Λογικές της επόμενης μέρας

3' 19" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ευτυχώς ή όχι, ο κορωνοϊιικός εγκλεισμός προσφέρει άφθονο χρόνο για ανάγνωση και σκέψη, αν και η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει και να ξέρει πόσο μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία προς τις συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Πόσος δηλαδή κόσμος μπορεί να καθίσει να διαβάσει ή και να σκεφθεί. Σίγουρα όχι εκείνοι που προσπαθούν να παραβιάσουν τα μέτρα προβάλλοντας διάφορες δικαιολογίες προς τον εαυτό τους και τους άλλους ή οι βλαμμένοι που έχουν υιοθετήσει δοξασίες. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που ανήκουν στην πλειονότητα των προσεκτικών και πειθήνιων, που κατατάσσονται στην κατηγορία των μορφωμένων, που διαθέτουν όλα εκείνα τα γνωρίσματα της μεσαίας ή μεγαλομεσαίας τάξης, αλλά έχουν πάρει οριστικό διαζύγιο από το διάβασμα και αδυνατούν να καταναλώσουν χρόνο σε αυτό. Η ελπίδα είναι ότι αυτοί οι τελευταίοι συνεχίζουν στοιχειωδώς να σκέπτονται.

Θεωρώντας δεδομένες τις μαύρες σκέψεις που προκαλεί στον καθένα η πανδημία του κορωνοϊού και εξίσου δεδομένες τις αλλοιώσεις και τις δυσκολίες που δημιουργεί στην καθημερινότητά μας, η κατάσταση δημιουργεί σκέψεις και ερωτήματα για την ημέρα μετά, τη λεγόμενη και «επόμενη μέρα». Οταν ο καταραμένος COVID-19 θα έχει κάνει παγκοσμίως τον κύκλο του, όταν η αγελαία ανοσία θα έχει καλύψει την πλειονότητα των ανθρώπων που σώθηκαν από την επέλασή του, όταν θα έχουν βρεθεί φάρμακα για τη θεραπεία του και όταν θα έχει παραχθεί το ποθούμενο αναγκαίο εμβόλιο για την αντιμετώπισή του στο παρόν και στο μέλλον. Πώς θα είναι άραγε τότε ο κόσμος, ποια θα είναι η κατεύθυνσή του, με ποιους τρόπους θα πορευθεί στη συνέχεια, τι θα μείνει από τις «συνήθειες και τις επεμβάσεις» στην καθημερινότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης, θα αλλάξει το βάθος και το εύρος των ελευθεριών στις φιλελεύθερες δημοκρατίες; Και επειδή είμαστε Ελληνες και Ευρωπαίοι, τι θα γίνει στη χώρα μας και ποια Ευρώπη θα προκύψει;

Οταν τίποτα δεν είναι δεδομένο και σίγουρο για την πανδημία και τον επελαύνοντα ιό σήμερα, δεν είναι δυνατόν να δοθούν οριστικές απαντήσεις για το αύριο. Σίγουρα όμως το βασικό χαρακτηριστικό της επόμενης μέρας θα είναι η γενικευμένη οικονομική ύφεση, απροσδιορίστων ακόμη διαστάσεων, αλλά πάντως βαθιά έως και πάρα πολύ βαθιά. Με λίγα λόγια, ο κόσμος, που ήδη φτωχαίνει, θα βγει σημαντικά φτωχότερος από την πανδημία, περιλαμβανομένων των Ελλήνων. Το μέγεθος και η ένταση της φτώχειας θα διαφέρουν από χώρα σε χώρα και το πρώτο ζητούμενο είναι πόση, πώς και με ποιους όρους θα εξασφαλιστεί η ρευστότητα που α) θα παρέχει τα εχέγγυα της βιωσιμότητας στον γενικό πληθυσμό, β) θα εξυπηρετήσει την ανάγκη μιας σχετικά γρήγορης αναθέρμανσης της οικονομίας. Το δεύτερο ζητούμενο είναι η αναλογία της προτεραιότητας που πρέπει να δοθεί στην παραγωγή και στη ζήτηση. Το πιθανότερο πάντως είναι ότι στα πρώτα στάδια οι πολίτες θα είναι ιδιαίτερα συγκρατημένοι στις δαπάνες τους.

Οπως είναι γνωστό, το θέμα της εξασφάλισης της αναγκαίας ρευστότητας απασχολεί ιδιαιτέρως την Ευρώπη. Εξάλλου, από τον συγκερασμό των απόψεων σε μια ενιαία πολιτική, που θα ικανοποιεί όλους τους εταίρους, θα εξαρτηθούν η συνοχή και η περαιτέρω πορεία της. Η σημερινή κακή συγκυρία και οι αποφάσεις που λαμβάνονται σχετικά με την αντιμετώπιση των συνεπειών της είτε θα οδηγήσουν στην εμβάθυνση είτε στη χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το πιθανότερο είναι ότι, έπειτα από συμβιβασμούς, θα συμβεί το πρώτο –με επιτάχυνση των διαδικασιών–, γιατί αυτό υπαγορεύουν η διεθνής πραγματικότητα, η λογική και τα συμφέροντα που ταυτίζονται με την ύπαρξή της, παρά τις γκρίνιες και τις απειλές.

Η «επόμενη μέρα» θα βρει μάλλον τον νεοφιλελευθερισμό με κομμένα φτερά, τουλάχιστον σε πρώτη φάση μεγάλης διάρκειας. Θα υπάρξει μεγαλύτερη παρεμβατικότητα από τις κυβερνήσεις διεθνώς στη ρύθμιση της οικονομίας, περισσότερο κράτος πρόνοιας που θα περιλαμβάνει και στήριξη των ανέργων, θα ενισχυθούν οι προσπάθειες για αποτελεσματικότερη δημόσια υγεία και προετοιμασία απέναντι σε ενδεχόμενες νέες καταστροφές. Παράλληλα όμως, θα αλλάξουν σχέσεις, καθώς και τρόποι εργασίας, όπως ήδη συμβαίνει μέσα στην κρίση, που θα γίνουν πιο ευέλικτοι και θα καθιερωθεί σε πολλούς τομείς η τηλεργασία. Οσο για τις ατομικές ελευθερίες, δεν θα κινδυνεύσουν, τουλάχιστον στις φιλελεύθερες δημοκρατίες. Ανάλογα θα κινηθεί και η Ελλάδα μας, στο μέτρο των δυνατοτήτων της και της βούλησης του λαού της.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή