Γιάννης Ιωαννίδης στην «Κ»: Πρέπει να κυβερνήσουν όλοι μαζί για πέντε χρόνια

Γιάννης Ιωαννίδης στην «Κ»: Πρέπει να κυβερνήσουν όλοι μαζί για πέντε χρόνια

4' 22" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Συνέντευξη στον Παύλο Παπαδόπουλο

Τον Μάη του ’68, όταν το Παρίσι έβραζε από την εξέγερση των νέων, ο 23χρονος φοιτητής του ΕΜΠ Γιάννης Ιωαννίδης ετοιμαζόταν για τα «οκτάωρα», τις τελικές εξετάσεις στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών για την απόκτηση της άδειας εξασκήσεως επαγγέλματος. Δεν θα παρέμενε, όμως, στην Ελλάδα για πολύ ακόμα. Το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς πέταξε όσο πιο μακριά γινόταν, από την Αθήνα της χούντας των συνταγματαρχών στην Καλιφόρνια της αμφισβήτησης, της ελευθερίας και των κινημάτων της νεολαίας.

Τον συνάντησα στο Hilton της Αθήνας ένα μεσημέρι του Ιουνίου του 2018 και αδημονούσα να του ζητήσω να μου μιλήσει για την Αμερική του ’60. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και δεν επέστρεψε ποτέ οριστικά στην Ελλάδα (αν και δίδαξε στην ΑΣΟΕΕ 1983-1986). Μέσα σε λίγα χρόνια εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους οικονομολόγους με πλούσιο ερευνητικό και διδακτικό έργο. Από το 1974 μετακινήθηκε στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ όπου, από το 1995, είναι καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Tufts της Βοστώνης. Η επίσημη υποδοχή του από την Ακαδημία Αθηνών ως αντεπιστέλλοντος μέλους έγινε μία ημέρα πριν από τη συνάντησή μας σε μια εκδήλωση, στις 5 Ιουνίου, στην οποία μίλησε για το έργο του με τα πιο θερμά λόγια ο ακαδημαϊκός και πρώην πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος.

Ο κ. Ιωαννίδης είναι 40 χρόνια παντρεμένος και έχει έναν γιο. Είναι παιδί υπαλλήλων της Αγροτικής Τράπεζας με καταγωγή από την Καβάλα και την Κυπαρισσία. Γεννήθηκε το 1945 αλλά μοιάζει δέκα χρόνια νεότερος. Εζησε στην Κυπαρισσία, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα – στα Εξάρχεια και στο Παγκράτι. Κι από το Παγκράτι μετακόμισε κοντά στο Σαν Φρανσίσκο.

Με τον Ανδρέα

«Την πρώτη Κυριακή που ήμουν στο Στάνφορντ πήγα στο κοντσέρτο της Τζόαν Μπαέζ στην εκκλησία του πανεπιστημίου. Ηταν κάτι μαγικό. Η Μπαέζ ερχόταν συχνά στο campus γιατί ήταν παντρεμένη με τον Ντέιβιντ Χάρις, ηγέτη σπουδαστικών οργανώσεων και διάσημο για τη δράση του κατά της αναγκαστικής στράτευσης για τον πόλεμο στο Βιετνάμ». Ο Ιωαννίδης άρχισε να σπουδάζει μηχανολογία και οικονομικά συστήματα, αλλά τα μαθηματικά και τα οικονομικά δεν ήταν η μοναδική του ανησυχία. Δραστηριοποιήθηκε στη διοργάνωση εκδηλώσεων κατά της χούντας, με αποτέλεσμα ο Ελληνας πρόξενος στο Σαν Φρανσίσκο να ενοχληθεί και να αρνηθεί την ανανέωση του διαβατηρίου του κάτι που διακύβευε την ίδια την παραμονή του στις ΗΠΑ. Γνώρισε τον Ανδρέα Παπανδρέου όταν μαζί με ομάδα συμφοιτητών του τον κάλεσε το 1971 για να μιλήσει στο Στάνφορντ σε ένα συνέδριο με αντικείμενο την αντιμετώπιση των ριζοσπαστικών προκλήσεων από την οικονομική επιστήμη.

«Ο Ανδρέας ήταν διάσημος στους ακαδημαϊκούς κύκλους των ΗΠΑ ήδη από τη δεκαετία του ’50. Είχε κάνει πρωτοποριακές εργασίες για τη θεωρία της επιλογής και την πειραματική οικονομική. Είχε οργανώσει ένα σπουδαίο οικονομικό τμήμα στο Μπέρκλεϊ ήδη από τη δεκαετία του ’50, έχοντας προσλάβει εκλεκτούς οικονομολόγους, εκ των οποίων δύο βραβεύθηκαν με το Νομπέλ Οικονομικών. Είχε ιδιαίτερη φιλία με τον Κένεθ Αροου, που ήταν τότε στο Στάνφορντ, κέρδισε το Νομπέλ Οικονομικών το 1972 και πέθανε μόλις το 2017. Με εντυπωσίασε ο Ανδρέας, αλλά δεν τον ακολούθησα στις πολιτικές του αναζητήσεις, αν και μου το ζήτησε το 1973. Αρνήθηκα και από τότε δεν τον ξαναείδα. Ημουν αποφασισμένος να γίνω επιστήμονας. Ηθελα να γίνω όσο πιο καλός επιστήμονας γίνεται κι αυτό εξακολουθώ να θέλω μέχρι σήμερα».

Σήμερα είναι ένας από τους πιο διακεκριμένους επιστήμονες στον κόσμο ιδίως σε ό,τι αφορά τα οικονομικά των πόλεων. Μέσα από μελέτες που συνδυάζουν τα μαθηματικά, την ιστορία και τα οικονομικά ανατέμνει το φαινόμενο της ανάδυσης των πόλεων στον ανθρώπινο πολιτισμό.

Από τις πόλεις στην αρχαία Ελλάδα και στην αρχαία Κίνα ώς τα σύγχρονα μοντέλα λειτουργίας της αγοράς του real estate και την τηλεπικοινωνιακή διασύνδεση, τίποτα δεν έχει μείνει έξω από το «μικροσκόπιο» του επίμονου Ελληνα οικονομολόγου. Ο κ. Ιωαννίδης εντοπίζει στον πολλαπλασιασμό των κάθε είδους αλληλεπιδράσεων που οι πόλεις εξασφαλίζουν στους κατοίκους τους τον «καταλύτη» που επιταχύνει την πολιτιστική, διανοητική και οικονομική ανάπτυξη της ανθρωπότητας. Το βιβλίο του «From Neighborhoods to Nations: The Economics of Social Interactions» («Από τις Γειτονιές στα Εθνη: Τα οικονομικά των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων») που εκδόθηκε το 2012 από το Princeton University Press έχει αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Κινέζοι αξιοποιούν τις μελέτες του για να προχωρήσουν στην ανάπτυξη των νέων μεγα-πόλεων του κοντινού μέλλοντος, όπως είναι η πόλη των 60 εκατομμυρίων πολιτών που κατασκευάζεται στο μητροπολιτικό συγκρότημα της Σεντζέν, βόρεια του Χονγκ Κονγκ. Περιττό να προστεθεί ότι η ομιλία του στην Ακαδημία Αθηνών εντυπωσίασε ακαδημαϊκούς και μη.

«Σερνόμαστε»

Οσο για την Αθήνα, δεν μασάει τα λόγια του. «Είναι μια πολεοδομική καταστροφή και κανένας δεν έχει σκεφθεί τι θα κάνουμε γι’ αυτό», λέει αφοπλιστικά. Η κριτική του επεκτείνεται στη λειτουργία των θεσμών. «Αυτά που γίνονται στη Δικαιοσύνη με τον Ανδρέα Γεωργίου και το Athens Review of Books του Βασιλάκη είναι χυδαία». Αναφέρεται στις αμφιλεγόμενες καταδικαστικές αποφάσεις για τον πρώην επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ και για δημοσίευμα της γνωστής επιθεώρησης βιβλίου για τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά.

Ο κ. Ιωαννίδης δεν πιστεύει ότι η κρίση τελείωσε. «Θα είχε τελειώσει αν είχαν αφήσει τον Σαμαρά να ολοκληρώσει την τετραετία», λέει. «Σήμερα εξακολουθούμε να σερνόμαστε και δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να τα βρουν όλα τα κόμματα και να κυβερνήσουν μαζί για πέντε χρόνια». Αδικο δεν έχει, αλλά σκέφτομαι ότι αυτή η ιδέα, σίγουρα μοιάζει, είτε με κινεζικά είτε με την ουτοπία μιας άλλης κοινωνίας που οραματίζονταν οι νέοι στην Καλιφόρνια του ’68.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή