Σμύρνη, κάπου στα 1900. Μια παρέα κοριτσιών και αγοριών, Ελλήνων, Αρμενίων, Τούρκων, Εβραίων και Λεβαντίνων, συζητούν. Ποια θέματα τους απασχολούν; Τι γράφει η αρχαιότερη ελληνική εφημερίδα, η «Αμάλθεια»; Τι γίνεται σε μια τάξη της Ευαγγελικής Σχολής ή στο Ομήρειον; Πώς είναι η ζωή με τα μάτια μιας προσφυγοπούλας το 1922; Πώς είναι να παρακολουθείς από τις κερκίδες την πρώτη γυναίκα αθλήτρια να τρέχει στους Πανιώνιους Αγώνες το 1923 στο Καλλιμάρμαρο;
Σε ένα ταξίδι στον χρόνο, σε αυτό μας προσκαλεί ο Πανιώνιος αναβιώνοντας φέτος, στο ορόσημο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, τους 28ους Πανιώνιους Αγώνες. Ο θεσμός είχε γεννηθεί το 1896 στη Σμύρνη ως ετήσια αθλητική διοργάνωση στίβου αλλά και αθλημάτων όπως γυμναστική, ποδηλασία, άρση βαρών, κολύμβηση και πάλη. Οι αγώνες διεξήχθησαν 19 φορές, έως ότου ήρθε η Μικρασιατική Καταστροφή και ο βίαιος ξεριζωμός του συλλόγου. Σύμφωνα με την ιστορία, ο Δημητρός Δάλλας, οραματιστής και επονομαζόμενος «Αετός του Πανιωνίου», αναζήτησε στέγη για τον σύλλογο αλλά και τους αθλητές του Πανιωνίου που είχαν διασωθεί στους προσφυγικούς καταυλισμούς. Δύο μόλις μήνες μετά την Καταστροφή της Σμύρνης, εγκαινίαζε τα γραφεία του συλλόγου στην Αθήνα. Ενα χρόνο αργότερα, το 1923, διοργανώθηκαν ξανά Πανιώνιοι Αγώνες, αυτή τη φορά στο Καλλιμάρμαρο. «Ο Πανιώνιος είναι Ιδέα», όπως έλεγε ο Δάλλας σε όσους τον αποθάρρυναν. «Και οι Ιδέες δεν πεθαίνουν».
Διεθνής εμβέλεια
Στην Αθήνα, οι Πανιώνιοι Αγώνες απέκτησαν πανελλήνιο χαρακτήρα με συχνή εμφάνιση αθλητικών σωματείων της ελληνικής διασποράς αλλά και μεμονωμένων αθλητών ή και ομάδων αθλητών από ξένα κράτη, αποδίδοντας διεθνή εμβέλεια στους Αγώνες. Ωστόσο, ο θεσμός ήταν ανέκαθεν τόσο αθλητικός όσο και πολιτιστικός, με διαγωνισμούς μουσικής, φωτογραφίας, γλυπτικής, ντοκιμαντέρ, ακόμα και ποίησης. Από τον Α΄ Πανιώνιο Ποιητικό Διαγωνισμό το 1900, άλλωστε, είχε προκύψει και ο ύμνος του συλλόγου.
Γι’ αυτό και η αναβίωση των Πανιώνιων Αγώνων, που έγινε πραγματικότητα χάρη στις προσπάθειες στελεχών του Πανιωνίου και εθελοντών αλλά και στη συνεισφορά του Δήμου Νέας Σμύρνης, δεν περιορίζονται μόνο στους αγώνες στίβου που πραγματοποιούνται σήμερα στο στάδιο του Πανιωνίου. Τη Δευτέρα διοργανώνεται μεγάλη επετειακή συναυλία για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή με την Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας Βόλου και πληθώρα καλλιτεχνών, ενώ παράλληλα «τρέχει» μαθητικός διαγωνισμός λογοτεχνίας με θέμα: «Ταξιδεύω στον χρόνο και συναντώ τον Πολιτισμό της Μικράς Ασίας». «Θέλουμε τα παιδιά να μπουν σε μια χρονοκάψουλα, να κλείσουν τα μάτια και να πάνε πίσω στην αρχαιότητα να δουν τα Πανιώνια (σ.σ. γιορτές που διοργάνωναν οι Ιωνες προς τιμήν του Ποσειδώνα Ελικωνίου) ή στο 1700 για να δουν πώς ζούσαν μαζί οι Ελληνες, οι Αρμένιοι, οι Τούρκοι, να μάθουν για τα πρωτοποριακά πράγματα που συνέβαιναν στη Σμύρνη, ότι ο Πανιώνιος ήταν από τους πρώτους συλλόγους που έδωσε τη δυνατότητα σε γυναίκες να συμμετέχουν σε Αγώνες», λέει στην «Κ» ο Κώστας Τασούλης, αναπληρωτής καθηγητής Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού στο Deree – Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος και εκ των εθελοντών που πρωτοστάτησαν στην αναβίωση των Αγώνων. «Να εξερευνήσουν την Ιστορία και να την αγαπήσουν μέσα από το φίλτρο της συμπερίληψης, της ισότητας, του σπάσιμου των στερεοτύπων».
