Γκιγιόμ Λε Τουζ, «Πες μου κάτι», μτφ. Γιώργος Καλαμαντής, εκδ. Πόλις, σελ. 185, Αθήνα 2001.
Η αναγέννηση του γαλλικού μυθιστορήματος, με εκπροσώπους όχι κατ’ ανάγκην νέους σε ηλικία συγγραφείς, διαμορφώνει σταδιακά ένα ολοένα και πιο σύνθετο τοπίο. Ο Γκιγιόμ Λε Τουζ, 31 ετών, έχει ήδη προκαλέσει την προσοχή με τα σύντομα μυθιστορήματά του, λεπτά ψυχογραφήματα με ερωτισμό και καλαισθησία, στα οποία επιχειρεί να υπαινιχθεί το «μεγάλο» μέσα από το «μικρό». Στο δεύτερο βιβλίο του που βγαίνει στα ελληνικά μετά το «Ξάφνιασέ με!» (επίσης εκδ. Πόλις), ο Γκιγιόμ Λε Τουζ μάς δίνει ένα στρωτό μυθιστόρημα, με πολύ καλή δομή, πλούσιο σε εικόνες και αισθήσεις. Στο «Πες μου κάτι», ένας νέος Γάλλος δύτης που ζει με τον σύντροφό του, διασταυρώνεται με μία 70χρονη παντρεμένη γυναίκα. Η φιλία που γεννιέται εμπλουτίζει και τους δύο, ανοίγει δρόμους για εσωτερική ανασύνταξη, προκαλεί εκ νέου ιεράρχηση και σκέψεις για τη νεότητα, το γήρας, τον θάνατο και τη συντροφικότητα. Αν και το «Πες μου κάτι» κλιμακώνεται (και δικαιώνει την ύπαρξή του) από τη σχέση του Ιγκόρ και της Ματίλντ, προσφέρει εν τούτοις -με γνώση της ανθρώπινης ύπαρξης- ματιές στην παιδική ηλικία του Ιγκόρ, στις σχέσεις του με τον αδελφό του και τους γονείς του, που είχαν φύγει στην Αφρική όπου βρήκαν τον θάνατο. Είναι ένα βιβλίο ταυτόχρονα δροσερό και βαθύ, νεανικό και ώριμο, βαθιά «γαλλικό», με χαρακτήρες δουλεμένους και αξιομνημόνευτους. Είναι ένα μυθιστόρημα που ενώ αυτόνομα δεν έχει ιδιαίτερο ειδικό βάρος, πέραν της τιμιότητας, της καλαισθησίας και ενός ιδιότυπου στοχαστικού αισθησιασμού, μοιάζει παρ’ όλα αυτά να αποτελεί δομικό υλικό μιας ώριμης εθνικής λογοτεχνίας, που έχει ανάγκη και από αυτήν την κατηγορία των μυθιστορημάτων για να στηρίζει το αληθώς μεγάλο.
Ο Γκιγιόμ Λε Τουζ ανήκει πιθανώς στους συγγραφείς εκείνους που προετοιμάζουν το μεγάλο τους έργο. Νιώθει κανείς ότι το ταλέντο του αθροίζεται και ορίζεται μέσα από ένα κύμα νέων συγγραφέων, εντυπωσιακά ανόμοιων μεταξύ τους, όπως π.χ. συμβαίνει με την περίπτωση της επιτυχημένης Μαρί Νταριεσέσκ. Στον αντίποδα του επιθετικού κυνισμού του Μισέλ Ουελμπέκ, ο νεαρότερος Γκιγιόμ Λε Τουζ διαθέτει περίσσια πίστη στη ζωή. Μοιάζει να υπογραμμίζει αποσπασματικά τα γκροτέσκα και έκκεντρα στοιχεία, για να επιστρέψει με μεγαλύτερη κατάφαση να υποστηρίξει τη θετική στάση στη ζωή. Στα βιβλία του, αποδεσμεύεται μία θελκτική ρευστότητα, που στο «Πες μου κάτι» αντανακλάται στις σεξουαλικές σχέσεις, στις διασταυρώσεις των χαρακτήρων αλλά και στην ανθρωπογεωγραφία.
Η ελληνική έκδοση ευτύχησε στη μετάφραση του Γ. Καλαμαντή, που έχει ρυθμό και καλαισθησία. Οι εκδόσεις «Πόλις» έχουν δημιουργήσει σταδιακά μια πολύ αξιόλογη συλλογή ονομάτων στη σειρά της ξένης λογοτεχνίας, με κατά κανόνα άρτιες μεταφράσεις και αισθητικά ευχάριστη εμφάνιση.
Περί… ταμπακέρας