Τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο έντονη η αίσθηση ότι οι ηλεκτρονικές τέχνες (video art, CD-ROM art, web art, ψηφιακή φωτογραφία, διαδραστικά αντικείμενα και εγκαταστάσεις, ηλεκτρονική μουσική κτλ. είναι συνδεδεμένες με την παγκοσμιοποίηση. Αφενός, η τεχνολογική πρόοδος δίνει τη δυνατότητα στους καλλιτέχνες να υπερβούν ευκολότερα τα γεωγραφικά όρια της χώρας τους και να έχουν πρόσβαση σε πολύ μεγαλύτερο κοινό μέσω του διαδικτύου, αφετέρου τα ερωτήματα, που θέτει ο νέος ψηφιακός πολιτισμός ψάχνουν να βρουν τις απαντήσεις τους σε παγκόσμιο επίπεδο: πώς ορίζουμε σήμερα ένα έργο τέχνης, ποιους αφορά, τι μηνύματα περνούν;
Τέταρτος χρόνος
Το φετινό φεστιβάλ τέχνης και τεχνολογίας Medi@terra, που διοργανώνεται για τέταρτη συνεχή χρονιά, έχει τίτλο εργασίας «De-globalising/Re-globalising» και εντάσσεται στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας που προηγείται των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Οι πρώτες εκδηλώσεις ξεκινούν αύριο στην Αθήνα ενώ η κορύφωση είναι από τις 14 ώς και 16 Σεπτεμβρίου στο Λαύριο. Για τρεις ημέρες η πόλη που βρίσκεται κοντά στην Αθήνα θα αλλάξει εντελώς: Το λιμάνι, το τεχνολογικό πάρκο και το σιδηρουργείο θα γίνουν τόποι συνάντησης και δράσης καλλιτεχνών από ολόκληρο τον κόσμο. Εκθέσεις CD-ROM art, net art, computer art, ψηφιακής φωτογραφίας θα είναι ανοιχτές στο κοινό ενώ θα υπάρχουν οπτικοακουστικές παρουσιάσεις, αρχείο με έντυπο υλικό, κείμενα σε ψηφιακή μορφή, πάνελ συζήτησης, προβολές και παράλληλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το μικροΜουσείο του Medi@terra: μια μικρή ευέλικτη κατασκευή που χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να περιέχει και να μεταφέρει ένα μεγάλο αριθμό καλλιτεχνικών έργων. Το μικροΜουσείο θα ταξιδέψει, πραγματοποιώντας ανάλογες παρουσιάσεις, από το Λαύριο στη Σόφια, το Βελιγράδι, το Μάριμπορ της Σλοβενίας, με τελικό προορισμό την Φρανκφούρτη τον Οκτώβριο, όπου η Ελλάδα είναι η τιμώμενη χώρα στη διεθνή έκθεση βιβλίου. Σε κάθε πόλη θα στήνονται περίπτερα εκθέσεων, θα γίνονται συζητήσεις και παρουσιάσεις, ενώ μέσω διαδικτύου θα μπορεί κανείς να παρακολουθεί ό,τι συμβαίνει. Το δρομολόγιο του μικροΜουσείου έχει ιδιαίτερο συμβολικό βάρος, καθώς ξεκινά από το Νότο, κάνει πολλές ενδιάμεσες στάσεις στα Βαλκάνια και καταλήγει στη βορινή Φρανκφούρτη.
«Την πρώτη χρονιά ασχοληθήκαμε με τα ελληνικά πράγματα αλλά πάντα μας ενδιέφερε να φτιάξουμε ένα ευρύτερο δίκτυο επικοινωνίας των καλλιτεχνών. Τη δεύτερη χρονιά παρουσιάσαμε τις δημιουργίες και τους προβληματισμούς των Βαλκανίων καλλιτεχνών ενώ πέρσι το φεστιβάλ έγινε διεθνές. Φέτος υπάρχει μια λογική μεγαλύτερης διεύρυνσης», τονίζει στην «K» ο Μάνθος Σαντοριναίος επικεφαλής του Κέντρου Τέχνης και Τεχνολογίας «Φούρνος» που ανέλαβε τη διοργάνωση του φεστιβάλ μαζί με την Ανώνυμη Εταιρεία για την Προώθηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το ΥΠΠΟ, τις Δημοτικές Αρχές του Λαυρίου και άλλους φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό. «Μετά από τέσσερα συνεχή χρόνια παρουσίας, το φεστιβάλ δείχνει να μπαίνει σε μια φάση ωρίμασης αλλά εξέγερσης, όπως οι έφηβοι δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους και κάνουν καμιά φορά πράγματα που είναι παράτολμα. Εχουμε ακόμα μια νεανική αναίδεια αλλά και τη βούληση να συνεργαστούμε με τους άλλους και να δημιουργήσουμε κοινές προτάσεις».
Αλλο ένα σημείο, που αξίζει να σταθεί κανείς σε ό,τι αφορά το φετινό Medi@terra είναι ότι πλαισιώνεται από μια ομάδα μεταπτυχιακών φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών, που έχουν γνώσεις, φρεσκάδα και μεγάλη διάθεση για δουλειά. «Μέσα από μια κοινή πλατφόρμα το φεστιβάλ στεγάζει πολλούς ανθρώπους που έχουν τα δικά τους όνειρα και φιλοδοξίες. Ερχονται καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο που θέλουν να δείξουν τη δουλειά τους αλλά και να συζητήσουν μεταξύ τους. Φέτος εν αντιθέσει με πέρσι δεν θα έχουμε τιμώμενη προσωπικότητα διότι το μικροΜουσείο ανατρέπει τη λογική που είχαμε μέχρι τώρα. Αντί να κάνει τους επισκέπτες του να νιώθουν μικροί και ασήμαντοι, προβάλλει μια άλλη διάσταση: όχι εκείνη της προβολής γνώσεων αλλά και της συλλογής πληροφοριών από κάθε σταθμό που θα κάνει. Τα τιμώμενα πρόσωπα είναι όλοι αυτοί που θα συναντήσουμε στο ταξίδι».
Η θεματική του Medi@terra το 2001 είναι συνυφασμένη με τη θετική πλευρά της παγκοσμιοποίησης: «Τα τελευταία τρία χρόνια οι κινητοποιήσεις εναντίον της παγκοσμιοποίησης έφεραν στο προσκήνιο την πολιτική συνείδηση με μια ευρύτερη έννοια. Σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι η παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε και θα έπρεπε να διαχωριστεί από τον καπιταλισμό. Η παγκοσμιοποίηση είναι μια κατάσταση που έρχεται και δεν μπορούμε να την αποφύγουμε. Το ζητούμενο λοιπόν -αν υποθέσουμε ότι πρόκειται για ένα νέο χώρο- είναι να διεκδικήσουμε κομμάτια για την κοινωνία, το άτομο και τον πολιτισμό», υπογραμμίζει ο Μάνθος Σαντοριναίος.
Πάνω από 200 έργα
Το μικροΜουσείο θα περιέχει πάνω από 200 έργα, ανάμεσα στα οποία είναι και μερικά πολύ γνωστά όπως ο «Μπλε Λαγός» του Βραζιλιάνου Eduardo Cac που ασχολείται με την βιοτεχνολογία, μέχρι δημιουργίες του Ελληνα Γιάννη Μελανίτη και αντιπροσωπεύουν όλες τις μορφές ψηφιακής τέχνης. Παράλληλα θα έρθουν για το Φεστιβάλ στην Ελλάδα -αλλά και στους ενδιάμεσους σταθμούς του- διεθνείς προσωπικότητες όπως ο Pierre Bongiovanni, διευθυντής του γαλλικού κέντρου τέχνης και τεχνολογίας CICV, η Irina Cios διευθύντρια του ICCA της Ρουμανίας, ο Cac, Luigi Ratclif, διοργανωτικός διευθυντής του Big Torino κ.ά. που θα συμμετέχουν σε δύο στρογγυλά τραπέζια για την παγκοσμιοποίηση σε σχέση με την τέχνη και την οργάνωση του χώρου, που θα λάβουν χώρα την ερχόμενη Κυριακή στο Λαύριο.
«Το πιο σημαντικό με το φετινό φεστιβάλ είναι ότι δεν τελειώνει αυτό το τριήμερο αλλά θα εξελίσσεται καθημερινά μέχρι και τις 15 Οκτωβρίου, που θα πάμε στην Φρανκφούρτη. Νέα κείμενα θα γράφονται από τις εμπειρίες του ταξιδιού και από συζητήσεις, νέες εικόνες θα προκύπτουν, νέες εμπειρίες θα έρχονται στην επιφάνεια», λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του «Φούρνου». Οσοι ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα μπορούν να επισκεφθούν τις σελίδες του Κέντρου στο Διαδίκτυο, στη διεύθυνση [email protected].