Ο τρίτος τιμητικός «Χρυσός Αλέξανδος» του Φεστιβάλ απονεμήθηκε από τον Ζιλ Ντασέν την Τετάρτη το βράδυ στη Δέσπω Διαμαντίδου, σε μια εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας». Για τη Δέσπω Διαμαντίδου μίλησαν ο διευθυντής του φεστιβάλ Μιχάλης Δημόπουλος, ο πρόεδρος του ΕΚΚ Διαγόρας Χρονόπουλος, ο σύμβουλος Κινηματογραφίας του ΥΠΠΟ Γιάννης Μπακογιαννόπουλος και ο πρόεδρος του Συνασπισμού Νίκος Κωνσταντόπουλος. Στην εκδήλωση προβλήθηκε ένα ημίωρο βίντεο που επιμελήθηκε ο Αρης Μπαφαλούκας, για τη ζωή και τους ρόλους της τιμώμενης. Η Δέσπω Διαμαντίδου, που έχει παίξει σε περισσότερες από 40 ελληνικές ταινίες, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη το 1947 στα «Παιδιά της Αθήνας», όμως το αποκορύφωμα της καριέρας της έρχεται τη δεκαετία του ’60. Μετά τη δικτατορία ταξιδεύει στην Αμερική, όπου μένει μέχρι το 1974 και εμφανίζεται στο θέατρο και τον κινηματογράφο.
Ενοχλημένη από την έκπληξη που διαπιστώνει ακόμη απέναντι στις Ιρανές γυναίκες του κινηματογράφου, φάνηκε χθες η Ρακσάν Μπανί-Ετεμάντ, η οποία παρουσιάζεται στο αφιέρωμα «3×3». «Υπάρχουν δύο στερεότυπες εικόνες», είπε. «Η ελεύθερη γυναίκα της Δύσης και η Ανατολίτισσα γυναίκα του χαρεμιού. Αυτή η εικόνα διαφοροποιείται στο Ιράν. Οταν εξισλαμιστήκαμε είχαμε ήδη πίσω μας 2500 χρόνια πολιτισμού και είχαμε δεχτεί πολλές επιθέσεις, με αποτέλεσμα να αναπτύξουμε μια κουλτούρα αντίστασης. Το ισλαμικό περιοριστικό πλαίσιο για τις γυναίκες δεν κατάφερε να επικρατήσει, αντίθετα, προκάλεσε μεγαλύτερη δραστηριοποίησή τους». Οσο για τον κινηματογράφο της, η Ετεμάντ είπε ότι εξακολουθεί να επηρεάζεται από την αρχική της κατεύθυνση. «Αρχισα από το ντοκιμαντέρ και θεωρώ ότι ακόμη κάνω ένα είδος κοινωνικού ντοκιμαντέρ, που μου παρέχει ποικιλία θεματολογίας. Είναι σύνθετη η ιρανική κοινωνία και εμένα με ενδιαφέρουν τα θέματα της φτώχειας και της αδικίας, όχι η καλή φυσιολογική ζωή».
Νέα πρόσωπα και ευκαιρίες για δημιουργία προσφέρει ο νέος αργεντίνικος κινηματογράφος, στον οποίο γίνεται αφιέρωμα στο φεστιβάλ. Χθες το μεσημέρι σε συνέντευξη Τύπου, σκηνοθέτες και παραγωγοί της νέας γενιάς κινηματογραφιστών εξήγησαν πού οφείλεται η άνθιση των νέων δημιουργών σ’ αυτή τη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Οπως είπε ο Κιντίν, μέλος της διεθνούς κριτικής επιτροπής, «ο σύγχρονος κινηματογράφος της Αργεντινής βρίσκεται σε άμεση σχέση με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να πειραματίζονται με εξοπλισμό που τους παρέχεται, έτσι κάνουν τις ταινίες που θέλουν. Δεν αποτελούν μέρος μιας βιομηχανίας και χαρακτηρίζονται από ελευθερία». Μόνο στο Μπουένος Αϊρες λειτουργούν περίπου 25 κινηματογραφικές σχολές, που δημιουργήθηκαν κυρίως τα τελευταία χρόνια, όπου σπουδάζουν 5.000-7.000 φοιτητές. Σύμφωνα με την Αννα Πόλιακ («Το ηφαίστειο της ζωής»), εξαιτίας της μακρόχρονης κρίσης του αργεντίνικου κινηματογράφου (και της πολιτικής κατάστασης στη χώρα), πολλοί επαγγελματίες του κινηματογράφου οδηγήθηκαν στην εκπαίδευση, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα νέο ρεύμα».
Από το underground σινεμά προέρχεται η ταινία-έκπληξη του 42ου φεστιβάλ, που προβάλλεται απόψε. Είναι το «Hedwig and the angry inch» του Τζον Κάμερον Μίτσελ, που αφηγείται την ιστορία ενός αγοριού από το Ανατολικό Βερολίνο, που ερωτεύεται έναν Αμερικανό στρατιώτη και τον ακολουθεί αφού κάνει εγχείρηση αλλαγής φύλου. Ο γάμος όμως αποτυγχάνει και η Hedwig περιοδεύει στις ΗΠΑ με τη ροκ μπάντα της τραγουδώντας την ιστορία της.
Τρυφερή ως διάθεση αλλά αμήχανη ως κατασκευή η ταινία της Δώρας Μασκλαβάνου, «Κι αύριο μέρα είναι», με ηρωίδα μια γυναίκα που αναζητάει μαζί με το γιο της ένα σπίτι να νοικιάσει στην αυγουστιάτικη Αθήνα. Συναντήσεις, απρόβλεπτα περιστατικά, απογοητεύσεις, διαψεύσεις την οπλίζουν με αποφασιστικότητα, κάμπτοντας παράλληλα την επιθετική και καχύποπτη στάση που έχει απέναντι στους ανθρώπους. Η κινηματογραφική ματιά της Δ. Μασκλαβάνου είναι αβέβαιη και στηρίζεται αποκλειστικά στην παρουσία της Ταμίλας Κουλίεβα, που ερμηνεύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο.