Χορός, μουσική και αθλητισμός πάνω στον πάγο, δηλαδή, καλλιτεχνικό πατινάζ. Ενα άθλημα το οποίο καθηλώνει τους φιλάθλους μπροστά στις οθόνες προκειμένου να παρακολουθήσουν ασκήσεις που κόβουν την ανάσα, καθώς ο αθλητής ή η αθλήτρια εκτελεί απίστευτες φιγούρες φορώντας παγοπέδιλα με λάμες κοφτερές σαν ξυράφι. Παγοδρομίες υπήρχαν στη Φινλανδία πριν από περίπου 5.000 χρόνια, καθώς, στις παγωμένες λίμνες, οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν παγοπέδιλα φτιαγμένα από κόκαλα ζώων για να μετακινηθούν. Σε έρευνες που έχουν γίνει από το Μητροπολιτικό Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ οι ερευνητές υπολόγισαν πως οι παγοδρομίες πάνω στις πρωτόγονες λεπίδες μπορούσαν να μειώσουν ώς και κατά 10% το ενεργειακό κόστος ενός ταξιδιού, κάτι που αποδεικνύει ότι η αρχική χρήση ήταν για τη μετακίνηση και τη μεταφορά και όχι για λόγους διασκέδασης. Οι ερευνητές αποφάνθηκαν ότι η Νότια Φιλανδία είναι η πιθανή κοιτίδα του αθλήματος, καθώς ανέλυσαν το σχήμα και την κατανομή των λιμνών στην Κεντρική και τη Βόρεια Ευρώπη, δείχνοντας πως οι πρώτοι Φινλανδοί είχαν περισσότερα να κερδίσουν ταξιδεύοντας πάνω στον πάγο. Το αποτέλεσμα αντανακλά στη γεωγραφία της Νότιας Φινλανδίας, η οποία έχει τη μεγαλύτερη στον κόσμο συγκέντρωση λιμνών σε μια περιοχή 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Το καλλιτεχνικό πατινάζ διεξάγεται σε παγοδρόμιο και είναι άθλημα των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων (από το 1908). Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες: ατομικό ανδρών – γυναικών και ζευγάρια, χορός στον πάγο, δρόμοι μικρής και μεγάλης ταχύτητας. Οι αθλητές, που φορούν ειδικές στολές και παγοπέδιλα κατάλληλα για τη συγκεκριμένη πίστα, κινούνται με τη συνοδεία της μουσικής και το πρόγραμμά τους περιλαμβάνει κίνηση στον πάγο, βηματισμό και άλματα που βαθμολογούνται από τους κριτές. Οι παγοδρομίες διεξάγονται σε ειδικά διαμορφωμένες μεγάλες και κλειστές αίθουσες. Τα αγωνίσματα περιλαμβάνουν ένα σύντομο πρόγραμμα με υποχρεωτικές κινήσεις κι ένα μεγαλύτερο σε διάρκεια ελεύθερο πρόγραμμα. Εμφαση δίνεται στον συγχρονισμό των κινήσεων με τη μουσική. Ολα τα αγωνίσματα των παγοδρομιών είναι εντυπωσιακά και οι αθλητές πρέπει να έχουν πολύ καλή φυσική κατάσταση, ταλέντο, δύναμη και χάρη στις κινήσεις. Οι βόρειοι λαοί ασχολούνται περισσότερο με τις παγοδρομίες. Στη χώρα μας δεν είναι γνωστές, παρ’ όλο που γίνεται σοβαρή προσπάθεια από την ομοσπονδία, καθώς δεν υπάρχουν αρκετά παγοδρόμια.
Η Ελληνική Ομοσπονδία Παγοδρομιών ιδρύθηκε το 1986 και είναι υπεύθυνη για το καλλιτεχνικό πατινάζ, το χόκεϊ στον πάγο, το κέρλινγκ, τα μονά και διπλά έλκηθρα ανδρών – γυναικών καθώς και για το Bob (διπλό και τετραπλό) και Skeleton (μονό). Για τις δύο τελευταίες κατηγορίες, αθλητές μας μετείχαν σε όλους τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες μέχρι και το 2002, το 2006 δεν είχαμε προκρίσεις, ενώ τώρα προετοιμάζονται για το Βανκούβερ (2010). Τα έλκηθρα δεν μπορούν να ασκηθούν στην Ελλάδα, όπως άλλωστε και στις περισσότερες χώρες, διότι λόγω του υψηλού κόστους κατασκευής της παγοπίστας με λούκι ενάμισι χιλιομέτρου, από τις 60 χώρες – μέλη των διεθνών Ομοσπονδιών, μόνο οι 10 έχουν τα λούκια και οι υπόλοιπες 50 προετοιμάζονται σε αυτές. Ετσι, λόγω αυτής της ιδιαιτερότητας, οι παγοδρόμοι μας σε αυτά τα αθλήματα ζουν και προετοιμάζονται στο εξωτερικό.
Προβλήματα, όμως, υπάρχουν και στο καλλιτεχνικό πατινάζ, καθώς η χώρα μας δεν διαθέτει αρκετά παγοδρόμια κάτι που αποτελεί τροχοπέδη για την εξέλιξη του αθλήματος. Υπάρχουν, μεν, μικρά στο Χαϊδάρι, στο Φάληρο και στον Παρνασσό, αλλά δεν επαρκούν για να καλλιεργηθεί το άθλημα. Στο Μαρούσι ετοιμάζεται ένα ολυμπιακών διαστάσεων, εκκρεμεί, όμως, η απόφαση του ΣτΕ για το εάν επιτρέπεται να κατασκευαστεί. Από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2008, η ομοσπονδία σε συνεργασία με το υφυπουργείο Αθλητισμού, τον Δήμο Αμαρουσίου και την εταιρείας «Παγοδρομικό Κέντρο» λειτούργησε προσωρινό παγοδρόμιο προστατευμένο με τέντα στα ανοιχτά πάρκινγκ του ΟΑΚΑ, προκειμένου να προετοιμαστούν οι αθλητές μας, αλλά και για να διεξαχθούν τα πανελλήνια πρωταθλήματα. «Είναι πολύ κακό για το άθλημα που δεν υπάρχουν αρκετά παγοδρόμια στη χώρα. Για να προπονήσουμε τους αθλητές πρέπει να πάμε στον Παρνασσό. Πολλά παιδιά θέλουν να ασχοληθούν σοβαρά με το καλλιτεχνικό πατινάζ και δεν μπορούν γιατί δεν έχουμε παγοδρόμια», μας λέει η ομοσπονδιακή προπονήτρια του αθλήματος, Αιμιλία Πράμοβα. Αυτή την εποχή, η ομοσπονδία προσπαθεί να της παραχωρηθεί από τον Δήμο Αμαρουσίου ένας χώρος ώστε να λειτουργήσει ένα προσωρινό παγοδρόμιο για πέντε μήνες όπου θα προετοιμαστούν αθλητές και αθλήτριες για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τα ευρωπαϊκά και τα παγκόσμια πρωταθλήματα και, παράλληλα, θα μυηθούν στις χαρές του αθλήματος χιλιάδες νέα παιδιά.
Τo μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης παγοδρομίων στην Ελλάδα
Η έλλειψη παγοδρομίων στη χώρα μας δυσκολεύει την καλλιέργεια και την ανάπτυξη των αθλημάτων του πάγου. Οι εθνικές ομάδες προπονούνται στο εξωτερικό. «Η ομοσπονδία παγοδρομιών έχει κάνει πολλές φορές προσπάθεια για δημιουργία παγοδρομίου. Επειδή, όπως φαίνεται, είναι αδύνατον να γίνει από το κράτος ή δεν υπήρχε η θέληση. Στην Ελλάδα, η ομοσπονδία συνεργαζόταν με δύο παγοδρόμια έως το 2000 που έκλεισε το ένα στο Μοσχάτο και στη συνέχεια με την «Α.Ε. Παγοδρομικό Κέντρο Αθηνών» μέχρι τα τέλη του 2003 που κατεδαφίστηκε και το παγοδρόμιο στο Πολύδροσο Αμαρουσίου. Το 2004 η εταιρεία «Παγοδρομικό Κέντρο» προσπάθησε να κατασκευάσει πάλι στο Μαρούσι ένα νέο σύγχρονο και οικολογικό παγοδρόμιο με τις ελάχιστες προβλεπόμενες διεθνείς διαστάσεις (60Χ30) και σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, βάσει της οποίας έχουν κατασκευαστεί όλα τα αθλητικά κέντρα στην Ελλάδα. Από την επιμονή πέντε κατοίκων δεν έχει ολοκληρωθεί το έργο και αναμένεται η απόφαση του ΣΤΕ. Εάν η απόφαση του ΣΤΕ δεν επιτρέψει την ολοκλήρωση του έργου τότε δεν θα μπορούν να γίνουν και άλλα αθλητικά κέντρα διότι θα υπάρχει δεδικασμένο», μας είπε ο πρόεδρος της ομοσπονδίας, Χρήστος Χατζηαθανασίου.