Φόβοι ότι το τσουνάμι που προκαλούν στον ευρωπαϊκό Νότο οι εξελίξεις στην Ιταλία και στην Ισπανία θα σκιάσει το εγχείρημα της καθαρής εξόδου από τα μνημόνια στις 20 Αυγούστου εκφράζονται, πλέον, στην Αθήνα.
Παρά το γεγονός ότι επίσημη ελληνική θέση παραμένει ότι δεν θα ζητηθεί από τους εταίρους προληπτική πιστωτική γραμμή και η χώρα θα αξιοποιήσει για την έξοδο στις αγορές το «μαξιλάρι» των 20 δισ. ευρώ που έχει δημιουργήσει, στο παρασκήνιο ουδείς μπορεί να αποκλείσει κάποια αλλαγή εν πλω. Εξάλλου, ήδη, για την Ελλάδα παραμένουν διαθέσιμα περί τα 40 δισ. από το τρέχον πρόγραμμα, τα οποία δεν έχουν αξιοποιηθεί. «Κλειδί» για τις περαιτέρω εξελίξεις θεωρείται η στάση που θα τηρήσει η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ: Κυβερνητικά στελέχη θεωρούν απομακρυσμένο το ενδεχόμενο να επιλέξει τη λύση της προληπτικής γραμμής ή κάποιου άλλου «υβριδικού» σχήματος, καθώς η δέσμευση των απαιτούμενων χρημάτων από τον ESM θα πρέπει να τύχει της έγκρισης της γερμανικής Βουλής. Ομως, με δεδομένη την εκδηλούμενη αναταραχή στον ευρωπαϊκό Νότο, η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν μπορεί να αποκλειστεί. Μάλιστα, κατ’ ορισμένες πηγές, το Βερολίνο ήδη εξετάζει σοβαρά το σενάριο της προληπτικής γραμμής, έχοντας ενημερώσει και την Αθήνα. Σύμφωνα με την ίδια γραμμή πληροφόρησης, η «στήριξη» της Ελλάδας θα είναι ετήσια, με δυνατότητα παράτασης για άλλα δύο εξάμηνα.
Σημειώνεται ότι ο επικεφαλής της Επιτροπής Προϋπολογισμού της Βουλής –και μέχρι πρόσφατα υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος– κ. Φρ. Κουτεντάκης, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο σχετικής πρωτοβουλίας από την πλευρά των εταίρων: Οπως είπε, «στο θέμα αυτό σημασία έχει τι λένε οι πιστωτές», για να προσθέσει πως «δεν θεωρούμε ότι είναι πολύ πιθανό σενάριο, αλλά από κει και πέρα δεν μπορεί κανένας να αποκλείσει τίποτα, γενικότερα στην οικονομία».
Επίσης, ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας στην προ δεκαημέρου συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων, στη Βουλή, αναφερόμενος στην προληπτική γραμμή που είχαν συμφωνήσει οι κ. Αντ. Σαμαράς και Ευαγγ. Βενιζέλος, είχε πει πως «το δικό σας ταβάνι, είναι το δικό μας πάτωμα». Η συγκεκριμένη αποστροφή του κ. Τσίπρα είναι βάσιμη υπό την έννοια ότι το 2015 η Ελλάδα θα έβγαινε προστατευμένη στις αγορές, αλλά χωρίς ίδιους πόρους ως «μαξιλάρι». Επίσης, οι όποιες πρόσθετες δεσμεύσεις θα αναλάβει η χώρα θα είναι ενταγμένες στη συμφωνία για το χρέος.
Αχαρτογράφητα νερά
Η επαναφορά του σεναρίου της μη αυτοδύναμης εξόδου της Ελλάδας στις αγορές επανήλθε, όπως προαναφέρθηκε, στο προσκήνιο λόγω των εξελίξεων σε Ιταλία και Ισπανία. Κυβερνητικές πηγές αναγνωρίζουν πως με τη νέα κυβέρνηση στη Ρώμη η Ε.Ε. εισέρχεται σε αχαρτογράφητα νερά για μακρό χρονικό διάστημα, με πιθανές ισχυρές παρενέργειες στις αγορές: Η οικονομική ισχύς της Ιταλίας δεν συγκρίνεται με την Ελλάδα και εάν αναλογιστεί κανείς ότι το 2015 οι διαπραγματεύσεις των Βρυξελλών με την πρώτη κυβέρνηση Τσίπρα διήρκεσαν έξι μήνες και συχνά έλαβαν δραματική τροπή, αντιλαμβάνεται πως η Ε.Ε. μπορεί να εισέλθει σε μακρά περιδίνηση με τις πιέσεις που θα ασκούνται στην περιφέρεια να είναι μεγάλες. Επίσης, η κυβέρνηση που διαμορφώνεται στην Ισπανία θα είναι εκ των πραγμάτων ιδιαίτερα ασθενής.
Πάντως, ακόμη και εάν ο κ. Τσίπρας δεν επιτύχει την «καθαρή έξοδο» στις αγορές, το πολιτικό του αφήγημα δεν θα υποστεί ισχυρό πλήγμα εάν διασφαλίσει ταυτόχρονα μια ικανοποιητική ρύθμιση για το χρέος και «αντισταθμίσει» τις συμφωνηθείσες περικοπές στις συντάξεις τον Ιανουάριο του 2019. Είναι σαφές ότι στόχος του πρωθυπουργού είναι σταδιακά να μετατοπίσει το κέντρο βάρους της αντιπαράθεσης με τη Ν.Δ. στο πολιτικό πεδίο. Στη συγκεκριμένη στρατηγική εντάσσεται η ειλημμένη απόφαση για την επίλυση του ονοματολογικού της ΠΓΔΜ, που εάν δεν υπάρξει υπαναχώρηση από την πλευρά Ζάεφ, θα κυριαρχεί στην επικαιρότητα το φθινόπωρο. Την ίδια περίοδο θα δρομολογηθεί η διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος που επίσης θα φέρει σε θέση μάχης κυβέρνηση και Ν.Δ. Τέλος, θα μπουν στην τελική ευθεία οι διεργασίες για τις υποψηφιότητες στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, ενόψει των οποίων ο κ. Τσίπρας ετοιμάζει σειρά «ανοιγμάτων», όπως κατέστη σαφές και από τη συνάντηση που είχε την περασμένη εβδομάδα με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη.