Τα 67 δισ. ευρώ προσεγγίζει το επενδυτικό έλλειμμα την περίοδο 2006-2017 σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που καταγράφεται, πλέον, στη χρηματοδότηση έργων υποδομής στην Ελλάδα. Ετσι εξηγείται και το ότι η Ελλάδα κατατάσσεται μόλις στην 24η θέση της Ε.Ε., με βάση την ποιότητα των υποδομών της. Αυτά είναι ορισμένα από τα βασικά συμπεράσματα της τελευταίας ετήσιας έκθεσης της PwC (PriceWaterHouseCoopers), σύμφωνα με την οποία, το 2017, λόγω και της ολοκλήρωσης των έργων των μεγάλων οδικών αξόνων που δεν αναπληρώθηκε επαρκώς, παρατηρήθηκε μείωση του ανεκτέλεστου υπολοίπου των έργων υποδομής σε 18,7 δισ. ευρώ.
75 έργα υποδομών
Το μέγεθος αυτό επιμερίζεται σε συνολικά 75 έργα υποδομών (περιλαμβάνονται και τα ενεργειακά) με ορίζοντα ολοκλήρωσης μέχρι το 2023. Ωστόσο, μόνο για τα μισά εξ αυτών, αξίας 11,1 δισ. ευρώ, υπάρχει ξεκάθαρος ορίζοντας ολοκλήρωσης. Για τα υπόλοιπα 36 έργα, αξίας 9,2 δισ. ευρώ, παρατηρούνται σοβαρές καθυστερήσεις και αβεβαιότητες, με αποτέλεσμα να μην είναι σαφές το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσής τους.
Οπως αναφέρει η έκθεση, οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης αποτυπώνονται και στις επενδύσεις σε υποδομές, οι οποίες ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκαν εντόνως από 3,7% το 2006 στο 1,1% το 2017, χάνοντας 2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση (συνολική απώλεια 67 δισ.). Ως αποτέλεσμα, οι άμεσες θέσεις απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών υποδομών από το 2009 μειώθηκαν κατά 37%, ενώ τα έργα υποδομών επηρεάστηκαν σημαντικά από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς και τη μείωση της ροής της ιδιωτικής χρηματοδότησης
Από τα 75 έργα, η ενέργεια καλύπτει το 38%, ενώ τα έργα μέσων σταθερής τροχιάς, όπως μετρό και τραμ, αφορούν το 36% των έργων, με τις οδικές συγκοινωνίες να συνεισφέρουν ένα επιπλέον 15%. Επισημαίνεται ότι κατά την περίοδο 2014-2017 ολοκληρώθηκαν 25 έργα, με συνολικό προϋπολογισμό 7,7 δισ. ευρώ. Οπως προκύπτει, οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στην έλλειψη χρηματοδότησης των έργων υποδομής είναι ο κακός σχεδιασμός, η αργή διαδικασία πολιτικής συναίνεσης και οι καθυστερήσεις. Αυτό, παρότι η εκτέλεση έργων υποδομής λειτουργεί πολλαπλασιαστικά για την οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της PwC, «οι επενδύσεις σε έργα υποδομής έχουν οικονομικό πολλαπλασιαστή 1,8 ενισχύοντας τη ζήτηση σε άλλους κλάδους. Ως εκ τούτου δημιουργούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης, ελκύουν ξένες επενδύσεις και συμβάλλουν στη βελτίωση των οικονομικών δεικτών και της ανάπτυξης. Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι απαραίτητη η επιτάχυνση των έργων υποδομής με τη στήριξη του κρατικού μηχανισμού».
Στο πλαίσιο αυτό, όπως τονίζει η PwC, ζωτικής σημασίας για την αναζωογόνηση των επενδύσεων σε έργα υποδομών είναι η αποτελεσματική απορρόφηση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ, η δημιουργία κινήτρων για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με τη μορφή παραχωρήσεων και η σταδιακή αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης.