Τον μήνα που μας πέρασε η τουρκική λίρα κατέγραψε τις μεγαλύτερες μηνιαίες απώλειες των τελευταίων χρόνων, η τιτάνια Turk Telekom κατέρρευσε αφήνοντας πίσω χρέη ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ στις τράπεζες και οι ΗΠΑ συνέχισαν με επιμονή να ασκούν οικονομικές πιέσεις στο τουρκικό καθεστώς. Ωστόσο, ο Αύγουστος ήρθε στο τέλος του, και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται πως αναδείχθηκε θριαμβευτής. Ηταν εμφανές, άλλωστε, στο εξέχων και μεγαλοπρεπές δείπνο που οργάνωσε στο προεδρικό μέγαρο στις 30 Αυγούστου με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας της Νίκης, της εθνικής εορτής που θεωρείται συνώνυμη με την ίδρυση της σύγχρονης Δημοκρατίας της Τουρκίας. Ηταν ένα σαφές μήνυμα της αφθονίας και της ισχύος του τουρκικού κράτους, μια απόδειξη πως οι οίκοι αξιολόγησης που προειδοποιούν συνεχώς τη χώρα είναι, πράγματι, «αγύρτες και εκβιαστές», που ζουν σε μια απαισιόδοξη εικονική πραγματικότητα.
«Εχουμε τον Αλλάχ»
Πράγματι, όταν οι εκλεκτοί καλεσμένοι της γιορτής έφθασαν στο προεδρικό μέγαρο –η έκταση του οποίου είναι τριάντα φορές μεγαλύτερη από αυτή του αμερικανικού Λευκού Οίκου– τους υποδέχτηκε μια εντυπωσιακή στρατιωτική μπάντα που παρέλαυνε σε ένα από τα πολυτελή οθωμανικά χαλιά του παλατιού, τα οποία κόστισαν συνολικά το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 9 εκατ. ευρώ. Το εορταστικό μενού περιελάμβανε ευφάνταστα ρολά σούσι με σολομό και τζίντζερ και smoothie από εξωτικά φρούτα σερβιρισμένα σε κρυστάλλινα ποτήρια αξίας 250 ευρώ το ένα, που είχε προσεκτικά διαλέξει η περήφανη σύζυγος του προέδρου, Εμινέ. Τι και αν οι τιμές στα μανάβικα της χώρας έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και η τουρκική κρεατοβιομηχανία πάσχει από μια απρόβλεπτη μόλυνση άνθρακα; Το προεδρικό δείπνο ήταν μια τρανή απόδειξη πως, όπως είχε υπενθυμίσει ο Τούρκος πρόεδρος για να καταπραΰνει τις αφελείς κοινωνικές ανησυχίες, «μπορεί εκείνοι να έχουν το δολάριο, εμείς όμως έχουμε μαζί μας τον Αλλάχ».
H έκταση του προεδρικού μεγάρου είναι τριάντα φορές μεγαλύτερη από αυτή του Λευκού Οίκου των ΗΠΑ.
Καθώς πάνε πλέον τρία χρόνια από την κατασκευή του Λευκού Παλατιού των 1.100 δωματίων, και δεδομένου ότι ο Ερντογάν επιμένει με αισιοδοξία πως η τουρκική οικονομία είναι πανίσχυρη, δεν προκαλεί έκπληξη πως μία ημέρα πριν από το μεγαλοπρεπές δείπνο ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε τα σχέδια για την ανέγερση ενός νέου προεδρικού μεγάρου. Με αφορμή μία ακόμη εθνική επέτειο, τη νίκη του στρατού των Σελτζούκων στη μάχη του Μαντζικέρτ, ο Ερντογάν ενέκρινε την έγερση ενός παλατιού οθωμανικής αρχιτεκτονικής στις ακτές της λίμνης Βαν. «Θα συμβολίζει την εντυπωσιακή στρατιωτική υπεροχή των Σελτζούκων», δήλωσε με στόμφο ο Τούρκος πρόεδρος, προσθέτοντας πως καθώς η μάχη έλαβε χώρα το 1071, το καινούργιο προεδρικό μέγαρο θα έχει έκταση χιλίων εβδομήντα ενός τετραγωνικών μέτρων.
Παρά την αδυναμία του για την οθωμανική ιστορία, ο Τούρκος πρόεδρος τρέφει μεγάλο θαυμασμό για τον Κεμάλ Ατατούρκ – γι’ αυτό άλλωστε και επέλεξε να κατασκευάσει το Λευκό Παλάτι στην καρδιά του δάσους που είχε ιδρύσει το 1925 στην Αγκυρα ο πατέρας της σύγχρονης Τουρκίας. Φέτος, για να τιμήσει την κληρονομιά του Ατατούρκ, ο Ερντογάν διέταξε να τεμαχιστούν μερικά ακόμη δέντρα στο ιστορικό δασικό αγρόκτημα, ώστε να δώσουν τη θέση τους σε κάτι σαφώς σημαντικότερο. Την ώρα που ελάμβανε χώρα το εντυπωσιακό προεδρικό δείπνο, λίγα χιλιόμετρα παραπέρα δεκάδες φορτηγά και μηχανήματα ανασκαφών εργάζονταν σκληρά για να ανεγείρουν ένα νέο υπερσύγχρονο μουσείο, το οποίο θα αφηγείται τα γεγονότα του αποτυχημένου πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016.
Υπερφιλόδοξα έργα
Τα μεγαλοπρεπή έργα που αποδεικνύουν την ανθεκτικότητα της τουρκικής οικονομίας δεν σταματάνε εκεί. Στα βόρεια της Κωνσταντινούπολης κατασκευάζεται ένα υπερφιλόδοξο έργο – ο μεγαλύτερος αεροπορικός κόμβος στον κόσμο με έκταση μεγαλύτερη από ολόκληρο το Μανχάταν. Στα δυτικά, ένα πρωτοφανές κανάλι μήκους 45 χιλιομέτρων, που θα γεφυρώνει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά, σύντομα θα βρίσκεται σε εξέλιξη. Στην πλατεία Ταξίμ, σε οικόπεδο 100.000 τετραγωνικών μέτρων, χτίζεται ένα από τα πιο σύγχρονα πολιτιστικά κέντρα στον κόσμο. Ισως λοιπόν είχε δίκιο ο Τούρκος πρόεδρος όταν απέρριψε την πτώση της τουρκικής λίρας, αποκαλώντας την «καταιγίδα σε φλιτζάνι τσαγιού». Το δικό του φλιτζάνι, άλλωστε, είναι κρυστάλλινο, έχει συνολική αξία 250 ευρώ, και το διάλεξε προσεκτικά η περήφανη Εμινέ.