Φθάσαμε, λοιπόν, στα Χριστούγεννα, πλησιάζουν και η αλλαγή του έτους και τα Θεοφάνια. Ημέρες αγάπης, χαράς, συντροφικότητας. Αλλά και περισυλλογής, απολογισμού και σχεδιασμού του μέλλοντος. Ευχές ανταλλάσσονται. Συχνά από συνήθεια. Ενίοτε, όμως, ουσιαστικά.
Τέτοια δεν γράφαμε σε εκθέσεις στο σχολείο; Πράγματα τετριμμένα, που, πάντως, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Υπάρχει, όμως, και μια άλλη πραγματικότητα. Αυτή του ελληνικού ποδοσφαίρου. Εδώ και χρόνια, όσα Χριστούγεννα κι αν έλθουν, όσοι απολογισμοί και σχεδιασμοί κι αν γίνουν, όσο κι αν το Θείο Πνεύμα προσπαθεί να μας φωτίσει, η πραγματικότητα του ποδοσφαίρου ουδόλως συνάδει με το πνεύμα των ημερών.
Κι όμως, δεν ήταν πάντα έτσι. Υπήρξαν περίοδοι, κατά τις οποίες οι μεγάλοι του ποδοσφαίρου έδειχναν αλληλεγγύη μεταξύ τους. Αυτός, άλλωστε, ήταν ο λόγος της σύστασης του περίφημου ΠΟΚ (Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός, Κωνσταντινουπόλεως Α.Ε. ή, κατ’ άλλους, Ποδοσφαιρικός Ομιλος Κέντρου). Ολα άρχισαν το 1927, μετά την ίδρυση της ΕΠΟ (14/11/1926), λόγω της διαμάχης του Ολυμπιακού με την ομοσπονδία, η οποία τιμώρησε τον πειραϊκό σύλλογο με πολύμηνο αποκλεισμό, κάτι που θα τον οδηγούσε σε μαρασμό και, ίσως, και διάλυση. Ο ΠΑΟ και η ΑΕΚ ετάχθησαν αλληλέγγυοι με τον Ολυμπιακό και ίδρυσαν το ΠΟΚ, υπογράφοντας πρωτόκολλο «φιλίας και συνεργασίας» και συμφώνησαν να διοργανώνουν αγώνες με κοινό ταμείο. Αργότερα ακολούθησαν, αρχικά ο Απόλλων Αθηνών και μετά άλλοι σύλλογοι. Ετσι άρχισαν να πραγματοποιούνται διάφορα κύπελλα με τη συμμετοχή του ΠΟΚ και άλλων ομάδων, ενώ μετακαλούνταν και ξένες.
Το πρώτο Κύπελλο Χριστουγέννων, όμως, διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη (25/12/1923-1/1/1924) με την συμμετοχή των Ηρακλή, Βυζαντινής Ενωσης και Μ. Αλέξανδρου και νικητή τον πρώτο.
Του Κυπέλλου Εορτών Νέου Ετους (Κύπελλο Χριστουγέννων) στην Αθήνα, προηγήθηκε το Κύπελλο Πάσχα (14-23/4/1928). Πήραν μέρος οι Ολυμπιακός, που το κατέκτησε, ΑΕΚ, ΠΑΟ, Μπεογκράντσκι Γιουγκοσλαβίας και η μεικτή Βένους – Σπάρτα Ρουμανίας.
Από τις 20 έως τις 27 Δεκεμβρίου 1931 διεξήχθη στην Αθήνα το 1ο Κύπελλο Εορτών Νέου Ετους με τους εξής αγώνες: Ολυμπιακός – Βάκερ 0-2, ΠΑΟ – Βάκερ 3-4, ΑΕΚ – Βάκερ 4-2, Απόλλων – Βάκερ 1-1. Το τρόπαιο κατέκτησε η ΑΕΚ, καθότι σημείωσε το καλύτερο αποτέλεσμα στις αναμετρήσεις με τους Αυστριακούς.
Ακόμη και στην Κατοχή ετελέσθη (24-28/12/1943) το Κύπελλο Χριστουγέννων, με τα εξής αποτελέσματα: ΑΕΚ – ΠΑΟ 2-1, ΑΕΚ – Ολυμπιακός 1-0, Ολυμπιακός – ΠΑΟ 5-2.
Η τελευταία διοργάνωση πραγματοποιήθηκε από 1 έως 8 Ιανουαρίου 1961. Ο Ολυμπιακός νίκησε την ΑΕΚ και τον ΠΑΟ (5-1), αλλά μηδενίστηκε στον αγώνα με την ΑΕΚ, η οποία, μολονότι ηττήθη 2-4 από τον ΠΑΟ, πήρε το τρόπαιο. Το ΠΟΚ διαλύθηκε το 1963 και ο θεσμός έσβησε.
Ο «δαντελένιος φορ» του Ολυμπιακού, Ηλίας Υφαντής, που έπαιξε σε αρκετά Κύπελλα Χριστουγέννων, θυμάται:
«Ηταν πολύ ωραία παιχνίδια. Γι’ αυτό γέμιζε το γήπεδο. Και το κυριότερο: Πρόσφεραν την ευκαιρία σε νέους ταλαντούχους να αναδειχθούν. Διότι χωρίς αγώνες δεν αξιοποιείται το ταλέντο. Βοήθησαν το ελληνικό ποδόσφαιρο ώστε να ξεπεταχτούν σπουδαίοι παίκτες. Κι εγώ μέσω του Κυπέλλου Χριστουγέννων καθιερώθηκα. Ημουν 16 ετών όταν αγωνίσθηκα για πρώτη φορά, πέτυχα και γκολ, και από τότε ο προπονητής μ’ έβλεπε από άλλη οπτική γωνία. Σύντομα μπήκα στην ενδεκάδα και δεν έβγαινα παρά όταν ήμουν τραυματίας. Κακώς καταργήθηκαν αυτές οι διοργανώσεις».
Στις εξέδρες οι οπαδοί κάθονταν ανακατεμένοι, λέει. «Δεν υπήρχε ο τωρινός φανατισμός. Βέβαια, μερικές φορές γίνονταν μικροεπεισόδια, αλλά τα σταματούσαν γρήγορα οι άλλοι φίλαθλοι».
Τι θυμάται έντονα από αυτές τις διοργανώσεις;
«Μια φορά, σε αγώνα με τον Παναθηναϊκό στη Λεωφόρο, ενώ βγαίναμε από την καταπακτή, μου λέει ο διεθνής αμυντικός του ΠΑΟ, Σωτήρης Αγγελόπουλος, “σήμερα δεν θα αφήσω να κάνεις τίποτα. Θα σε ξαπλώσω επιτόπου”. Το άκουσε ο Κώστας Λινοξυλάκης, άνθρωπος με άριστο ήθος και υψηλό πνευματικό επίπεδο, και του λέει, “κοίταξε, θα στέκεσαι προσοχή στον Υφαντή”. Κάποια στιγμή ντριμπλάρω δύο φορές τον Αγγελόπουλο, ξεπερνώ τον Λινοξυλάκη και βάζω γκολ. Οπότε λέει ο Κώστας στον Αγγελόπουλο, “τι σου είπα; Τώρα μίλα”…».