Ο Τζόσεφ Μινάλα ήταν ιδιαιτέρως ανεπτυγμένος για την ηλικία του. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που όταν τον παρουσίασε η Λάτσιο, το 2014, ήταν 17 ετών, αλλά έδειχνε… σαραντάρης! «Τα fake news για την ηλικία μου, μου έκαναν ζημιά στην καριέρα μου» λέει με παράπονο ο Καμερουνέζος μέσος, ο οποίος δεν είχε ποτέ την πορεία που «έδειχνε» το ποδοσφαιρικό του ταλέντο.
Δέκα χρόνια μετά και παρότι τον ήθελε η Παρί Σεν Ζερμέν, μεταξύ άλλων ομάδων, ο 27χρονος (αποδεδειγμένα και μέσω σχετικών ιατρικών εξετάσεων από την ιταλική ομοσπονδία) κατάντησε να παίζει στη Σλιέμα Γουόντερερς της Μάλτας, έχοντας αγωνιστεί ακόμα σε χώρες όπως η Κίνα και η Λετονία.
Ο Μινάλα πλήρωσε το (αν μη τι άλλο ρατσιστικό) στερεότυπο ότι οι Αφρικανοί ποδοσφαιριστές είναι μεγαλύτεροι απ’ ό,τι πραγματικά δηλώνουν. Μια συνήθης τακτική που ακολουθούν μάνατζερ για να τους κάνουν πιο περιζήτητους για τους ευρωπαϊκούς συλλόγους, αλλά και ομοσπονδίες, για να μπορούν να τους δηλώνουν / χρησιμοποιούν σε διεθνείς διοργανώσεις.
Τον περασμένο Ιανουάριο, το Καμερούν υποχρεώθηκε να αποκλείσει 32 (!) ποδοσφαιριστές της εθνικής ομάδας Κ17, επειδή αποδείχθηκε πως όλοι ήταν από 18 ετών και πάνω. Το 2016, σχεδόν η μισή εθνική ομάδα Κ17 της Νιγηρίας αποκλείστηκε για τον ίδιο λόγο από αγώνα για τα προκριματικά του Κυπέλλου Εθνών Αφρικής.
Σε λίγες ώρες στην Ακτή Ελεφαντοστού θα ανοίξει η αυλαία του 34ου Κόπα Αφρικα, το οποίο εκκινεί στη σκιά ενός ακόμα σκανδάλου που προκύπτει από τη βιομηχανία της πλαστής ηλικίας (ναι, υπάρχει τέτοια), έστω και αν αφορά ποδοσφαιριστή εθνικής ομάδας που δεν θα αγωνιστεί στα γήπεδα της πρωτεύουσας Αμπιτζάν, του Μπουακέ ή του Γιαμουσουκρό.
Η επίσημη ημερομηνία γέννησης του μέσου της Γκαμπόν, Γκέλορ Κάνγκα Κακού, είναι η 1η Σεπτεμβρίου του 1990. Ερευνα της αφρικανικής συνομοσπονδίας, όμως, δείχνει ότι η μητέρα του πέθανε στις αρχές του 1986, τέσσερα χρόνια δηλαδή πριν από τη γέννησή του!
Πώς προκύπτει αυτό το (απίθανο) μπέρδεμα; Τον Απρίλιο του 2021, η ομοσπονδία της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό κατήγγειλε ότι ο συγκεκριμένος ποδοσφαιριστής είναι στην πραγματικότητα ο Γκέλορ Κιακού Κιακού Κιανγκάνα και έχει γεννηθεί στο Κονγκό στις 5 Οκτωβρίου του 1985. Σε μια τέτοια περίπτωση, βεβαίως, θα μπορούσε πράγματι η μητέρα του να έχει πεθάνει λίγους μήνες μετά τη γέννησή του.
Η πλαστογράφηση ηλικιών και ταυτοτήτων, δυστυχώς, δεν συναντάται σπάνια, άλλα όλο και πιο συχνά σε περιπτώσεις Αφρικανών ποδοσφαιριστών. Ο Κονγκολέζος επιθετικός της Στουτγκάρδης, Σίλας Γουαμανγκιτούκα, αποκάλυψε ότι το πραγματικό του όνομα είναι Κατόμπα Μβουμπά και ότι δεν έχει γεννηθεί τον Οκτώβριο του 1999, όπως είχε δηλώσει, αλλά τον ίδιο μήνα του 1998.
Γιατί το έκανε αυτό; Ο μάνατζέρ του ήθελε να αποκρύψει την παλαιότερη σχέση του με αθλητικό κέντρο του Κονγκό, με τον ποδοσφαιριστή να μην αποκαλύπτει την αλήθεια, φοβούμενος για την τύχη της οικογένειάς του. Οταν οι νέοι εκπρόσωποί του τον διαβεβαίωσαν ότι δεν είχε τίποτα να φοβηθεί, είπε την αλήθεια, τιμωρήθηκε με τρίμηνο αποκλεισμό από τη γερμανική Bundesliga και πλέον αγωνίζεται χωρίς προβλήματα και φόβους στηνΣτουτγκάρδη, όπου είναι μάλιστα ένας από τους πιο αγαπητούς παίκτες.
Οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες, ελλείψει αξιόπιστων ληξιαρχικών στοιχείων, καταφεύγουν όλο και περισσότερο στη μαγνητική τομογραφία του καρπού για να διαπιστώσουν την πραγματική ηλικία ενός ποδοσφαιριστή. Η μαγνητική τομογραφία δείχνει τον βαθμό στον οποίο έχει αναπτυχθεί ο χόνδρος κοντά στα άκρα των μακριών οστών, η λεγόμενη πλάκα ανάπτυξης, μέχρι να γίνουν οστικό υλικό. Αυτή η διαδικασία λαμβάνει χώρα συνήθως σε άνδρες μεταξύ 18 και 19 ετών.
Σύμφωνα με τη FIFA, η οποία επικαλείται σχετική έρευνα που δημοσιεύτηκε παλαιότερα στο British Journal of Sports Medicine, εάν ο επιφυσιακός χόνδρος του καρπού είναι κλειστός, υπάρχουν 99% πιθανότητες ο παίκτης να είναι ενήλικος. Ακόμα και γι’ αυτή την εξέταση, πάντως, προκύπτουν αμφιβολίες σε διάφορους ιατρικούς κύκλους.
Και, επειδή καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά το όνομα, η δυσπιστία για την πραγματική ηλικία των Αφρικανών ποδοσφαιριστών ενισχύεται από τη διαφορά απόδοσης και αποτελεσματικότητας των εθνικών ομάδων σε διεθνείς διοργανώσεις. Σε επίπεδο Κ17, οι αφρικανικές ομάδες έχουν κατακτήσει επτά παγκόσμια πρωταθλήματα (πέντε η Νιγηρία και δύο η Γκάνα), ενώ το 2009 η Γκάνα έκανε δικό της και το Μουντιάλ Κ20.
Σύμφωνα με το Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Μελετών (CIES), από τις δύο συγκεκριμένες χώρες προέρχεται το 50% των ποδοσφαιριστών που παίζουν στα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Οταν, όμως, τα παιδιά γίνονται άνδρες (ή μήπως ήδη ήταν;), οι επιτυχίες δεν επαναλαμβάνονται, ούτε κατά προσέγγιση μάλιστα. Για την ακρίβεια, το Μαρόκο έγινε το 2022 στο Κατάρ μόλις η πρώτη εθνική ομάδα αφρικανικής χώρας που φτάνει σε ημιτελικά Παγκοσμίου Κυπέλλου σε επίπεδο Ανδρών.
Με όπλο την (ψεύτικη;) ηλικία και τις μεγάλες υποσχέσεις, διάφοροι επιτήδειοι φέρνουν κάθε χρόνο εκατοντάδες ανήλικους (ή όχι και τόσο) Αφρικανούς ποδοσφαιριστές στην Ευρώπη για να τους κάνουν μεγάλους και τρανούς ποδοσφαιριστές, με ελάχιστους εξ αυτών να κάνουν πραγματικά καριέρα.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση και η γαλλική ΜΚΟ Culture Foot Solidaire, η οποία εργάζεται για την προστασία των νεαρών ποδοσφαιριστών, καταγγέλλουν αμέτρητες τέτοιες περιπτώσεις εκμετάλλευσης, τόσο των παιδιών όσο και των οικογενειών τους, οι οποίες βλέπουν στην προοπτική μιας ποδοσφαιρικής καριέρας στην Ευρώπη τη σανίδα σωτηρίας για την άσχημη οικονομική τους κατάσταση.
«Ήρθε ένας μάνατζερ στο χωριό όπου έπαιζα και με είδε. Εγώ ήμουν 16 ετών. Μίλησε με τους γονείς μου, τους έδειξε φωτογραφίες Καμερουνέζων ποδοσφαιριστών που παίζουν στην Ευρώπη και ζουν μέσα στη χλιδή και τους είπε ότι, αν ήθελαν, θα μπορούσα και εγώ να γίνω σαν και αυτούς» εξηγεί ο Πολ (ψεύτικο όνομα), ένας νεαρός Καμερουνέζος ποδοσφαιριστής που αφέθηκε στην τύχη του στην Ευρώπη, όταν ο μάνατζερ δεν κατάφερε να τον βάλει σε κάποια ελβετική ομάδα.
Ο ατζέντης, βεβαίως, είχε φροντίσει να πάρει τρεις χιλιάδες ευρώ από τους γονείς για την έκδοση του διαβατηρίου, της βίζας και του εισιτηρίου για το μεγάλο όνειρο. «Στη χώρα μου, τρεις χιλιάδες ευρώ είναι πολλά λεφτά, μια περιουσία ολόκληρη. Η μητέρα μου υποχρεώθηκε να πουλήσει τα χρυσαφικά της. Ο πατέρας μου ζήτησε χρήματα δανεικά και ακόμα δεν μπόρεσε να τα επιστρέψει όλα» συνεχίζει ο Πολ, ο οποίος, παρατημένος από τον μάνατζερ, μπήκε παράνομα στη Γαλλία και έψαξε να φτιάξει μόνος του την τύχη του.
«Οι Αφρικανοί ποδοσφαιριστές είναι οι πιο φτηνοί και αυτοί που προσφέρουν την καλύτερη αναλογία ποιότητας – τιμής» εξηγεί ο ιδρυτής της Culture Football Solidaire, πρώην ποδοσφαιριστής Ζαν Κλοντ Μβουμέν, ο οποίος βίωσε και ο ίδιος παρόμοιες δυσκολίες ως πιτσιρικάς.
Η FIFA, μέσω του νόμου προστασίας ανηλίκων, απαγορεύει τη μεταγραφή παικτών κάτω των 18 ετών μεταξύ συλλόγων διαφορετικών ηπείρων χωρίς την παρουσία και τη συναίνεση των γονιών τους. Υπάρχουν, όμως, μάνατζερ που αλλάζουν την ηλικία των παικτών στα επίσημα έγγραφα (προς τα επάνω δηλαδή) για να ξεπεράσουν αυτό το εμπόδιο.
Η βιομηχανία της πλαστής ηλικίας, ακόμα και της πλαστής ταυτότητας, ζει και βασιλεύει στην Αφρική, με κύρια θύματα όχι τους συλλόγους ή τις ομοσπονδίες, αλλά δυστυχώς τους ίδιους τους πρωταγωνιστές…