Στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία λειτουργεί ίσως για τελευταία φορά με υβριδικό σύστημα προτού επιστρέψει στην υποχρεωτική φυσική παρουσία, η προσέλευση παραμένει σχετικά μικρή. Αυτό δεν σημαίνει πως οι ανταλλαγές απόψεων των ευρωβουλευτών για τα θέματα που απασχολούν την Ευρώπη δεν υπήρξαν ζωντανές, και ενίοτε θυελλώδεις. Κάπως έτσι εξελίχθηκε η συζήτηση για τη χρήση της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης και βιομετρικών δεδομένων από τις αστυνομικές αρχές, η οποία έπειτα από έντονη αντιπαράθεση των ευρωβουλευτών οδήγησε χθες στην ψήφιση έκθεσης που ζητεί την καθολική απαγόρευση της αυτοματοποιημένης αναγνώρισης ατόμων σε δημόσιους χώρους.
«Είχαμε μια γόνιμη συζήτηση, και χαίρομαι που στο τέλος επικράτησε μια προοδευτική πλειοψηφία που συμφωνεί σε σαφείς κόκκινες γραμμές για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης» δηλώνει στην «Κ» ο εισηγητής της έκθεσης, Πέταρ Βιτάνοβ. «Για πρώτη φορά, ζητούμε μορατόριουμ για την ανάπτυξη συστημάτων αναγνώρισης προσώπου για σκοπούς επιβολής του νόμου, και είμαστε σαφείς στην αντίθεσή μας στην αυτοματοποιημένη προληπτική αστυνόμευση και σε οποιαδήποτε επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων που οδηγεί σε μαζική παρακολούθηση» συμπληρώνει.
Η Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου ψήφισε έκθεση που ζητεί καθολική απα- γόρευση της αυτο- ματοποιημένης αναγνώρισης ατόμων σε δημόσιους χώρους.
Σε πρώτη ματιά, οι ανησυχίες των ευρωβουλευτών μπορεί να φαντάζουν αρκετά φουτουριστικές –στην πραγματικότητα, όμως, η παρακολούθηση μέσω συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης είναι ήδη πραγματικότητα στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αμερικανική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης Clearview, η οποία συσσωρεύει φωτογραφίες χρηστών από ιστότοπους για να δημιουργήσει μια γιγάντια βάση δεδομένων βιομετρικών προφίλ των χρηστών με δυνατότητα αναζήτησης. Η εταιρεία συνεργάζεται ήδη με τις αστυνομικές δυνάμεις τουλάχιστον 24 χωρών –ανάμεσά τους και πολλές ευρωπαϊκές χώρες– ενώ υπερηφανεύεται πως τα συστήματά της βοηθούν τις Αρχές να ταυτοποιούν υπόπτους με εξαιρετική αποτελεσματικότητα. Οι ευρωβουλευτές, ωστόσο, αναφέρθηκαν σε μια σειρά από παραδείγματα εσφαλμένης ταυτοποίησης που επέφερε η τεχνολογία στις ΗΠΑ, υποστηρίζοντας επίσης πως δεν συνάδει με τα θεμελιώδη δικαιώματα της προστασίας της ιδιωτικότητας.
Εντονη υπήρξε και η καταδίκη της Ευρωβουλής στη χρήση της λεγόμενης «προληπτικής αστυνόμευσης»με βάση συμπεριφορικά δεδομένα. Τα εν λόγω τεχνολογικά εργαλεία βασίζονται σε βάσεις δεδομένων με πληροφορίες πολιτών –για παράδειγμα την ηλικία και το φύλο τους, την οικογενειακή τους κατάσταση, το ιστορικό κατάχρησης ουσιών και το ποινικό τους μητρώο–για να προβλέψουν ποιοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμπλακούν σε μελλοντικές εγκληματικές δραστηριότητες. Η Ευρωβουλή ζήτησε την πλήρη απαγόρευση της τεχνολογίας στην Ευρώπη, θεωρώντας πως θέτει σε κίνδυνο την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων και καλώντας τις Αρχές να χρησιμοποιούν εξ ολοκλήρου λογισμικά ανοικτού κώδικα που προσφέρουν διαφάνεια.
Στη συζήτηση συμμετείχε και η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον, η οποία αφουγκράστηκε τις ενστάσεις των ευρωβουλευτών παρότι υποστήριξε την αποτελεσματικότητα της αστυνόμευσης μέσω τεχνητής νοημοσύνης σε ορισμένες περιπτώσεις. «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα λαμβάνει ποτέ από μόνη της αποφάσεις, ο ανθρώπινος παράγοντας στα αστυνομικά σώματα θα παραμείνει» απάντησε η επίτροπος, αναφερόμενη στις προτάσεις της Κομισιόν για ευρωπαϊκή νομοθεσία γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη, που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα το καλοκαίρι.
«Σήμερα δώσαμε ένα σαφές μήνυμα ότι δεν θα εμπιστευτούμε τυφλά μια ελαττωματική τεχνολογία που συχνά ενισχύει τις διακρίσεις ούτε θα θυσιάσουμε τα θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων, και ανυπομονώ για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις για την εν λόγω νομοθεσία» σχολίασε, επί τούτου, ο Βιτάνοβ. Η μάχη για το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη, με πιθανώς τεράστιες παγκόσμιες προεκτάσεις, φαίνεται πως μόλις έχει αρχίσει.