Είναι πολλές οι ενδείξεις ότι η ημέρα «μετά» θα είναι διαφορετική. Από εκείνους που αναφέρονται στις αλλαγές οι οποίες διαφαίνονται ή πιθανολογούν ότι θα επέλθουν, άλλοι επικεντρώνονται στην καθημερινότητα των πολιτών και άλλοι στη διαμόρφωση ενός νέου διεθνούς περιβάλλοντος. Οικονομικού και πολιτικού, κατ’ επέκταση γεωπολιτικού, αλλά και σε θέματα που αφορούν ένα συντονισμό στην αντιμετώπιση απειλών κατά της δημόσιας υγείας. Με την ευκαιρία, ήταν προφητικές οι επισημάνσεις του Μπιλ Γκέιτς σε ομιλία του το 2015 για όσα αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης στο πεδίο της υγείας και για την αναγκαιότητα διεθνούς συνεργασίας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία και οι πάντες το αποδέχονται ότι η ζημία στην οικονομία θα είναι τεραστίων διαστάσεων και παντού. Οι επιπτώσεις της επιδημίας του κορωνοϊού στην Κίνα αναδεικνύονται στους τελευταίους οικονομικούς δείκτες. Ανάλογα βέβαια με τη διάρκεια της πανδημίας και την έντασή της είναι και τα μέτρα που αναγκαστικά λαμβάνονται με οικονομικό κόστος. Σίγουρα η επόμενη μέρα θα ταυτίζεται με επιστροφή στο παρελθόν, με διαφορές ανά χώρα βέβαια. Οι εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος περί μηδενικής ανάπτυξης φέτος ακούγονται εξαιρετικά αισιόδοξες. Οι εκτιμήσεις διεθνώς για ύφεση στην Ευρώπη και αλλού κυμαίνονται μεταξύ 3%-5%. Τουλάχιστον…
Τα οικονομικά στοιχεία δεν είναι αυτόνομα. Συνδέονται με πτωχεύσεις, ανεργία, μείωση ζήτησης, προσφοράς, παραγωγής, νεκρωμένους κλάδους, χαμηλά κρατικά έσοδα και αντίστοιχα χαμηλές κρατικές πρόνοιες. Θα πρόκειται για επαναφορά σε εποχές του παρελθόντος και αρκετή δυσπραγία για μεγάλους πληθυσμούς. Τίθεται, λοιπόν, το ζήτημα συντονισμένων ενεργειών για την αντιμετώπιση της νέας φτώχειας. Προς το παρόν, διάφοροι μιλούν για το τέλος της παγκοσμιοποίησης, άλλοι για άνθηση της σοσιαλδημοκρατίας και του κρατικού παρεμβατισμού με ταυτόχρονη ανακοπή της επέλασης του νεοφιλελευθερισμού και μερικοί για την ανάγκη αυστηροποίησης της λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών, με ό,τι αυτό σημαίνει.
Στην Ε.Ε. παρατηρείται μία τάση τόνωσης εκδηλώσεων αλληλεγγύης. Η Κομισιόν αποφάσισε την απαγόρευση εισόδου από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, προσπαθώντας να διασφαλίσει τη λειτουργία του Σένγκεν που δέχεται πλήγματα, αποφάσισε επίσης ότι θα μοιράζονται οι εταίροι φάρμακα και αναγκαίους ιατρικούς εξοπλισμούς, χαλάρωσε ουσιαστικά τις διατάξεις της συμφωνίας του Μάαστριχτ, ενώ συζητείται σοβαρά η έκδοση ευρωομολόγου λόγω κορωνοϊού. Αντιστοίχως, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε στην ποσοτική χαλάρωση για τον ίδιο λόγο και η Ελλάδα επωφελείται ήδη από τις συγκεκριμένες αποφάσεις.
Ταυτόχρονα, γίνονται και άλλες κινήσεις αλληλεγγύης με φανερά γεωπολιτικούς στόχους. Αυτή είναι η έννοια των προσφορών υγειονομικού υλικού και ειδικών από την Κίνα προς την Ελλάδα και την Ιταλία, από τη Ρωσία προς τη δεύτερη, ακόμη και από την Κούβα, σε συνδυασμό με την αντιπαθή πολιτική αποξένωσης των ΗΠΑ. Παράλληλα, δεν περνούν απαρατήρητες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στη λήψη μέτρων χώρες με ομοσπονδιακά συστήματα ή αυτόνομες περιοχές, όπως οι ΗΠΑ, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελβετία, ακόμη και η Γερμανία. Απομένει να δούμε πού, πώς και πότε θα καταλήξουν όλα αυτά.