Τον Οκτώβριο του 2021 ο Ολλανδός γραφίστας Μάρτεϊν Ντούλαρντ εγκαταστάθηκε για πρώτη φορά στο καινούργιο του σπίτι. Είχε αγοράσει δύο παρατημένες καλύβες στα βουνά των Ιταλικών Αλπεων, δυο ώρες από το Τορίνο και με 23 στρέμματα πλαγιάς γύρω τους, και είχε αποφασίσει να τις ανακαινίσει για να ζήσει μόνιμα, μόνος του, εκεί. Δεν ήταν η πρώτη ασυνήθιστη απόφαση που έπαιρνε ο άνθρωπος αυτός για τη ζωή του. Το 2015 αποφάσισε να ταξιδέψει από το Αμστερνταμ μέχρι το Χονγκ Κονγκ με το ποδήλατο και να καταγράψει τη διαδρομή με φωτογραφίες και βίντεο. Δεν ήταν φωτογράφος, αλλά έμαθε τα βασικά, έμαθε και μοντάζ και επεξεργασία βίντεο και πώς να φιλμάρει και να φωτογραφίζει και με drone, και το αποτέλεσμα του ταξιδιού του, που διήρκεσε ένα χρόνο, το εξέδωσε σε βιβλίο. Ενα χρόνο αργότερα αποφάσισε να το ξανακάνει, διασχίζοντας τις Αμερικές, ταξιδεύοντας αυτή τη φορά από το Βανκούβερ του Καναδά μέχρι την Παταγονία. Αυτό το ταξίδι διήρκεσε δύο χρόνια. Στο τέλος του εξέδωσε άλλο ένα βιβλίο. Και μετά, έσκασε η πανδημία.
Μέσα στην πανδημία πολλές και πολλοί επανεκτίμησαν πράγματα, επαναξιολόγησαν επιλογές. Δεν ξέρω κανέναν άνθρωπο που να βγήκε αλώβητος ή ίδιος. Αλλη παράτησε τη δουλειά της, άλλος χώρισε, άλλοι μετανάστευσαν, άλλοι έκαναν μικρότερες αλλαγές. Ο Μάρτεϊν Ντούλαρντ αποφάσισε να φτιάξει μια καινούργια ζωή στη φύση, μακριά από την πόλη και τη φασαρία, και μάλιστα να χτίσει το μέρος στο οποίο θα ζούσε με τα χέρια του, σχεδόν από την αρχή.
Το κτήμα με τις παρατημένες, ετοιμόρροπες καλύβες τού κόστισε 21.000 ευρώ. Είναι 40 λεπτά μακριά από το κοντινότερο χωριό, με το οποίο συνδέεται με ένα χωματόδρομο, και έχει απεριόριστη θέα στα απέναντι βουνά και στον κάμπο, υδροδότηση, αλλά όχι υδραυλική εγκατάσταση ή ηλεκτρικό ρεύμα. Τον Οκτώβριο του 2021, ενώ όλες και όλοι ήμασταν ακόμη στις καραντίνες, ανέβηκε με το ταλαιπωρημένο Suzuki Jimny του στο βουνό, στις καλύβες, και εγκαταστάθηκε εκεί. Πού το ξέρουμε εμείς;
Μα, είχε πάρει μαζί του τις κάμερες.
Το πρώτο βίντεο που ανέβασε τον Οκτώβριο του 2021.Από τότε μέχρι σήμερα, σχεδόν κάθε εβδομάδα ο Μάρτεϊν ανεβάζει στo YouTube ένα βιντεάκι διάρκειας περίπου μισής ώρας, στο οποίο δείχνει τις εργασίες που έκανε κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που πέρασε. Αν σας περιέγραφα με λέξεις τι περιέχει το κάθε βιντεάκι, θα συμπεραίνατε ότι πρόκειται για θέαμα απερίγραπτα βαρετό. Βλέπουμε το Μάρτεϊν να κόβει ξύλα, ή να σπάει πέτρες, ή να συναρμολογεί μια σόμπα, ή να επιδιορθώνει το σύστημα με τις μπαταρίες κάτω από τους ηλιακούς συλλέκτες. Ακόμα, τον βλέπουμε να ψήνει ψωμί, να ψήνει καφέ, να ψήνει κρέας στα κάρβουνα ή να ταΐζει τις κότες. Τον παρακολουθούμε να εξερευνά τις ραχούλες και τα ποτάμια στα γύρω βουνά, να ξεχορταριάζει το κτήμα, να φυτεύει λαχανικά ή να φτυαρίζει το χιόνι. Οι περισσότερες λήψεις κρατούν πολλά λεπτά και δείχνουν μόνο ένα πράγμα: τον Μάρτεϊν να κάνει μια δουλειά. Και είναι πολύ, πολύ πιο συναρπαστικό από ό,τι μπορείτε να φανταστείτε, διαβάζοντας αυτή την περιγραφή.
Διάβασα πρόσφατα αυτή την ανάλυση του γιατί τα βιντεάκια του Mr. Beast, του δημοφιλέστερου YouTuber στον κόσμο, έχουν καταστρέψει το περιεχόμενο σε αυτό το δημοφιλές μέσο. Προσεκτικά σχεδιασμένα μέχρι την τελευταία τους λεπτομέρεια ώστε να εκμεταλλεύονται τις παραξενιές του αλγόριθμου, υπερβολικά σκηνοθετημένα, με ιλιγγιώδες μοντάζ και προβλέψιμη δομή, μοιάζουν φτιαγμένα ειδικά για να πυροδοτούν τις συνάψεις του εγκεφάλου που εμποδίζουν τα δάχτυλα από το να πατήσουν «pause» ή «next». Τα 104 βιντεάκια που έχει ανεβάσει ο Μάρτεϊν Ντούλαρντ από τον Οκτώβριο του 2021 και μετά είναι ακριβώς της αντίθετης φιλοσοφίας.
Τα κοιτάζεις και οι σφυγμοί σου πέφτουν. Σε μεταφέρουν σε έναν κόσμο που είναι μεν φυσικός και πιστευτός (ειδικά για ανθρώπους που έχουν παραστάσεις από χωριό και μεσογειακή εξοχή, είναι και εξαιρετικά οικείος), αλλά που λειτουργεί σε πιο αργούς ρυθμούς, όχι μόνο από τα φρενήρη βιντεάκια του Mr. Beast και του υπόλοιπου YouTube, αλλά κι από την κανονική, καθημερινή ζωή. Βλέποντάς τα στη σειρά, ένα ένα, παρατηρείς τις μικρές και μεγάλες αλλαγές στο τοπίο γύρω από τις καλύβες, τη διαδοχή των εποχών, την κυριαρχία της φύσης πάνω στην ανθρώπινη προσπάθεια και την αργή –ενίοτε βασανιστικά αργή– πορεία της ανακαίνισης. Απολαμβάνεις τη δημιουργικότητα, την έμφαση στη λεπτομέρεια, το μεράκι, την όρεξη και τη γαλήνη που φέρνει η χειρωνακτική δουλειά και η συγκέντρωση σε ένα μοναδικό, απλό αλλά σαφή σκοπό.
Βοηθάει, βεβαίως, το ότι ο Μάρτεϊν έχει και το βλέμμα καλλιτέχνη, το ότι τα βίντεό του είναι άψογα καδραρισμένα, σκηνοθετημένα και μονταρισμένα. Οι λήψεις από το drone είναι εκπληκτικές στη σύλληψη και την οικονομία τους, η ηχοληψία είναι επαγγελματικού επιπέδου. Το οπτικοακουστικό αποτέλεσμα είναι άρτιο, ακόμα και στις σκηνές όπου το μόνο που βλέπει κανείς είναι έναν άνθρωπο να ξεφλουδίζει αυγά σε ένα πέτρινο τραπέζι. Οι υφές κάθε επιφάνειας είναι κρυστάλλινες, τα χρώματα ολοζώντανα. Βοηθάει και το ότι η φύση γύρω από τις καλύβες προσφέρει σε κάθε εποχή ένα οργιώδες υπερθέαμα. Βλέποντας κάθε βίντεο είναι σαν το βλέμμα να πηγαίνει διακοπές για μισή ώρα. Αυτή είναι η πιο ακριβής περιγραφή που μπορώ να κάνω.
Ενα πράγμα που λείπει από αυτά τα βίντεο, θα έλεγε κανείς, είναι οι άνθρωποι. Ο Μάρτεϊν έχει πάει εκεί πάνω μόνος του. Ο σκοπός του είναι να ζήσει μόνος του σε ένα μέρος που φτιάχνει και επιδιορθώνει μόνος του. Είναι αξιοσέβαστος. Μολαταύτα, δεν είναι εντελώς μόνος του. Στα εκατό μέτρα μακριά μένει ένας άλλος ημι-ερημίτης, ένας Αυστριακός παπάς, ο Γιόχαν. Εμφανίζεται πότε πότε, ειδικά όταν συμβαίνουν θύελλες, χιονοθύελλες ή άλλες καταστροφές, οπότε έρχεται για να βοηθήσει.
Πότε πότε, δε, έρχονται και άλλοι. Τα βιντεάκια του Μάρτεϊν έχουν πλέον εκατομμύρια θεάσεις και το κανάλι του στο YouTube έχει εκατοντάδες χιλιάδες συνδρομητές. Πολλοί από αυτούς τους συνδρομητές έχουν κάνει το ταξίδι μέχρι τα βουνά της δυτικής Ιταλίας και έχουν προσφέρει εθελοντικά χείρα βοηθείας στην προσπάθειά του. Χάρη στους εθελοντές από όλο τον κόσμο μπόρεσε να κουβαλήσει τις γιγάντιες, πλακέ πέτρες της στέγης της μικρότερης καλύβας, αυτής που ανακαινίζει πρώτη, και στην οποία ζει πλέον μόνιμα (στην αρχή ζούσε σε μια μεγάλη σκηνή στο κτήμα). Υπάρχουν και άλλα διαλείμματα στη μονοτονία – πότε πότε ο Μάρτεϊν κατεβαίνει, επίσης, στο χωριό ή στις κοντινές κωμοπόλεις για να αγοράσει ξυλεία, έπιπλα, σακιά τσιμέντο ή άλλο εξοπλισμό. Και, επιπλέον, δεν είναι εντελώς ακριβές ότι είναι ολομόναχος. Εδώ και αρκετό καιρό έχει για παρέα μερικές κότες, που του προσφέρουν κάθε μέρα τα αυγά τους και που ζουν σε ένα κοτέτσι που σχεδίασε και κατασκεύασε ο ίδιος.
Πρέπει τώρα να σας βάλω μερικά links ακόμα, για να δείτε και εσείς περί τίνος πρόκειται, αν θέλετε:
– Το κανάλι του στο YouTube
– Το πρώτο πρώτο βίντεο
– Eνα Q&A όπου εξηγεί τα βασικά, για το πώς αγόρασε το κτήμα κ.λπ.
– Μια ανασκόπηση της πρώτης χρονιάς του πάνω στο βουνό (3 ώρες)
– Μια ανασκόπηση της δεύτερης χρονιάς του πάνω στο βουνό (3,5 ώρες)
και το πιο πρόσφατο βίντεο:
Ποτέ δεν θα ήθελα να ακολουθήσω το παράδειγμα του Μάρτεϊν Ντούλαρντ. Ολων οι ζωές είναι δύσκολες, μα τη διαφυγή που επέλεξε δεν θα την επέλεγα εγώ. Τον βλέπω να δαπανά ώρες, μέρες για να σμιλέψει το ξύλο που προορίζεται για να γίνει λούκι, και κουράζομαι μόνο στην ιδέα. Η μοναξιά του μου φαντάζει αφόρητη, η απάρνηση κάποιων ανέσεων δεδομένων αδιανόητη (για ανθρώπους της ηλικίας μας, τουλάχιστον – ο Μάρτεϊν είναι 40 χρόνων). Οπότε γιατί έχω δει όλα τα βίντεό του, και τα 104, περισσότερα κι από του Game of Thrones, από τότε που ανέβηκε απάνω στο βουνό; Είναι μόνο η γαλήνη των εικόνων και ο αναζωογονητικά αργός ρυθμός; Κάποιας μορφής υπόγεια έμπνευση, κάποιο δίδαγμα, ένα ηθικό άλλοθι; Μπορεί όλα αυτά, αλλά νομίζω ότι είναι και κάτι άλλο: το διακύβευμα. Τα «stakes». Η ζωή είναι γεμάτη με κρίσιμες καμπές, καταστάσεις σοβαρές, διακυβεύματα υψηλά και θεμελιώδη. Ολες οι οθόνες και ό,τι συμβαίνει γύρω μας μοιάζουν φτιαγμένα για να μας θυμίζουν πόσο σημαντικά είναι όλα, πόσο απαραίτητη είναι η δράση ή η αντίδρασή μας στο καθετί. Πρέπει κάτι να κάνουμε γιατί αλλιώς θα συμβεί κάτι άλλο ή πρέπει κάτι να κάνουμε γιατί αλλιώς δεν θα συμβεί κάτι άλλο. Κι όποτε βλέπουμε ή διαβάζουμε αληθινές ή μη ιστορίες, πάντα το διακύβευμα είναι σοβαρό και τεράστιο, οι κίνδυνοι τιτάνιοι, η επιβίωση του πρωταγωνιστή, του πλανήτη ή του σύμπαντος εν αμφιβόλω, στην κόψη του ξυραφιού.
Κάπου γκώσαμε.
Τόσα διακυβεύματα, κάπου φτάνει. Νομίζω ότι γι’ αυτό απολαμβάνω τα ήσυχα, γαλήνια βιντεάκια του Μάρτεϊν Ντούλαρντ κάθε εβδομάδα. Επειδή τίποτε κρίσιμο δεν διακυβεύεται σ’ αυτά. Κανείς δεν κινδυνεύει, τίποτε δεν κρίνεται ποτέ. Μόνο ένας άντρας, μόνος, με το καπελάκι του στα βουνά, να καρφώνει και να βιδώνει και να απολαμβάνει ένα τηγανητό αυγό και έναν καφέ με θέα τα σύννεφα που καλπάζουν μπροστά απ;o τα αιώνια βουνά της Ιταλίας.