Το παλαιό ημερολόγιο έγραφε 25 Μαρτίου 1896 όταν στο Παναθηναϊκό Στάδιο, που έσφυζε από κόσμο, άρχισε να γράφεται η σύγχρονη ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.
Οι στίχοι του Κωστή Παλαμά έκαναν αναφορά για το «Αρχαίο Πνεύμα» που θα λάμψει στη διοργάνωση και «στον δρόμο και στο πάλεμα και στο λιθάρι» βρέθηκαν να αγωνίζονται, μεταξύ άλλων, και απόγονοι οπλαρχηγών. Οι πρόγονοί τους, πριν από ελάχιστες δεκαετίες, είχαν πάρει μέρος σε έναν διαφορετικό αγώνα: αυτόν της απελευθέρωσης της Ελλάδας. Κάποιοι εξ αυτών στεφανώθηκαν και με «αμάραντο κλωνάρι» καθώς αναδείχθηκαν ολυμπιονίκες. Στη διοργάνωση του 1896 όμως συμμετείχαν και αθλητές, οι οποίοι τα επόμενα χρόνια βρέθηκαν σε πεδία μαχών και δίπλα από τον τίτλο του ολυμπιονίκη προστέθηκε και αυτός του ήρωα.
Με… όνομα βαρύ σαν ιστορία, ο Περικλής Πιερράκος Μαυρομιχάλης αγωνίστηκε στην ξιφασκία και κατέκτησε την 3η θέση, η οποία αργότερα θα αναγνωριστεί ως χάλκινο μετάλλιο. Υπήρξε απόγονος της ιστορικής μανιάτικης οικογένειας και γιός του Αντώνη Μαυρομιχάλη, αδελφού του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Ο πατέρας του πολέμησε στην Καλαμάτα και στο Βαλτέτσι και το 1823 πήρε τον τίτλο του στρατηγού. Ο Ολυμπιονίκης, έναν χρόνο μετά τη διάκριση, πήρε μέρος στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, στη συνέχεια στους Βαλκανικούς Πολέμους, διετέλεσε διοικητής του Β΄ Σώματος στρατού της Μικράς Ασίας και υπήρξε διοικητής του στρατού του Έβρου. Όταν αποστρατεύτηκε ασχολήθηκε με την πολιτική και εκλέχτηκε βουλευτής Οιτύλου ενώ διετέλεσε και υπουργός εσωτερικών και στρατιωτικών.
Απόγονος μιας άλλης ιστορικής οικογένειας της Ελληνικής Επανάστασης, της οικογένειας Πετμεζά, ήταν ο Αριστόβουλος Πετμεζάς, ο οποίος ήρθε 3ος στο μονόζυγο. Ο γιός του πολιτικού Λεωνίδα Πετμεζά υπήρξε δικηγόρος και μέλος του Παναχαϊκού Συλλόγου. Αγωνίστηκε στις 28 Μαρτίου 1896 στο μονόζυγο. Συμμετείχαν 21 αθλητές. Πήρε μέρος και στο «ιππικόν εφαλτήριον» αλλά δεν διακρίθηκε. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με την πολιτική και εκλέχθηκε βουλευτής.
Στη δισκοβολία, το ασημένιο μετάλλιο κατέκτησε ο Παναγιώτης Παρασκευόπουλος, απόγονος του οπλαρχηγού Δημήτρη Πλαπούτα. Το 1900, στο Παρίσι, ήταν 4ος στο ίδιο αγώνισμα και στη Μεσολυμπιάδα πήρε μέρος στην ποδηλασία. Ως γιατρός -και μάλιστα με σπουδαία επιστημονική καριέρα- πρόσφερε εθελοντικά τις υπηρεσίες του στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε ηλικία 65 ετών, βρέθηκε και πάλι στην πρώτη γραμμή για να προσφέρει, μέσα από τις ιατρικές του γνώσεις, βοήθεια στον συνάνθρωπο.
Στην ποδηλασία, το ασημένιο μετάλλιο είχε κατακτήσει ο Γεώργιος Κωλέττης αλλά δεν είναι γνωστό εάν ήταν απόγονος του Ιωάννη Κωλέττη, ενός πολιτικού των πρώτων χρόνων του ελληνικού κράτους που το όνομά του συνδέθηκε με διαφθορά, δωροδοκίες ενώ υπήρξε και ηθικός αυτουργός σε διαφόρων ειδών εγκλήματα.
Ελληνες Ολυμπιονίκες που «απασχόλησαν» την ιστορία
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896 έχουν ταυτιστεί με τον Σπύρο Λούη και την πρωτιά στον μαραθώνιο. Στην πρώτη ελληνική ολυμπιακή ομάδα όμως υπήρχαν και αθλητές που άφησαν το όνομά τους στην ιστορία για τα αθλητικά αλλά και για τα στρατιωτικά επιτεύγματά τους.
Ιστορία στον αθλητισμό και στα πεδία των μαχών έγραψε ο Παντελής Καρασεβδάς. Το 1896 κατέκτησε χρυσό μετάλλιο στην κατηγορία της καραμπίνας και υπήρξε πρόεδρος του Παναθηναϊκού και του Πανελληνίου. Πήρε μέρος σε όλους τους πολέμους της εποχής και τιμήθηκε με τα περισσότερα από τα ελληνικά παράσημα. Στον Μακεδονικό Αγώνα είχε το ψευδώνυμο «Παντολέων». Για τη δράση του στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τιμήθηκε με το παράσημο της «Λεγεώνας της Τιμής». Συμμετείχε στη Μάχη του Βερντέν όπου συνάντησε και τον Σαρλ ντε Γκολ. Υπήρξε στενός φίλος του Ελευθέριου Βενιζέλου και το 1918 κατέλαβε το Σκρα για λογαριασμό των Γάλλων. Διετέλεσε βουλευτής και ως πρόεδρος του Πανελληνίου βοήθησε για να αποκτήσει ο σύλλογος «σπίτι». Το 1924 ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της έγκρισης παραχώρησης από τον Δήμο Αθηναίων στον Παναθηναϊκό του αγρού Περιβόλας (στη Λ. Αλεξάνδρας). Οι άνθρωποι του συλλόγου για να του δείξουν την εκτίμησή του τον εξέλεξαν πρόεδρο. Στον καρπό του φορούσε ένα βραχιόλι με τις σφαίρες που τον είχαν χτυπήσει στα διαφορετικά μέτωπα όπου πολέμησε. Για τη δράση του στον απελευθερωτικό αγώνα της Βορείου Ηπείρου έγινε δημοτικό τραγούδι (…τα κομιτάτα πέρασαν και παν στην Αλβανία, πέρασε κι ο Καρασεβντάς με τους Ξερομερίτες…).
Στο αγώνισμα με καραμπίνα από 200μ., τρίτος ήρθε ο Νικόλαος Τρικούπης, μέλος της ιστορικής οικογένειας του Μεσολογγίου. Ήταν γιός του Θεμιστοκλή Τρικούπη που πολέμησε στην Ελληνική Επανάσταση. Μετά την επιτυχία του, ο αξιωματικός πυροβολικού συμμετείχε στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 αλλά και στους Βαλκανικούς Πολέμους. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ανέλαβε διοικητής της 3ης Μεραρχίας. Ως διοικητής του Α’ Σώματος Στρατού μετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Εκεί αιχμαλωτίστηκε και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1923 ύστερα από ανταλλαγή αιχμαλώτων.
Μία άλλη μεγάλη μορφή των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 ήταν ο Ιωάννης Φραγκούδης. Ανάμεσα στους προγόνους του υπήρξαν αγωνιστές, πρόξενοι και λόγιοι. Ο Ελληνοκύπριος σκοπευτής διέπρεψε στη σκοποβολή και είναι ο μόνος αθλητής μας που έχει κατακτήσει και τα τρία «χρώματα» των μεταλλίων σε μία διοργάνωση. Φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, συμμετείχε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Η ιστορία όμως έχει αφιερώσει σε αυτόν ακόμη μία σελίδα. Υπήρξε υπασπιστής του Βασιλιά Γεωργίου Α΄ και ήταν δίπλα του όταν δολοφονήθηκε, στις 5 Μαρτίου 1913, στη Θεσσαλονίκη. Ο Ολυμπιονίκης ήταν αυτός που συνέλαβε τον δολοφόνο Αλέξανδρο Σχινά. Στο βιογραφικό του έχει γραφτεί και η μονομαχία του (με ξίφος) με τον αντιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο. Νικητής αναδείχθηκε ο Φραγκούδης. Η φιλονικία αφορούσε την προμήθεια πυρομαχικών. Ο θάνατος του ήταν… άδοξος. Το 1916, κι ενώ βρισκόταν σε αποστολή του στρατού στις ΗΠΑ, πέθανε από ηλεκτροπληξία.
Πηγές:
- Βουλή των Ελλήνων, Μητρώον Πληρεξουσίων, Γερουσιαστών και Βουλευτών
- Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου: Η Ελένη Θεοτόκη ιδρυτικό μέλος του Λ.Ε.Β. και ο Παναγιώτης Παρασκευόπουλος: ένα ζευγάρι στα μέτωπα των πολέμων
- Οικογένεια Πετμεζά: Το πολλαπλό αποτύπωμά της στο πέρασμα του χρόνου, Ιστορική έρευνα, Στάθης Κουτρουβίδης, Έρευνα και συλλογή αρχείων Αντώνης Γκ. Πετμεζάς, Μέλισσα, Αθήνα 2021.
- Κωστής Τσιακανίκας, Νίκος Χούτας: Παντελής Καρασεβδάς, Τρεις ζωές. Ινφογνώμων.
- Γ. Φραγκούδης: Ιστορία και γενεαλογία της μεγάλης κυπριακής οικογένειας Φραγκούδη.
- https://roglo.eu
- https://pantheon.world
- https://www.sports-reference.
com