Η «μεγάλη εικόνα» της κρίσης στη Μέση Ανατολή, που πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος να μετεξελιχθεί σε περιφερειακή σύγκρουση και οι μικρότερες –αλλά επίσης ιδιαίτερα σημαντικές– της πορείας των ελληνοτουρκικών, καθώς και των σχέσεων με τα Τίρανα στον απόηχο της συμμετοχής του Φρ. Μπελέρη στο ευρωψηφοδέλτιο της Ν.Δ., βρίσκονται στο μικροσκόπιο της Αθήνας.
Αναφορικά με το μπρα ντε φερ μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, κυρίαρχη εκτίμηση –μετά και το προχθεσινό «ήπιο» πλήγμα κατά της Τεχεράνης– είναι πως θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό «ελεγχόμενο» λόγω και των πιέσεων που ασκούνται από την Ουάσιγκτον στον Μπ. Νετανιάχου. Πάντως, ακόμη κι αν υπάρξει σε δεύτερο χρόνο μεγάλη κλιμάκωση, παρότι η Αθήνα έχει στρατιωτική παρουσία στην ευρύτερη περιοχή, θεωρείται βέβαιο πως θα παραμείνει εκτός κάδρου, ενώ το ίδιο δεν μπορεί να προεξοφληθεί για την Κύπρο, καθώς οι βρετανικές βάσεις στην περιοχή θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο της Τεχεράνης. Αντιθέτως, φόβοι εκφράζονται στην Αθήνα για τις επιπτώσεις μιας ευρύτερης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή στα πεδία της οικονομίας, του τουρισμού και στο μεταναστευτικό. Στα ελληνοτουρκικά, η νέα περίοδος ρητορικής έντασης που πυροδοτεί η Τουρκία με αφορμή τα θαλάσσια πάρκα υπογραμμίζει τα πεπερασμένα όρια της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, παρά την προγραμματισμένη επίσκεψη του Κυρ. Μητσοτάκη στις 13 Μαΐου στην Αγκυρα. Υπό αυτή την έννοια, το Μέγαρο Μαξίμου αξιολογεί ως σημαντικό το γεγονός ότι στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. την περασμένη εβδομάδα επαναβεβαιώθηκε πως η «εποπτεία» των ευρωτουρκικών σχέσεων θα παραμείνει αρμοδιότητα των κρατών-μελών και άρα της Ελλάδας και της Κύπρου. Αναφορικά, τέλος, με τα Τίρανα είναι σαφές πως το «μπαλάκι» βρίσκεται και πάλι στο γήπεδο του Εντι Ράμα. Πάντως, η συμμετοχή του Φρ. Μπελέρη στο ευρωψηφοδέλτιο της Ν.Δ. ενδεχομένως αποτελεί και παράθυρο ευκαιρίας για στροφή του Αλβανού πρωθυπουργού, καθώς δημιουργούνται νέα δεδομένα στο «επίδικο», που εξαρχής ήταν ο Δήμος Χειμάρρας, αφού ο εκλεγμένος δήμαρχος θα μετακομίσει στις Βρυξέλλες. Παράλληλα, το γεγονός ότι ένας ευρωβουλευτής θα βρίσκεται εντός φυλακής εγείρει ένα πρόσθετο ζήτημα για τη λειτουργία του κράτους δικαίου στην Αλβανία, που ο Ράμα καλείται να αντιμετωπίσει. Σε κάθε περίπτωση, μέχρι να αποσαφηνιστούν οι κινήσεις των Τιράνων η απειλή του βέτο στην ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας θα παραμείνει από την Αθήνα στο τραπέζι.
Η στροφή του ΣΥΡΙΖΑ
Το πρώτο βήμα «μετακίνησης» του ΣΥΡΙΖΑ σε «μη αριστερές» θέσεις στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, υπό τον Στέφανο Κασσελάκη, έγινε τον περασμένο Δεκέμβριο με την υπερψήφιση των αμυντικών δαπανών του προϋπολογισμού. Η σημασία που του αποδόθηκε δεν ήταν μεγάλη, καθώς στην επικαιρότητα κυριαρχούσαν οι εσωκομματικές εντάσεις στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ πολλοί συνέδεσαν την επιλογή με την επιρροή που ασκεί στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, ο Δημ. Αποστολάκης. Ομως, η συνέχεια τους διέψευσε, καθώς η στροφή του ΣΥΡΙΖΑ στα θέματα εξωτερικής πολιτικής είναι σημαντική και είναι προφανές πως φέρει την προσωπική σφραγίδα του Στ. Κασσελάκη.
Υπενθυμίζεται πως το τελευταίο διάστημα ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έχει, μεταξύ άλλων, πλέξει το εγκώμιο του ΝΑΤΟ αναφερόμενος σε «αμυντική ιερή συμμαχία» και χαρακτήρισε χρήσιμο εργαλείο τον φράχτη στον Εβρο, ενώ μέσω ανακοίνωσης η Κουμουνδούρου καταδίκασε την επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ, χωρίς αναφορές στη Γάζα, ασχέτως εάν στη συνέχεια υπήρξε αναδίπλωση λόγω των εσωκομματικών αντιδράσεων.
Τι συνεπάγεται η επιλογή Κασσελάκη να διαφοροποιηθεί από πάγιες προσεγγίσεις της Αριστεράς, σε μια περίοδο μάλιστα που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τις δεσμεύσεις της κυβερνητικής ευθύνης; Αναμφισβήτητα υπηρετεί την προσπάθεια μετακίνησης του κόμματος προς τον χώρο του Κέντρου. Παράλληλα, όμως, είναι σαφές πως οι θέσεις του Στ. Κασσελάκη δεν περνούν απαρατήρητες ούτε στο εσωτερικό της χώρας ούτε από τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και την Ουάσιγκτον, που επιθυμούν τη «συνέχεια» και την απουσία πολιτικών αντιπαραθέσεων στο πεδίο εξωτερικής πολιτικής, σε μια περίοδο κατά την οποία ο ρόλος της Ελλάδας είναι αναβαθμισμένος λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή. Πρακτικά, όπως αναφέρουν στελέχη της Κουμουνδούρου, ο Στ. Κασσελάκης άρχισε να παίζει σε ένα γήπεδο που έως τώρα μονοπωλούσε ο Κυρ. Μητσοτάκης και μάλιστα χωρίς ουσιαστικό πολιτικό κόστος: οι περισσότεροι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ που έχουν ψηλά στην ατζέντα τους τα θέματα εξωτερικής πολιτικής εκτιμάται πως μετακινήθηκαν στη Νέα Αριστερά και το ΚΚΕ, ενώ τα «νέα» κοινά στα οποία πρωτίστως απευθύνεται τα ιεραρχούν πολύ χαμηλά.
Πώς διαβάζει τα γκάλοπ το ΠΑΣΟΚ
Δυνατή θεωρείται στη Χαριλάου Τρικούπη η «ανατροπή» και η ανάκτηση της δεύτερης θέσης από το ΠΑΣΟΚ στις επτά εβδομάδες μέχρι τις ευρωεκλογές, αν και η σημασία της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ το τελευταίο διάστημα δεν υποτιμάται. Στο ΠΑΣΟΚ σημειώνουν πως παρά το δημοσκοπικό προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ η διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων κινείται στα όρια του στατιστικού λάθους, ενώ εστιάζουν και σε τρία επιμέρους στοιχεία:
Πρώτον, το ΠΑΣΟΚ σε όλες τις έρευνες της κοινής γνώμης καταγράφει αύξηση των ποσοστών του, έναντι των εθνικών εκλογών του περασμένου Ιουνίου, ενώ, αντιθέτως, Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ σημειώνουν πτώση.
Δεύτερον, όπως υποστηρίζουν, πραγματικό «σημείο εκκίνησης» για τον Στ. Κασσελάκη δεν ήταν η εκλογή του τον περασμένο Σεπτέμβριο που ακολουθήθηκε από τη διπλή διάσπαση, αλλά το πρόσφατο συνέδριο στο οποίο ουσιαστικά «επικράτησε» έναντι των αμφισβητιών του και του Αλέξη Τσίπρα. Υπ’ αυτή την έννοια είναι λογικό ο ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθεί τώρα την ανοδική πορεία που είχε καταγράψει και ο Ν. Ανδρουλάκης τους πρώτους μήνες μετά την εκλογή του στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, αλλά είναι θέμα χρόνου να σταθεροποιηθεί σε χαμηλότερα επίπεδα.
Τρίτον, στην εκτίμηση πως η συμμετοχή στο ευρωψηφοδέλτιο του Γ. Μανιάτη, που έχει σαφή κεντρώα χαρακτηριστικά, λειτουργεί, τουλάχιστον μερικώς, ως ανάχωμα στις διαρροές προς τους Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου, που κατά τον πρώτο μήνα της παρουσίας τους στην πολιτική σκηνή εμφανίστηκαν να αντλούν ψηφοφόρους τόσο από τη Ν.Δ. όσο και από το ΠΑΣΟΚ. Αντιθέτως, «αγκάθι» αποτελεί ότι ο Ν. Ανδρουλάκης, παρά τις παρεμβάσεις του τελευταίου διαστήματος, με σημαντικότερη την πρωτοβουλία για κατάθεση πρότασης μομφής, παραμένει χαμηλά στο ερώτημα της καταλληλότητας για την πρωθυπουργία.