Τι άλλο θα ακούσουμε στις τέσσερις ημέρες που έμειναν, με τη σημερινή, αναρωτιέμαι. Ευτυχώς, θέλω να πω, που τελειώνει η προεκλογική περίοδος, διότι, έτσι όπως κατρακυλά ο Τσίπρας από μέρα σε μέρα σε όλο και μεγαλύτερα βάθη γελοιοποίησης, φοβάμαι ότι στο τέλος θα πιάσω τον εαυτό μου να τον λυπάται κιόλας – σχήμα λόγου, βεβαίως.
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός ξεπέρασε πια την απλή (όσο και αν τεχνικά ήταν άψογη) μίμηση της φωνής του Ανδρέα Παπανδρέου. Τώρα μιλάει και εξ ονόματός του, έχει δηλαδή εντελώς ταυτισθεί με τον ρόλο, κάτι που οπωσδήποτε αποτελεί πρόοδο – μικρή μεν, αλλά πρόοδο. Του είναι αδιανόητο, λέει, πως το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου βοηθά τον «γιο του Εφιάλτη» (ο Κυριάκος είναι αυτός)· και εξήγησε, δύο φορές μάλιστα, ότι ο ίδιος ο Παπανδρέου αποκαλούσε Εφιάλτη τον Κων. Μητσοτάκη. Υπονοώντας ότι εκείνος απλώς το επαναλαμβάνει (ίσως από σεβασμό προς τα ιερά κείμενα του παπανδρεϊσμού) και, με την ευκαιρία, το κολλάει και στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Αλήθεια είναι αυτό που λέει, με μια βασική διαφορά όμως: ότι ο Παπανδρέου (τον οποίο προσωπικώς αντιπαθώ ως πολιτική μορφή – και, πιστέψτε με, το θέτω ως σχήμα λιτότητας…) ποτέ δεν θα κατηγορούσε έναν αντίπαλό του με παρόμοιο τρόπο. Ποτέ. Τα μύρια όσα μπορούμε να του καταλογίσουμε, όχι όμως αυτή τη μορφή της χυδαιότητας, που δείχνει άνθρωπο ανάγωγο. Ο Παπανδρέου ήταν αδίστακτος, αλλά ποτέ ανάγωγος. Ηταν επίσης απολύτως χυδαίος σε άλλα, όχι όμως στις σχέσεις με τους αντιπάλους του. Εννοώ, ο ίδιος προσωπικώς. Οι συνεργάτες του μπορεί να φύτευαν στην «Αυριανή» και αλλού χυδαίες επιθέσεις με πλαστά στοιχεία εναντίον του Κων. Μητσοτάκη, αλλά ο ίδιος κρατούσε το επίπεδο στην προσωπική αντιπαράθεση. Πόσο κύριος ήταν στο βάθος, ας μην το ανοίξουμε καλύτερα· οπωσδήποτε όμως, ήξερε να φέρεται σαν κύριος.
Δεν σταματά εκεί όμως ο Τσίπρας. Πηγαίνει πιο πίσω ακόμη και αποφασίζει ότι εκφράζει και τη συνέχεια της παράταξης του Βενιζέλου! Προσοχή: όχι του Ευαγγέλου, διότι αυτόν τον έχει προ πολλού ξεπεράσει. Του άλλου Βενιζέλου, του επωνύμου αεροδρομίου. Εχει το θράσος μάλιστα –και προφανώς την άγνοια– να το πει σε ομιλία του στην Κρήτη. Τον Ελευθέριο Βενιζέλο τον κατηγορούσαν (εν πολλοίς δικαίως) ότι είχε αφήσει τα εσωτερικά και τη διοίκηση στην τύχη τους, επειδή ο ίδιος είχε απορροφηθεί πλήρως στα συνέδρια της διεθνούς διπλωματίας. Ο Τσίπρας, που διεκδικεί τον ρόλο συνεχιστή του Βενιζέλου, προκειμένου να εκφωνήσει αυτές τις ανοησίες σε μια ψόφια συγκέντρωση οπαδών του στο Ηράκλειο, παράτησε το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τη διαδοχή στα ευρωπαϊκά όργανα και ανέθεσε την εκπροσώπηση της χώρας στον Ισπανό πρωθυπουργό. Πολύ τιμητικό για τη χώρα και την Ευρώπη! (Οτι με το πρόσχημα της αναγκαίας παρουσίας του στη συγκεκριμένη σύνοδο ο Τσίπρας τορπίλισε το «ντιμπέι», ας το προσπεράσουμε, αναγνωρίζοντας ότι βρίσκεται σε φάση αποσύνθεσης και απελπισίας, οπότε δεν έχει νόημα να είμαστε πολύ σχολαστικοί στην αναζήτηση συνάφειας στους λόγους του. Εκκλησίες δεν κλέβουμε και, εξάλλου, η πρώτη εκ των Συνθηκών της Γενεύης, που καθορίζει αυτά τα βασικά πράγματα, ισχύει από το 1864 και νομίζω ότι καλύπτει την περίπτωσή του…)
Αυτή η στάση του, όμως, είναι που δείχνει την πραγματική σχέση του με την Ευρώπη και τι στ’ αλήθεια αντιπροσωπεύουν γι’ αυτόν οι κοινοί ευρωπαϊκοί θεσμοί. (Επίσης, συμπληρώνει την άποψή του για τις ευρωεκλογές: ότι είναι μια «αληθινή δημοσκόπηση» και τίποτε περισσότερο.) Είναι τυχαίο ότι, παρά την οικονομική άνεση του οικογενειακού περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσε, δεν έμαθε μια ευρωπαϊκή γλώσσα, αλλά έπρεπε να γίνει πρωθυπουργός για να το ξεκινήσει; Δεν είναι τυχαία ούτε η αβυσσαλέα άγνοιά του για την ιστορία του ευρωπαϊκού «πρότζεκτ», για τη λειτουργία του και τους θεσμούς του. Ποτέ δεν τον ενδιέφεραν, ποτέ του δεν διάβασε γι’ αυτά. Η σχέση του με την Ευρώπη ήταν αμιγώς τουριστική: ήταν σαν τουρίστας της δεκαετίας του 1980 από το ανατολικό μπλοκ, αλλά με περισσότερη ελευθερία στις βόλτες και περισσότερα ψώνια. Ανακάλυψε την πολιτική διάστασή της μόνον αφότου διαπίστωσε ότι η Ευρώπη ήταν η απαραίτητη προϋπόθεση για να κρατήσει την εξουσία στην Ελλάδα. Ειδάλλως, για τον Τσίπρα η Ευρώπη ήταν περίπου στην ίδια μοίρα με τον Καμμένο: ένα μέσον, ένα εργαλείο (όπως, π.χ., η ηγεσία της Δικαιοσύνης και η αλλαγή των κωδίκων…) για την επίτευξη του σκοπού της εξουσίας.