Άγγελος Μητρετώδης – Δεσμώτες και φρεγάτες
Από τη «σύλληψη» είχαν περάσει λιγότερες από εξήντα ημέρες. Αλλά πάνω του έχουν περάσει χρόνια.
Η σκηνοθεσία της μεταγωγής του Αγγελου Μητρετώδη, κυκλωμένου από Τούρκους αστυνομικούς, με τα μάτια του χαμένα στις κόγχες τους, ερμηνεύθηκε ως όπλο ψυχολογικού πολέμου. Η Τουρκία του Ερντογάν έχει προ πολλού μετατραπεί σε ένα καθεστώς που χρησιμοποιεί τέτοιες μεθόδους επιβολής. Με μεγάλη ευκολία χρησιμοποιεί ξένους υπηκόους ως μοχλούς ανορθόδοξης εξωτερικής πολιτικής.
Η επίδραση της τουρκικής σκηνοθεσίας θα ήταν λιγότερο οδυνηρή αν δεν συνδυαζόταν με μια πρωτόγνωρη κατάσταση στο εσωτερικό. Οι εικόνες από την Αδριανούπολη κατοπτρίζονταν λοξά στην παράσταση του Πενταγώνου, όπου ο υπουργός συγκάλεσε συνέντευξη Τύπου για να διαψεύσει τον αναπληρωτή του για μια αμυντική προμήθεια που ματαιώθηκε περισσότερο πανηγυρικά και απ’ όσο είχε εξαγγελθεί.
Η αντίθεση δεν χρειάζεται δραματοποίηση για να γίνει αντιληπτή. Το θέαμα της Αδριανούπολης έδειχνε μια χώρα της οποίας οι αντίπαλοι τη μεταχειρίζονται με τη βεβαιότητα ότι μπορούν να την εκβιάσουν. Το θέαμα του Πενταγώνου έδειχνε ότι αυτή η χώρα δεν έχει βάθος. Δεν μπορεί να κρατήσει κρατικά μυστικά. Δεν έχει αμυντική διπλωματία. Εχει μόνο εσωτερική πολιτική κουζίνα –εκλογικές αγωνίες και ανταγωνισμούς μεταξύ υπουργών– που εξάγει και στις σχέσεις της με εχθρούς και συμμάχους.
Η «καινοτομία» είναι ακριβώς αυτή: Η συστηματική ισοπέδωση του εύθραυστου ορίου μεταξύ της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικής – μεταξύ του τι συμφέρει τους φορείς της εξωτερικής πολιτικής στο εσωτερικό και τι τους επιβάλλεται όταν καλούνται να εκφράσουν επίσημα το κράτος.
Πρόκειται για «καινοτομία» που είχε αρχίσει να καθίσταται έκδηλη πολύ πριν από το δημόσιο ενδοκυβερνητικό ξεμάλλιασμα για τις γαλλικές φρεγάτες.
Η εξυπηρέτηση προσωπικών στρατηγικών με κατάχρηση των μέσων διεθνούς εκπροσώπησης του κράτους είχε αρχίσει μάλιστα να «κανονικοποιείται». Είχε αρχίσει να δικαιολογείται ως πλουραλισμός εκφραστικών μέσων – στη λογική ότι «ο καθένας είχε δικαίωμα στο ύφος του».
Προτού δούμε τις εικόνες του Μητρετώδη δεσμώτη, είχε φανεί ότι διάγουμε μια συγκυρία κατά την οποία η πρόθεση του Ερντογάν να ευτελίζει την Ελλάδα δεν μπορεί να ξεπεράσει τη δική της τάση να αυτοεξευτελίζεται.
Χριστόδουλος Πρωτόπαπας – Φολκλόρ της Παρακμής
Ο νέος επικεφαλής του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού έκανε το θαύμα του, εκτονώνοντας κωμικά την οργή για την υπόθεση Κριμιζή. Μέσα σε λίγες ώρες, ο Πρωτοπαππάς έγινε ήρωας του φολκλόρ της παρακμής. Πρόκειται για ένα σαρκασμό που δεν έχει μόνο αντιπολιτευτικά ελατήρια. Δεν κατευθύνεται μόνο κατά του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ελεεινολογεί γενικώς την κατάσταση της χώρας.
Σύμφωνα με αυτό το ρεύμα μαύρου χιούμορ, η χώρα πρέπει να θεωρείται τελεσίδικα Φιλισταία. Ανεπίδεκτη επισκευής. Περνούν μήνες και δεν καταφέρνει να εφαρμόσει ούτε το σύστημα ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Στήνει ηλεκτρονικές πλατφόρμες που κρασάρουν· και αφού ξεκρασάρουν, τις ξανακλείνει για το τριήμερο του Πάσχα. Παράγει μόνο σύντομα, πικρά ανέκδοτα: «Δελφικό Πανεπιστήμιο». «Μισθωμένες υπερφρεγάτες». «Συστοιχία ελληνικών μικροδορυφόρων».
Η εθνική καθήλωση προσλαμβάνεται έτσι σαν καταγέλαστη γραφικότητα. Το ένα φιάσκο μετά το άλλο γίνεται δεκτό μάλλον με χλεύη, παρά με κατακραυγή.
Κι όμως η υπόθεση Κριμιζή είναι πολύ σοβαρή για να την εκτονώσει το μαζικό κράξιμο. Είναι μέτρο για τη ζημία που έχει σωρευτικά συντελεστεί, χωρίς να μπορεί να μετρηθεί. Το πρώτο εξάμηνο του 2015 έχει κόστος μετρήσιμο. Το κόστος που προκαλεί έκτοτε το παράδειγμα του συριζαϊκού κράτους –η εκδίωξη της αριστείας, η κατεδάφιση της αξιολόγησης, η ιδεολογική υπεράσπιση της καρανικοκρατίας– πώς μπορεί να μετρηθεί;
Πώς μπορεί κάποιος να μετρήσει την απογοήτευση ή ακόμη και τον κυνισμό μισού εκατομμυρίου Ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, όταν κάθε μέρα αποκτούν κι έναν επιπλέον λόγο να αισθάνονται δικαιωμένοι που έφυγαν; Πώς μπορεί να αποτιμηθεί το κόστος της πηγαίας απορίας: Αφού φέρονται έτσι στον Κριμιζή, τον αστροφυσικό της NASA –αφού τον αντικαθιστούν με έναν κήρυκα δεισιδαιμονίας και δοκιμάζουν με τόση ευκολία να τον σπιλώσουν– τι θα έκαναν σε μένα;
Είναι εύκολο να γελάς με τη «γραφικότητα» της αποτυχίας. Είναι εύκολο –από ψυχική και πολιτική κόπωση– να εξοικειωθείς με την κανονικότητα των αποτυχημένων.