Λίγο πριν από τις έξι το απόγευμα της Τετάρτης (17/01), ο Νικολό Φατζιόλι κατέφτασε στα γραφεία της ένωσης ψυχολόγων του Πιεμόντε, στο Τορίνο. Εμφανίστηκε χαμογελαστός, αλλά αμήχανος, για την πρώτη από τις δέκα προγραμματισμένες συνεδρίες με ψυχολόγους. Αποχώρησε δύο ώρες αργότερα, αφού πρώτα έκανε λόγο για μια εποικοδομητική συνάντηση με τους γιατρούς.
Περίπου 900 χιλιόμετρα βόρεια από το Τορίνο, στο Μπρέντφορντ του Δυτικού Λονδίνου, ο Ιβάν Τόνεϊ δεν μπορεί να σταματήσει να χαμογελάει τις τελευταίες ημέρες, μετρώντας ώρες, λεπτά και δευτερόλεπτα μέχρι τη στιγμή που θα πατήσει και πάλι το χορτάρι ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου.
Τόσο μακριά, αλλά και τόσο κοντά για δύο νέους ανθρώπους (22 ο Ιταλός, 27 ο Αγγλος) που, εκτός από τη μικρή ηλικία, έχουν και άλλα πολλά κοινά. Είναι ποδοσφαιριστές, αγωνίζονται στο υψηλότερο επίπεδο, έχουν φορέσει από μία φορά (κοίτα σύμπτωση…) τη φανέλα των εθνικών τους ομάδων. Α, επίσης εκτίουν ή εξέτισαν ποινές για παράνομο στοιχηματισμό και είναι εθισμένοι στον τζόγο.
Η τιμωρία του Φατζιόλι διαρκεί δώδεκα μήνες, οι πέντε εκ των οποίων είναι επί της ουσίας σε αναστολή, αφού βρίσκεται σε διαδικασία αποκατάστασης από τον εθισμό. Ο μέσος της Γιουβέντους θα μπορέσει να επιστρέψει στη δράση την τελευταία αγωνιστική της ιταλικής Serie A, στις 26 Μαΐου κόντρα στη Μόντσα.
Η τιμωρία του Τόνεϊ κράτησε οκτώ μήνες, την εξέτισε αυτούσια και, 259 ημέρες μετά τον τελευταίο του αγώνα, στις 6 Μαΐου του 2024 στο «Ανφιλντ» κόντρα στη Λίβερπουλ, ο επιθετικός της Μπρέντφορντ θα μπορέσει να παίξει και πάλι. Θα το κάνει το Σάββατο (19/01) στο «Gtech Community Stadium», γήπεδο της ομάδας του, με αντίπαλο τη Νότιγχαμ Φόρεστ.
«Μου είναι δύσκολο να μιλήσω για τον εθισμό μου, αλλά είναι σημαντικό να μοιράζεσαι τέτοιου είδους προβλήματα» εξηγεί ο Τόνεϊ, για την (όσο το δυνατόν καλύτερη) υποδοχή του οποίου από τους φιλάθλους ο σύλλογος έκανε μια μικρή εκστρατεία αποδοχής, συγκατάβασης και κατανόησης. Οπως όλοι οι εθισμένοι, άλλωστε, είναι άρρωστος.
Ερευνα της αγγλικής ομοσπονδίας αποκάλυψε ότι ο πιο «καυτός» Αγγλος σέντερ φορ των τελευταίων δύο ετών, πίσω μόνο από τον… διαστημικό Χάρι Κέιν, είχε παραβιάσει 232 φορές τούς κανονισμούς περί στοιχηματισμού (αρχικά οι παραβιάσεις ήταν 262, αλλά οι τριάντα αποσύρθηκαν), με τον ίδιο να παραδέχεται ότι επανειλημμένως είχε πει ψέματα σε σχετική του συνάντηση με ανθρώπους της ομοσπονδίας, για να αποφύγει (έτσι νόμιζε…) την τιμωρία.
Αρχικά, υπήρξε εισήγηση για αποκλεισμό 15 μηνών από κάθε ποδοσφαιρική δραστηριότητα. Μετά την παραδοχή για την ενοχή του, η τιμωρία έπεσε στους έντεκα μήνες. Και εντέλει περιορίστηκε στους οκτώ, όταν μια ανεξάρτητη επιτροπή εισάκουσε την εισήγηση του ψυχιάτρου Φίλιπ Χόπλεϊ, ο οποίος εξήγησε ότι ο Τόνεϊ ήταν εθισμένος στον τζόγο και χρειάζεται βοήθεια. Δυστυχώς, δεν είναι ο μόνος.
Ερευνες στη Μεγάλη Βρετανία έχουν δείξει ότι οι επαγγελματίες αθλητές είναι έως και τρεις φορές πιο πιθανό να εξελιχθούν σε εθισμένους τζογαδόρους σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Ναι, αυτοί που έχουν (θεωρητικά) όλα τα προβλήματά τους λυμένα, ζουν μέσα στην πολυτέλεια και, εφόσον κάνουν συνετή διαχείριση των εσόδων τους, θα έχουν εξασφαλιστεί για το υπόλοιπο της ζωής τους, χωρίς να χρειαστεί να δουλέψουν ποτέ ξανά.
Αυτό, βεβαίως, δεν ισχύει για τους αθλητές που βυθίζονται στον εθισμό. Ο Κιθ Γκιλέσπι, ο οποίος μεγάλωσε στο φυτώριο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, έπαιξε τρία χρόνια στη Νιούκαστλ και φόρεσε 86 φορές τη φανέλα της εθνικής ομάδας της Βορείου Ιρλανδίας, αποκάλυψε το 2010, όταν υποχρεώθηκε να κηρύξει πτώχευση για να μην πάει φυλακή, ότι είχε χάσει πάνω από επτά εκατ. λίρες στον τζόγο, σε ποδόσφαιρο και ιππόδρομο.
Ζωντανοί θρύλοι του βρετανικού ποδοσφαίρου όπως ο Γουέιν Ρούνεϊ ή ο Μάικλ Οουεν ή παλαιότεροι όπως ο Πίτερ Σίλτον και ο Τζορτζ Μπεστ παραδέχθηκαν τον εθισμό τους στον τζόγο και τις τεράστιες οικονομικές απώλειες, μια «σιωπηλή ασθένεια» που νικιέται (;) μόνο με ιατρική βοήθεια και παραδοχή του προβλήματος.
Πάνω από 120 ποδοσφαιριστές στην Αγγλία, ενεργοί ή παλαίμαχοι, έχουν προβλήματα εθισμού σε τζόγο, αλκοόλ ή ναρκωτικές ουσίες. «Η χαρά ενός κερδισμένου στοιχήματος συγκρίνεται μόνο με τη χαρά της επίτευξης ενός γκολ, τέτοια είναι η αδρεναλίνη που εκκρίνει ο οργανισμός», εξηγούσε ο Ισλανδός άλλοτε επιθετικός της ΑΕΚ, Εϊντουρ Γκουντγιόνσεν, όταν πριν από είκοσι χρόνια αντιμετώπισε και νίκησε το φάντασμα του εθισμού.
Και εάν η Αγγλία είναι η πατρίδα του τζόγου, δεν σημαίνει ότι έχει και το αποκλειστικό προνόμιο στους εθισμένους και δη στις τάξεις των επαγγελματιών αθλητών. Η αποκάλυψη για το τζογάρισμα του Φατζιόλι έφερε στο φως και άλλες δύο περιπτώσεις Ιταλών διεθνών ποδοσφαιριστών που επίσης κλήθηκαν να δώσουν εξηγήσεις για παράνομο στοιχηματισμό.
Ο Σάντρο Τονάλι, η πιο ακριβή μεταγραφή στην ιστορία της Νιούκαστλ (64 εκατ. ευρώ), τιμωρημένος με αποκλεισμό έως τις 27 Αυγούστου, θα χάσει, μεταξύ άλλων, και το Euro 2024. Και ο Νικολό Τζανιόλο της Αστον Βίλα, ο οποίος γλίτωσε την τιμωρία. Αμφότεροι, βεβαίως, είναι εθισμένοι στον τζόγο.
Ο συνδυασμός περισσότερου ελεύθερου χρόνου, διαθέσιμων χρημάτων και μιας έντονης επιθυμίας για νίκη με κάθε τίμημα οδηγεί τους αθλητές στον τζόγο, από τα πλοκάμια του οποίου είναι εξαιρετικά δύσκολο (αλλά όχι αδύνατο) να βγουν, όταν πλέον έχουν πέσει σε αυτά.
Ο Ρούνεϊ έχασε σε μία βραδιά 500.000 λίρες στο καζίνο, τα χρέη του Πολ Μέρσον έφτασαν τα 7 εκατ. λίρες και τον υποχρέωσαν να πουλήσει το σπίτι του, ενώ ο Ντίτμαρ Χάμαν έχασε 200.000 λίρες σε μία βραδιά τζόγου, έχοντας καταρρεύσει ψυχολογικά από το διαζύγιό του και το γεγονός ότι ήταν μακριά από τα παιδιά του.
Ο Τόνεϊ, τον οποίο η έχουσα πέντε διαδοχικές ήττες στην Premier League Μπρέντφορντ περιμένει ως… μάννα εξ ουρανού, αποδείχθηκε ότι είχε ποντάρει 13 φορές να χάσει η ομάδα στην οποία ανήκε, παρότι δεν έπαιξε σε κανένα από τα συγκεκριμένα παιχνίδια. Αλλες 16 φορές πόνταρε να νικήσει σε 15 διαφορετικά παιχνίδια, με τον ίδιο να αγωνίζεται στα έντεκα, αλλά και 15 ότι θα σκοράρει, όταν δημοσίως δεν ήταν γνωστό αν θα παίξει, λόγω ενοχλήσεων. Πληροφορία, βεβαίως, που ο ίδιος γνώριζε εκ των έσω, αφού άλλωστε ήταν ο πρωταγωνιστής αυτής.
Την ίδια ώρα, σχεδόν οι μισοί σύλλογοι της Premier League διαφημίζουν στοιχηματικές εταιρείες στο μπροστινό μέρος της φανέλας τους, με την Μπέντφορντ να ανανεώνει συμφωνία με σχετικό χορηγό μερικές εβδομάδες μετά την τιμωρία του Τόνεϊ, ο οποίος επιστρέφει αποφασισμένος να αφήσει πίσω του τον εθισμό και ζητώντας συγγνώμη από την οικογένειά του, η οποία είχε συνδυάσει τα Σαββατοκύριακά της με το να πηγαίνει στο γήπεδο να τον καμαρώνει.
Πλέον θα έχει και πάλι την ευκαιρία να το κάνει. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, σύντομα να τον βλέπει με φανέλα μεγαλύτερης ομάδας, αφού Αρσεναλ και Τσέλσι τον «γλυκοκοιτάζουν», παρά την οκτάμηνη απραξία του. Μια απραξία-απουσία που ανέδειξε και υπενθύμισε ένα διαχρονικό πρόβλημα που πλήττει (και) τον επαγγελματικό αθλητισμό. Και δεν αφορά τόσο τους φιλάθλους – θεατές – πελάτες, όσο τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του.
Λίγες ώρες πριν από την πολυαναμενόμενη επιστροφή του, ο Τόνεϊ πόσταρε μία και μόνο λέξη στα social media: «Free». Ητοι ελεύθερος. Στο χέρι του και κυρίως στην ψυχή του είναι να παραμείνει έτσι για πάντα, έστω και μόνιμα πολιορκημένος από το φάντασμα του τζόγου…