Η «επιλεκτική χρεοκοπία» στην οποία αναγκάστηκε να καταφύγει μέσα στην εβδομάδα η Αργεντινή ολοκληρώνει την πικρή διάψευση όσων υποσχέθηκε ο Αργεντίνος πρόεδρος, Μαουρίσιο Μάκρι, στον ταλαιπωρημένο από τις αλλεπάλληλες χρεοκοπίες αργεντίνικο λαό. Ο φιλικός προς τις επιχειρήσεις πρόεδρος εξελέγη στα τέλη του 2015 με την υπόσχεση να επαναφέρει τη χώρα στις διεθνείς αγορές, στην οικονομική ορθοδοξία και στην κανονικότητα. Το σχέδιό του ναυάγησε, όμως, και πριν από τρεις ημέρες το Μπουένος Αϊρες αναγκάστηκε να παραδεχθεί για μία ακόμη φορά ότι αδυνατεί να αποπληρώσει το χρέος του. Προκειμένου να μην προσθέσει μία ακόμη στάση πληρωμών στο βεβαρημένο ιστορικό των πτωχεύσεών του, ζήτησε χρόνο από τους πιστωτές του. Ζήτησε επίσης από το ΔΝΤ επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανείου, ύψους 57 δισ. δολαρίων, που αναγκάστηκε να ζητήσει από το Ταμείο την άνοιξη του 2018.
Τα αίτια που οδήγησαν την άλλοτε πλούσια Αργεντινή σε μία ακόμη «επιλεκτική χρεοκοπία», όπως χαρακτήρισε το αίτημα για επιμήκυνση ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor’s, ήταν ένας συνδυασμός από εσφαλμένες πολιτικές και αρνητικές συγκυρίες. Το εναρκτήριο λάκτισμα, όμως, για την αντίδραση των αγορών έδωσε η ήττα του Μάκρι στις προκριματικές εκλογές της 11ης Αυγούστου. Πολιτικοί αναλυτές προεξοφλούν την τελεσίδικη ήττα του στις προεδρικές εκλογές της 27ης Οκτωβρίου. Η προοπτική να αναδειχθεί νικητής ο πολιτικός του αντίπαλος, Αλμπέρτο Φερνάντες, έχει προκαλέσει μαζικές πωλήσεις της Αργεντινής, στους τίτλους και στο νόμισμά της. Ο Φερνάντες είναι ο υποψήφιος του ιστορικού κόμματος του Περόν και η εκλογή του συνεπάγεται την επιστροφή στην πολιτική των επιδομάτων και των διευρυμένων ελλειμμάτων. Ο Φερνάντες συνοδεύεται, άλλωστε, από την υποψήφιά του για αντιπρόεδρο Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ, την πρώην πρόεδρο που αρνήθηκε να πληρώσει τα «αρπακτικά» funds και η Αργεντινή έμεινε επί χρόνια αποκλεισμένη από τις αγορές.
Η ταπεινωτική όγδοη προσφυγή του Μπουένος Αϊρες στο ΔΝΤ πέρυσι την άνοιξη ήταν η μεγαλύτερη διάψευση των υποσχέσεων του Μάκρι. Στη συνείδηση των Αργεντίνων το ΔΝΤ είναι συνυφασμένο με την πτώχευση του 2001 και θεωρείται υπεύθυνο για τα δεινά που αυτή προκάλεσε στη συνέχεια. Και η λιτότητα που για μία ακόμη φορά συνόδευσε το δάνειο ύψους 57 δισ. δολαρίων οδήγησε στην ήττα του Μάκρι. Για να δικαιολογήσει πέρυσι την επιλογή του να φέρει ξανά το ΔΝΤ στο Μπουένος Αϊρες, ο Μάκρι επικαλέστηκε τις εξωτερικές συνθήκες που είχαν αλλάξει άρδην από την εκλογική νίκη του το 2015: την αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου που είχε τότε αποφασίσει η Federal Reserve, την άνοδο της τιμής του πετρελαίου, αλλά και την πτώση των τιμών των εμπορευμάτων που εξάγει η Αργεντινή.
Οταν ανέλαβε ο Μάκρι, η πρώτη του κίνηση ήταν να καταβάλει 4,65 δισ. δολάρια στα «αρπακτικά» funds που είχαν αγοράσει έναντι ευτελούς τιμήματος στη δευτερογενή αγορά ομόλογα της Αργεντινής όταν η χώρα τελούσε υπό πτώχευση αλλά διεκδικούσαν την αποπληρωμή τους στο πλήρες της ονομαστικής τους αξίας. Η επόμενη κίνησή του ήταν η άρση των ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίου, που μοιραία οδήγησε σε μαζικές εκροές κεφαλαίων όταν η Fed άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια. Παράλληλα, ο Μάκρι μείωσε δραστικά τους φόρους στις εξαγωγές προσβλέποντας σε μεγάλη αύξηση των εμπορικών συναλλαγών της χώρας. Το αποτέλεσμα ήταν, όμως, η δραστική πτώση των εσόδων του κράτους.
Προσβλέποντας, άλλωστε, σε μείωση των ελλειμμάτων, κατήργησε σειρά επιδοτήσεων που είχε παραχωρήσει η προηγούμενη κυβέρνηση στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Το αποτέλεσμα ήταν να εκτιναχθούν στα ύψη τα τιμολόγια των εταιρειών κοινής ωφελείας, σε ορισμένες περιπτώσεις έως και κατά 1.000%.
Η Αργεντινή διολίσθησε σε ύφεση, ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στο 55%, το πέσο έχασε τη μισή του αξία και τρία εκατομμύρια άτομα βρέθηκαν κάτω από το όριο της φτώχειας. Εξάλλου, από την πρώτη ημέρα της θητείας του προεξοφλούσε πως μέσα σε ένα μήνα το πολύ από την ανάδειξή του σε πρόεδρο, θα εισέρρεαν στην Αργεντινή επενδύσεις ύψους 15 έως 20 δισ. δολαρίων. Η προσδοκία του διαψεύσθηκε.
Οι αγορές
Από τη στιγμή που έγινε γνωστό το αποτέλεσμα των προκριματικών στις 11 Αυγούστου, τα ομόλογα της Αργεντινής βρέθηκαν σε ελεύθερη πτώση. Εχουν χάσει πάνω από το 50% της αξίας τους, με την τιμή τίτλων που λήγουν από το 2021 έως και το 2028 να βρίσκεται πλέον κάτω από τα 40 σεντς του δολαρίου για κάθε δολάριο της αρχικής ονομαστικής τους αξίας. Το νόμισμά της γνωρίζει εφιαλτική πτώση, καθώς η ισοτιμία του κυμαίνεται γύρω στα 58 πέσος ως προς ένα δολάριο. Αρκεί μόνον να σκεφτεί κανείς ότι η πτώση του πέσο και ο συνεπακόλουθος πληθωρισμός ήταν από τους παράγοντες που οδήγησαν την κυβέρνηση Μάκρι στο ΔΝΤ πριν από περίπου 15 μήνες. Τότε, όμως, η ισοτιμία του αργεντίνικου νομίσματος ήταν 24 πέσος ως προς ένα δολάριο. Μιλώντας στο περιοδικό New Yorker ο Εντουάρντο Λεβί Γεγιάτι, πρώην σύμβουλος της κυβέρνησης, τόνισε πως «η κυβέρνηση είχε την αφέλεια να αποδώσει όλα τα διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας στον λαϊκισμό και να θεωρήσει δεδομένο πως μια ρητορική φιλική προς τις αγορές θα άνοιγε την πόρτα στους επενδυτές και στην ανάπτυξη».