Υπάρχει η αίσθηση ότι όσο και αν αγωνιστεί κανείς να κρατηθεί από σταθερές και αναγνωρισμένες αξίες, ο αγώνας είναι άνισος. Ο κόσμος αλλάζει και όσα βλέπουμε είναι οι κινήσεις προς μια νέα ιεράρχηση.
Την περασμένη Πέμπτη είδα μια μικρή ομάδα μαθητών να έχει κλείσει την οδό Πανεπιστημίου. Παρατηρώντας τους εφήβους δεν ήμουν βέβαιος αν έβλεπα μια εικόνα από κάτι που πεθαίνει ή μια εικόνα από κάτι που πάει να γεννηθεί. Σε κάθε περίπτωση, με άφησε με μια παγερή εντύπωση.
Ολοένα και πιο συχνά παρατηρώ τα αποτελέσματα των κλυδωνισμών στην κοινωνία. Υπάρχει αντανάκλαση και στο εκλογικό σώμα, στις κοινωνικές επιλογές, στη δημόσια συμπεριφορά, στη μοναχική πορεία. Αυτό όμως που φαίνεται ολοένα και πιο ζωηρά είναι η προϊούσα αντικατάσταση της ώς πρόσφατα σθεναρής και κυρίαρχης μεσαίας τάξης. Οσο οι μεσοαστοί προλεταριοποιούνται (και όχι μόνο οικονομικά αλλά σταδιακά και μέσα από μια σωματοποιημένη σχεδόν συμπεριφορά υποστολής και αναδίπλωσης) τόσο θα απελευθερώνεται χώρος για νέες κοινωνικές συσπειρώσεις. Πρωτίστως, θα έδειχνε κανείς τις νέες «ελίτ» που θα συνδέσουν την ευημερία τους με τους πολιτικούς συσχετισμούς που θα κυριαρχήσουν, αλλά αυτή τη φορά αφού ολοκληρωθούν οι κύκλοι εσωτερικής αναδιανομής μέσα στην κοινωνία. Αυτό, όμως, που συχνότερα διαφεύγει είναι η ανάδυση μιας νέας πνευματικής ελίτ, η οποία είναι και θα παραμείνει αντίθετη στο ρεύμα της μαζικής, εξουθενωτικής και βάρβαρης ομογενοποίησης που γεννά ο τεχνολογικός πολιτισμός.
Οσο προχωράει ο λεγόμενος εκδημοκρατισμός των μαζών, τόσο θα διευρύνονται τα νέα χάσματα. Η κόπωση και η απέχθεια που γεννούν η βιομηχανία των ψευδών ειδήσεων, ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός, η δημόσια αναγνώριση της βλακείας ως ισότιμου συστατικού των κοινωνιών, όπως και οι ιαχές των λούμπεν και ημιμαθών όσο και ημιπαραφρόνων «δημοκρατών», συμβάλλουν διαρκώς στις νέες κοινωνικές ιεραρχήσεις.
Η μεσαία τάξη, όπως την κατανοούσαμε το 1950, το 1980 και το 2000, αποσυντίθεται και η συρρίκνωσή της απελευθερώνει χώρο. Επελαύνουν οι μεγάλες μάζες ευτυχείς στην ομογενοποιημένη ισοπέδωση, αλλά σε μια κόγχη θα βρει κανείς εκείνους που σταθερά, όπως συνέβαινε πάντα, θα αποκλίνουν ως μια μικροσκοπική και ανεξάρτητη, ημιαυτόνομη, πνευματική συσπείρωση. Αυτοί οι νέοι «ολίγοι», η νέα ολιγαρχία του πνεύματος παραμένει ακόμη σε κατάσταση ακραίου περιθωρίου.