Θέτοντας τις σωστές προτεραιότητες

Θέτοντας τις σωστές προτεραιότητες

2' 55" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Θ​​α σόκαρα αν υπενθύμιζα πως το Μακεδονικό είναι δευτερεύον πρόβλημα (για να το πω ευγενικά) σε σχέση μ’ εκείνα που επηρεάζουν άμεσα και επιτακτικά την καθημερινότητά μας και θα καθορίσουν το μέλλον μας, όπως π.χ. η ποιότητα των θεσμών, το δυσθεώρητο χρέος ή η ανάπτυξη που δεν έρχεται; Ή αν σημείωνα πως η επιστροφή του στο κέντρο της επικαιρότητας έπειτα από χρόνια αδιαφορίας δεν έχει τόσο σχέση με τις ανάγκες μας, αλλά οφείλεται σε διεθνείς προτεραιότητες και στην (ορθή) επιθυμία των γειτόνων μας να αποκτήσουν μια ευρωπαϊκή προοπτική;

Το χάσμα μεταξύ ουσίας και πραγματικότητας οφείλεται αποκλειστικά στη συγκινησιακή φόρτιση που παράγουν τα ζητήματα ταυτότητας. Βουτηγμένοι μέσα σε αυτή, δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε πως έχουμε αυτοπαγιδευθεί. Τόσο ο τρόπος με τον οποίο έχει δομηθεί η εθνική μας ταυτότητα όσο και η αντίληψη που έχουμε σχηματίσει για την ιστορία μας καθιστούν την ύπαρξη και μόνον ενός κράτους με τη λέξη «Μακεδονία» στο όνομά του απίστευτη προσβολή, απειλή για την ταυτότητά μας, υπαρξιακό θέμα ολκής. Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει, όσες ιστορικές επιτροπές και να δημιουργηθούν και όσες συμφωνίες και να συναφθούν.

Βεβαίως το πρόβλημα χρόνιζε και ένα ζητούμενο ήταν η ομαλοποίηση των σχέσεών μας με τους γείτονές μας. Η συμφωνία συμβάλλει σε αυτό, αλλά δεν έχει τα τεράστια οφέλη που διατυμπανίζουν οι εμπνευστές της. Και αυτό γιατί η συνεχιζόμενη εκκρεμότητα είχε μικρότερο κόστος απ’ ό,τι συχνά λέγεται. Αν το ζητούμενο είναι το όνομα, το παιχνίδι έχει χαθεί εδώ και χρόνια: ολόκληρη η υφήλιος αποκαλεί τη γειτονική μας χώρα Μακεδονία και μόνο εμείς κάνουμε πως δεν το βλέπουμε. Οσους γεωγραφικούς προσδιορισμούς και να επιβάλουμε, όσες συμφωνίες και να κλείσουμε, Μακεδονία θα εξακολουθεί να την αποκαλεί η υφήλιος. Αν λοιπόν κολλάμε στο όνομα, αυταπατόμαστε αν θεωρούμε πως κερδίζουμε κάτι το ουσιαστικό. Ούτε κερδίζουμε κάτι αν το ζητούμενο είναι η ασφάλειά μας. Αν οι γείτονες επιβουλεύονται την εδαφική μας ακεραιότητα, πιστεύουμε σοβαρά πως η συμφωνία θα αποτρέψει τη μελλοντική εκδήλωση μιας τέτοιας επιβουλής; Πώς ακριβώς; Αν αντιθέτως θεωρήσουμε, όπως εγώ, τις αλυτρωτικές επιδιώξεις τους αστείες, τότε η συμφωνία έχει μηδενική αξία αφού παραβιάζει ανοιχτές θύρες.

Με απλά λόγια, η συμφωνία είναι κατά βάση προσχηματική, ένας εύσχημος τρόπος μήπως και αποδεχθούμε την αποτυχία μας και κάνουμε ένα βήμα παραπέρα, ένα όχι και τόσο πειστικό φύλλο συκής. Προσποιούμαστε πως η γειτονική μας χώρα δεν θα λέγεται Μακεδονία και εκείνη προσποιείται πως μας πιστεύει. Αν επιθυμούσαμε μια θεαματική βελτίωση στις σχέσεις μας (και αν περίσσευαν το θάρρος και η αυτοπεποίθηση), θα δεχόμασταν τον αυτοπροσδιορισμό τους.

Εχουμε λοιπόν μια προσχηματική συμφωνία, που επιφέρει μια μικρή βελτίωση. Καμία αντίρρηση, αν δεν υπήρχαν αρνητικές συνέπειες. Συχνά στην εξωτερική πολιτική, οι συνέπειες αυτές κρύβονται στο εσωτερικό. Και εδώ το διακύβευμα είναι πραγματικό. Εχει πλέον γίνει φανερό στους περισσότερους πως η κυβέρνηση αυτή βυθίζει τη χώρα ολοένα και πιο πολύ στο τέλμα. Προοπτική (αλλά όχι εγγύηση) ουσιαστικής ανάκαμψης προσφέρει ρεαλιστικά μόνο η Νέα Δημοκρατία, που βρέθηκε μπροστά στο εξής δίλημμα: να απομακρυνθεί ή όχι από μια μεγάλη μερίδα του κόσμου για την οποία το Μακεδονικό έχει υπαρξιακή σημασία;

Η Ν.Δ. θα μπορούσε να κάνει μια μεγάλη υπέρβαση στο συγκεκριμένο θέμα. Το κέρδος όμως θα ήταν μικρό και το κόστος θεόρατο. Θα έχανε τη στήριξη μεγάλων μαζών και θα τις πρόσφερε βορά στην Ακροδεξιά. Υπάρχουν άλλες πολύ πιο σημαντικές υπερβάσεις, που θα κληθεί να κάνει στο μέλλον. Είναι σημαντικό τουλάχιστον να της δοθεί η ευκαιρία να τις επιχειρήσει. Θα ήταν πραγματική τραγωδία η ευκαιρία αυτή να θυσιαζόταν στο όνομα της στήριξης μιας προσχηματικής συμφωνίας για ένα δευτερεύον θέμα.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή