ώρα τους.
Δεσμεύσεις
Σύμφωνα με το επικαιροποιημένο μνημόνιο μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών, το οποίο εγκρίθηκε στο Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου, το ελληνικό Δημόσιο δεσμεύεται να έχει ολοκληρώσει έως τα τέλη Απριλίου (νέα προθεσμία που παρέτεινε την προηγούμενη για τα τέλη Φεβρουαρίου) όλα όσα προβλέπονται στη σύμβαση αγοραπωλησίας μετοχών με τον επενδυτή και έως τα τέλη Ιουνίου να προχωρήσει και στο οικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής παραχώρησης. Μια σύμβαση η οποία, αξίζει να επισημάνουμε, υπογράφηκε στις 14 Νοεμβρίου 2014 και έχει κυρωθεί από τη Βουλή. Ομως οι ελληνικές αρχές εμφανίζονται, τουλάχιστον έως τώρα, να κινούνται γραμμικά και να προχωρούν βήμα βήμα, χωρίς να αναλαμβάνουν δράση για να επιταχύνουν την υπόθεση.
Προαπαιτούμενες ενέργειες
Ποιες είναι οι άλλες προαπαιτούμενες ενέργειες που εκκρεμούν; Πρώτον, η τελική υπογραφή του προεδρικού διατάγματος για την κύρωση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ), που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας και δίνει το πράσινο φως τόσο στα ψηλά κτίρια όσο και στην ευρύτερη μελέτη του επενδυτή.
Είναι η ευκολότερη εκ των εκκρεμοτήτων και αναμένεται να κλείσει άμεσα.
Αλλη υποχρέωση του Δημοσίου, πριν από το κλείσιμο της συναλλαγής στα τέλη Ιουνίου, είναι και η έγκριση των πολεοδομικών μελετών διά Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων. Αυτές απαιτούνται για να «ωριμάσει» πολεοδομικά η έκταση του πρώην αεροδρομίου και να τεθούν όλες οι παράμετροι ανάπτυξης και οι περιορισμοί. Με αυτές θα ολοκληρωθεί, μεταξύ άλλων, και ο σχεδιασμός του πάρκου, καθορίζοντας για παράδειγμα περιοχές πρασίνου, αλσών, υδάτινων στοιχείων, το δίκτυο πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων και αποτυπώνοντας τους κοινόχρηστους χώρους, τα οικοδομικά τετράγωνα και το οδικό δίκτυο. Αυτή η προϋπόθεση οφείλει να έχει πληρωθεί εντός έξι μηνών από την υποβολή των σχετικών μελετών, η οποία δεν μπορούσε να γίνει αν πρώτα δεν είχε κυρωθεί το ΣΟΑ με προεδρικό διάταγμα.
Ακόμα πιο περίπλοκη και κυρίως χρονοβόρος εκκρεμότητα είναι η χορήγηση άδειας λειτουργίας καζίνο εντός του ακινήτου. Για να χορηγηθεί η εν λόγω άδεια απαιτείται η διενέργεια σχετικού δημόσιου διαγωνισμού. Τα τεύχη του εν λόγω διαγωνισμού θα ετοιμαστούν από την Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ), στην οποία μόλις προχθές δόθηκε, με απόφαση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου, η αρμοδιότητα για να το πράξει. Βέβαια, θα απαιτηθεί χρόνος για να προσληφθούν σύμβουλοι, να ετοιμαστούν τα τεύχη και να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός. Ακόμα περισσότερος χρόνος θα χρειαστεί για να ολοκληρωθεί, και μένει να φανεί κατά πόσον θα είναι και γόνιμος. Προσοχή: προϋπόθεση δεν είναι να γίνει ο διαγωνισμός, αλλά να ανακηρυχθεί προτιμητέος επενδυτής. Κάτι το οποίο, σύμφωνα με ορισμένους κύκλους της αγοράς, είναι αμφίβολο αν μπορεί να γίνει εντός του 2018.
Ισως, πάντως, ο διαγωνισμός για το καζίνο να αποδειχθεί ευκολότερη υπόθεση από μία άλλη προαπαιτούμενη ενέργεια: Την παράδοση του ακινήτου του Ελληνικού ελεύθερου. Σύμφωνα με τον επενδυτή, κατά τη διενέργεια του διαγωνισμού, στο ακίνητο στεγάζονταν 69 φορείς, από τους οποίους 44 ήταν του δημοσίου τομέα και 25 του ιδιωτικού. Ο ειδικός νόμος για το Ελληνικό που ψηφίστηκε το 2012, προβλέπει ρητά τη μετεγκατάσταση των φορέων που βρίσκονται στο Ελληνικό, με τη συνδρομή μάλιστα ειδικής επιτροπής που θα ρυθμίσει την ομαλή μετεγκατάσταση αλλά και την παραμονή συγκεκριμένων φορέων, όπου προφανώς ο νομοθέτης έκρινε ότι η μετεγκατάσταση θα ήταν ασύμφορη (αμαξοστάσιο Τραμ, Κέντρο Ελέγχου Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας), εξηγούν κύκλοι προσκείμενοι στον επενδυτή. Στη σύμβαση επενδυτή-Δημοσίου περιλήφθηκαν και άλλοι φορείς που θα παραμείνουν μετά τη μεταβίβαση, όπως σωματεία ΑμεΑ, οι αθλητικές εγκαταστάσεις του Αγίου Κοσμά, η ΕΜΥ και προσωρινά υπηρεσίες του Λιμενικού Σώματος. Παρότι έχουν παρέλθει πέντε έτη από τη νομοθέτηση του 4062/2012 και τρία από την υπογραφή της σύμβασης, στο Ελληνικό παραμένει σημαντικός αριθμός φορέων, πολλοί από τους οποίους καταλαμβάνουν εκτεταμένους χώρους χωρίς να έχουν γνωστοποιηθεί τα σχέδια μετεγκατάστασής τους. Τα δύο μεγαλύτερα θέματα εδώ είναι η μετεγκατάσταση του αμαξοστάσιου του ΟΑΣΑ, για την οποία εικάζεται ότι απαιτούνται κονδύλια της τάξης των 30 εκατομμυρίων, και δευτερευόντως, των υπηρεσιών της ΥΠΑ. Για το αμαξοστάσιο εκδηλώνονται ισχυρές αντιδράσεις από τους εργαζομένους στον ΟΑΣΑ.
Ούτε, όμως, η προβλεπόμενη προ της μεταβίβασης σύσταση ειδικού φορέα για τη διαχείριση και λειτουργία όλων των κοινόχρηστων χώρων έχει προχωρήσει ικανοποιητικά. Η ενέργεια αυτή εμπλέκει τους δήμους Αλίμου, Γλυφάδας και Ελληνικού-Αργυρούπολης, τον επενδυτή, το ΤΑΙΠΕΔ, το ελληνικό Δημόσιο, την Περιφέρεια Αττικής και ορισμένους ακόμα φορείς. Πρόκειται για φορέα που έχει προβλεφθεί να χρηματοδοτηθεί με την αποκλειστική είσπραξη και διαχείριση οποιωνδήποτε ανταποδοτικών τελών και ανάλογων χρεώσεων στην έκταση.
Γραφειοκρατία
Τα παραπάνω εμφανίζονται ως οι σημαντικότερες εκκρεμότητες, υπάρχουν όμως και άλλες που γραφειοκρατικά απαιτούν πολύ χρόνο. Μεταξύ αυτών είναι και η μεταβίβαση στην Ελληνικό Α.Ε. (ο επενδυτής αγοράζει το 100% των μετοχών αυτής της εταιρείας, η οποία είναι και η παραχωρησιούχος της έκτασης) των εμπράγματων δικαιωμάτων επί του ακινήτου. Το Δημόσιο έχει αναλάβει να μεταβιβάσει στο ΤΑΙΠΕΔ, με τη σύμφωνη γνώμη των επενδυτών, δικαίωμα επιφανείας επί του συνόλου του μητροπολιτικού πόλου. Αφού συμβεί αυτό, το ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει να μεταβιβάσει όλα τα εμπράγματα δικαιώματα που πλέον θα έχει αποκτήσει, δηλαδή και το δικαίωμα επιφανείας επί του μητροπολιτικού πόλου και το δικαίωμα πλήρους κυριότητας στην Ελληνικό Α.Ε.
Βέβαια για να κλείσει η συναλλαγή, πρέπει κατά τη σύμβαση να έχουν αρθεί όλες οι δικαστικές εκκρεμότητες. Να μην υπάρχουν, δηλαδή, εκκρεμείς αιτήσεις ακύρωσης οποιασδήποτε διοικητικής πράξης που σχετίζεται, για παράδειγμα, με τις κοινές υπουργικές αποφάσεις για την πολεοδόμηση της έκτασης. Μένει να φανεί εάν θα γίνουν τέτοιες προσφυγές και πώς θα κλείσουν.
Καθίσταται σαφές ότι η εντύπωση που έχει καλλιεργηθεί, σύμφωνα με την οποία η έγκριση του προεδρικού διατάγματος από το ΣτΕ θα «ξεκλειδώσει» την παραχώρηση και θα αρχίσουν άμεσα τα έργα, είναι επιεικώς επιπόλαιη. Για όποιον είναι εξοικειωμένος με τους χρόνους αντίδρασης της ελληνικής γραφειοκρατίας, είναι ξεκάθαρο πως το 2018, εκτός και αν γίνει κάποιο θαύμα, δεν πρόκειται να έχουν μπει μπουλντόζες στο Ελληνικό.