Εκείνο το παλιό «μη μιλάς σε αγνώστους ακόμα και αν σου δώσουν καραμέλα», που κάθε γονιός έχει πει στο παιδί του με αυτήν ή παρόμοια διατύπωση, δεν εφαρμόζεται σε πολύ μεγάλο ποσοστό όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο. Σχεδόν οι μισοί γονείς (43%) δεν βάζουν όρια στα παιδιά τους όσον αφορά τη χρήση του Διαδικτύου σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου σε 14.000 μαθητές σε όλη τη χώρα. Το 70% των παιδιών έχει ανοίξει προφίλ σε κοινωνικό δίκτυο πριν να κλείσει τα 13 (ηλικιακό όριο), το 41% των παιδιών αποδέχεται αιτήματα φιλίας από αγνώστους και μάλιστα το 21% των παιδιών έχει συναντηθεί με κάποιον που «γνώρισε» στο Διαδίκτυο και το 14% μοιράζεται προσωπικό υλικό διαδικτυακά. Mάλιστα, το ποσοστό όσων ανταλλάσσουν «προσωπικό υλικό», που σημαίνει ανταλλαγή πολύ προσωπικών φωτογραφιών, στην πραγματικότητα εκτιμάται από την ομάδα που πραγματοποίησε την έρευνα ότι είναι πολύ υψηλότερο από αυτό που δηλώθηκε. «Η ανταλλαγή πολύ προσωπικών φωτογραφιών ή βίντεο στο Διαδίκτυο σε μια εφηβική σχέση είναι πολύ συνηθισμένη πρακτική, κάτι σαν απόδειξη της αγάπης», λέει στην «Κ» η Κατερίνα Ψαρουδάκη υπεύθυνη επικοινωνίας του κέντρου. «Φαίνεται όμως ότι οι έφηβοι δίστασαν να το παραδεχθούν, δεδομένου ότι τα ερωτηματολόγια απαντήθηκαν παρουσία εκπαιδευτικών», επισημαίνει.
Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 14.000 μαθητές ηλικίας από 10-17 ετών, πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 2018 σε 400 σχολεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου Κρήτης, της Πάτρας και της Λάρισας με τη μορφή ανώνυμου online ερωτηματολογίου, το οποίο συμπληρώθηκε από τα παιδιά κυρίως στο μάθημα της πληροφορικής. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη σχετική έρευνα που έχει γίνει στην Ελλάδα με την έννοια του αριθμού των παιδιών που συμμετείχαν, με στόχο να διαμορφωθεί και η πολιτική στη συνέχεια.
Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι γονείς αντιμετωπίζουν με χαλαρότητα τις «βόλτες» των παιδιών τους στο Διαδίκτυο, έχοντας ίσως την αίσθηση ότι εφόσον βρίσκονται καθισμένα στον καναπέ του σπιτιού τους είναι υπό έλεγχο και ασφαλή, κάτι που φυσικά δεν ισχύει. Στο Διαδίκτυο υπάρχουν ανάλογοι κίνδυνοι με εκείνους της πραγματικής ζωής και μάλιστα πολύ επιτυχέστερα μεταμφιεσμένοι. Από την πλευρά των γονιών χρειάζεται ενημέρωση. «Υπάρχουν οδηγίες και συμβουλές που μπορεί να εφαρμόσει ένας γονιός χωρίς να χρειάζεται να έχει πτυχίο πληροφορικής», τονίζει η κ. Ψαρουδάκη.
Το 21% των παιδιών, που συμμετείχαν στην έρευνα, δηλώνει ότι έχει δεχθεί διαδικτυακή παρενόχληση και ένα μεγάλο ποσοστό επιχείρησε να την αντιμετωπίσει χωρίς να το αναφέρει σε κανέναν. Το 61% ότι έχει συναντήσει βίαιο/ακατάλληλο περιεχόμενο. Το 5% δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού και το 17% έχει γίνει μάρτυρας τέτοιου περιστατικού.
Παρά το γεγονός ότι το 58% των παιδιών δηλώνει ότι έμαθε μόνο του να σερφάρει, θεωρούν ότι «ξέρουν» το Διαδίκτυο και μπορούν να το χειρίζονται με ασφάλεια. Μόνο το 12% δηλώνει ότι είναι λίγο ή καθόλου ενημερωμένο.
Τα παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο κυρίως για να μιλάνε με τους φίλους τους (36%), να βλέπουν ταινίες ή να ακούν μουσική (33%), να παίζουν παιχνίδια (24%). Τα παιδιά και οι νέοι ενημερώνονται κυρίως από δημοσιεύσεις σε κοινωνικά δίκτυα (36%) και από αναρτήσεις φίλων τους (15%). Περισσότεροι από τους μισούς, το 58%, δηλώνουν μάλιστα ότι μπορούν να ξεχωρίσουν μια αληθινή είδηση από μια ψευδή.
Οσον αφορά την υπερβολική χρήση του Διαδικτύου, το 34% νιώθει ότι παραμελεί τις δραστηριότητές του για χάρη του ψηφιακού κόσμου. Το 71% των παιδιών παρακολουθεί video στο YouTube μέχρι 2 ώρες την ημέρα, 3-4 ώρες την ημέρα το 14% και περισσότερες από 4 ώρες την ημέρα το 10%.Το 63% των παιδιών ασχολείται με τα κοινωνικά δίκτυα μέχρι 2 ώρες την ημέρα, το 13%, 3-4 ώρες και περισσότερες από 4 ώρες το 9%.
Μόλις το 4% παραδέχεται ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα εθισμού στο Διαδίκτυο, ενώ το 20% απαντά ότι δεν ξέρει αν αντιμετωπίζει πρόβλημα εθισμού στο Διαδίκτυο. Το κοινωνικό δίκτυο που χρησιμοποιούν περισσότερο τα παιδιά είναι το Instagram με ποσοστό 51%, ενώ το Facebook χρησιμοποιείται μόλις από το 11% των παιδιών. Ακολουθεί το ΥouTube με 40%, το Messenger με 19%, το Viber με 17%, το Skype και το Snapchat με 11%.
Τα αποτελέσματα της έρευνας θα παρουσιαστούν αναλυτικά στις 5 Φεβρουαρίου, Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου στο υπουργείο Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων.